Nga cắt giảm ngân sách quốc phòng: Chuyên gia tranh luận nóng

Xin giới thiệu bài phỏng vấn các chuyên gia của nhà báo Olga Slabada về quyết định cắt giảm ngân sách quốc phòng mới đây của chính phủ Nga (nguyên văn tiêu đề và phụ đề bài viết: “Stalin sẽ không làm như vậy trong năm 1940 (năm trước chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại); Hậu quả của việc cắt giảm ngân sách quân sự” và phụ đề: “Quan điểm của các chuyên gia rất khác nhau, một số thì nói đó là một hành động phá hoại, số khác thì không cho là như vậy”.

Bài đăng trên “Svobodnaia Pressa” ngày 23/9/2020:

Ảnh: Konstantin Kokoshkin / Global Look Press

I. Phần dẫn của nhà báo Olga Slabada

Quyết định mới đây của chính phủ Nga về việc cắt giảm các khoản chi ngân sách quốc phòng để tập trung giải quyết nhiệm vụ khắc phục hậu quả cuộc khủng hoảng coronavirus đã giáng một đòn vào ngành công nghiệp quốc phòng Nga.

Lần đầu tiên sau bảy năm, các khoản chi tiêu cho quốc phòng từ ngân sách liên bang sẽ giảm xuống mức thấp hơn mức chi tiêu cho “Nền kinh tế Quốc dân”. Và nếu như so sánh với quy mô GDP, thì các khoản chi tiêu quốc phòng sẽ ở mức tối thiểu tính từ năm 2011, khi Dmitry Medvedevđang còn làm tổng thống.

Nếu biểu đạt bằng các con số cụ thể, thì theo các số liệu sơ bộ, ngành công nghiệp quốc phòng trong năm 2021 sẽ nhận ít hơn 120 tỷ rúp so với kế hoạch đã được duyệt trước khi đại dịch bùng phát.

Tuy nhiên, ngay cả từ trước khủng hoảng, theo kế hoạch thì trong năm 2021, những khoản chi cho Tổ hợp công nghiệp quốc phòng cũng sẽ ít hơn so với năm 2020, cụ thể: 1,573 nghìn tỷ rúp so với 1,894 nghìn tỷ rúp (tức 20,62 tỷ đôla so với 24,83 tỷ đôla- tỷ giá ngày 23/9/2020-ND).

Để làm rõ hơn tại sao lại như vậy và việc cắt giảm ngân sách quốc phòng có thể gây ra tác động như thế nào, báo Svobodnaia Pressa” đã phỏng vấn các chuyên gia.

II. Phần phỏng vấn:

1/ Chuyên gia quân sự Andrey Koshkin, Chủ nhiệm Khoa Khoa học Chính trị và Xã hội học Trường Kinh tế Quốc dân mang tên Plekhanov.

"SP": - Chi tiêu quốc phòng năm 2021 sẽ giảm gần 120 tỷ rúp (so với kế hoạch trước đó). Theo ông thì những khoản chi nào có thể được tối ưu hóa (cắt giảm)?

Andrey Koshkin: —Tất cả những khoản chi cho các hệ thống vũ khí phòng không, cho thiết kế- chế tạo các tên lửa siêu thanh, cho vũ khí công nghệ cao gần như chắc chắn sẽ không bị cắt giảm.

Có thể giảm những khoản tiền chi cho vũ khí bộ binh, các hệ thống vũ khí pháo binh. Vào thời điểm hiện tại, những mẫu vũ khí này của Nga đã ở đẳng cấp thế giới. Tất nhiên, vẫn có thể tiếp tục hiện đại hóa chúng, nhưng trong lĩnh vực này, sau khi cân nhắc- tính toán, có thể tối ưu hóa các khoản chi ngân sách.

"SP": - Ngay cả trong bản kế hoạch ngân sách quốc phòng cũ, những khoản chi cho quốc phòng trong năm 2021 và năm 2022 vẫn thấp hơn một chút so với năm 2020. Tại sao lại như vậy?

Andrey Koshkin: —Nhiều nhiệm vụ khác nhau được đặt ra và đã được hoàn thành.

Lấy ví dụ, Tổng thống giao nhiệm vụ phải thay mới được 70% vũ khí và các trang thiết bị kỹ thuật quân sự. Cũng đã đặt ra nhiệm vụ là các nhà máy công nghiệp quốc phòng phải chuyển dịch cơ cấu sản xuất và sản xuất cả những sản phẩm dân sự có sử dụng công nghệ cao chuyên dùng cho các sản phẩm quân sự. Và những nhiệm vụ như vậy đã được hoàn thành vào năm 2020. Làm như vậy là đã giúp tiết kiệm được ngân sách quốc phòng.

SP”: - Theo ông thì những thách thức quân sự chủ yếu mà hiện giờ Nga đang phải đối mặt là gì?

Andrey Koshkin: — Chúng ta đang chứng kiến nhiều các cuộc đối đầu thông tin và những công nghệ liên quan đến các cuộc cách mạng màu hơn là thấy những nỗ lực sử dụng vũ lực trực tiếp hoặc các đe dọa sử dụng vũ lực. Mặc dù, tất nhiên, chúng ta cũng không được phép loại trừ khả năng sử dụng vũ lực trực tiếp.

Tôi nghĩ rằng thế kỷ 21 và năm 2021- đó là thời đại thông tin và cuộc đối đầu trong không gian thông tin. Chính vì vậy mà chúng ta (Nga) cần phải làm việc nhiều hơn và phân bổ nhiều ngân sách hơn cho hướng này.

Ngày nay, ngày càng có nhiều hơn những quốc gia phải chịu tác động của các hoạt động phá hoại ngay từ bên trong, và những hoạt động phá hoại này chủ yếu có liên quan đến những công nghệ tiến hành cách mạng màu,- những công nghệ đó cũng đòi hỏi phải có những khoản đầu tư lớn.

Chính trên hướng này chúng ta (Nga) cần phải đầu tư nhiều kinh phí, đào tạo nhân sự, nghiên cứu nắm bắt tình hình. Chuẩn bị những phương thức và phương pháp để trong trường hợp cần thiết có thể vô hiệu hóa các âm mưu làm nóng tình hình từ bên trong.

Nếu chúng ta lấy Belarus làm ví dụ, thì “thế lực thù địch” đã tiến hành các hoạt động làm rối loạn tình hình bên trong nước này từ năm 2010. Và, như chính (tổng thống) Lukashenko đã thừa nhận, (Belarus) đã phải làm công tác chuẩn bị để đối phó với cuộc khủng hoảng hiện tại suốt trong 10 năm nay. Tức là, trong suốt 10 năm liền đã phải đầu tư tiền của, xây dựng cơ sở hạ tầng.

Và đó cũng là những công nghệ hiện đại. Và, tiệnđây xin nói thêm, tại Belarus, những phương pháp (phá hoại từ bên trong) đang được áp dụng đã kháchoàn toàn với những phương pháp từng được sử dụng trước đó tại Ucraine, ví dụ như một khối gồm toàn phụ nữtham gia các hoạt động (biểu tình phản đối) nhưng lại không có bất cứ một chương trình hành động cụ thể nào,đợn giản là chỉ đưa ra mỗi một đòi hỏi (đối với tổng thống đương nhiệm):“hãy cút đi”.

"SP": - Chúng ta vẫn còn có thể nói về cuộc chạy đua vũ trang, hay nó đã chỉ còn giữ vai trò thứ yếu hoặc thậm chí đã là rất thứ yếu rồi?

Andrey Koshkin: - Cuộc chạy đua vũ trang, tất nhiên, đang diễn ra và mục đích của nó- làm đối phương kiệt quệ. Nhưng nhân loại ngày nay đang tiến tới một trình độ tiến bộ khoa học và công nghệ khi mà, rất có thể, sẽ sử dụng các phương tiện khác và các hình thức khác để tiến hành các đòn tấn công.

Hiệu quả của một cuộc đối đầu tên lửa-hạt nhân tốn kém sẽ sớm không còn được mấy ai tin tưởng nữa. Trong những điều kiện khi mà bản thân cuộc sống đang được số hóa, những hình thức đối đầu tinh vi và hiện đại hơn nhiều sẽ được áp dụng- như những gì tôi vừa nói ở trên.

Chúng ta cũng đang cảm nhận rất rõ khía cạnh sinh học của vấn đề:điều chế các phương tiện biến đổi gen gây bệnh để tiến hành các cuộc tấn công có chọn lọc- nhằm vào các nhóm sắc tộc, giới tính và lứa tuổi cụ thể. Ngày càng có nhiều phương pháp tinh vi được sử dụng để tiêu diệt các nhóm xã hội hẹp. Đang có những nghiên cứu- thiết kế trong lĩnh vực này, và chúng ta cũng không được phép tụt hậu.

Nhưng người Nga có thể yên tâm. Trong những lĩnh vực vũ khí công nghệ cao, trong đó có vũ khí siêu thanh - tên lửa, khối tác chiến "Avangard" và tổ hợp tên lửa "Sarmat" - chúng ta vẫn đang dẫn đầu. Cho dù họ (đối phương) đang thở ngay sau lưng chúng ta (ý nói đuổi theo sát-ND) , nhưng họ sẽ không kịp- không cònđủ thời gian.

2/ Tiến sỹ Khoa học Chính trị Mikhail Aleksandrov, chuyên gia đầu ngành của Trung tâm Nghiên cứu Chính trị-Quân sự MGIM (Trường Đại học Quan hệ quốc tế quốc gia Matxcova trực thuộc Bộ Ngoại giao Nga-ND).

Về phần mình, ông có quan điểm hoàn toàn khác:

"SP": - Ông đánh giá như thế nào về quyết định cắt giảm ngân sách quốc phòng của Chính phủ Nga?

Mikhail Aleksandrov: — Đó là một quyết định sai lầm, và tôi hy vọng rằng cuối cùng nó sẽ không được (Quốc hội) thông qua.

Vấn đề cắt giảm ngân sách quốc phòng được đưa ra rất không đúng lúc. Bộ Tài chính đang áp đặt đường lối này.

Bộ Tài chính muốn tối ưu các khoản chi ngân sách, trong khi không hề hiểu tình hình quốc tế hiện nay đang phát triển như thế nào. Vào bất cứ thời điểm nào cũng có thể phát sinh một cuộc khủng hoảng và cuộc khủng hoảng đó sẽ leo thang thành chiến tranh. Làm như vậy (cắt giảm ngân sách quốc phòng vào thời điểm này) cũng sẽ là, kiểu như I. Stalin lại đưa ra quyết định cắt giảm ngân sách quân sự vào năm 1940trước chiến tranh vậy (ví dụ). Làm như vậy là một hành động phá hoại.

Bộ Tài chính có nói về một số các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô nào đó. Nhưng có thể nói về các chỉ số nàotrong khi nào chúng ta đang rất cần phải củng cố khả năng phòng thủ, hơn nữa –phải tiến hành một cách khẩn cấp.

SP: - Ông đánh giá thế nào về thực trạng trình độ trang bị của Quân đội Nga? Những gì cần phải được tái trang bị ngay trong tương lai gần?

Mikhail Aleksandrov: — Chúng ta đang không có đủ các phương tiện kỹ thuật quân sự hiện đại để trang bị cho các đơn vị. Tất cả những hệ thống vũ khí mới đều mới chỉ ở mức có vài ba mẫu đơn lẻ. Đó là các khối tác chiến “Avangard”. Có rất ít tên lửa “Kalibr”, chỉ có vài quả tên lửa “Derzhava”, trong khi cần phải có ít phải là hàng chục quả tên lửa như vậy. Tên lửa "Sarmat" vẫn chưa được hoàn thiện đến đầu đến đũa.

Và nếu cứ như vậy, chúng ta sẽ lắp các khối tác chiến “Avangard” vào đâu khi mà những phương tiện mang mà chúng cần (tức các tên lửa hạng nặng ”Sarmat”-ND) vẫn chưa sẵn sàng? Hai tàu ngầm tấn công đa năng mới đang được đóng, nhưng cần nhiều hơn thế rất nhiều. Và để có đủ được những vũ khí chúng ta cần, sẽ mất rất nhiều thời gian.

Hiện đã có quyết định là sẽ hiện đại hóa xe tăng T-72. Chúng sẽ được hiện đại hóa bằng cách nào nếu như ngân sách quân sự lại bị cắt giảm.

Bất kỳ một sự cắt giảm ngân sách quân sự nào hiện nay cũng đều đồng nghĩa với một hành động phá hoại.

"SP": - Những thách thức quân sự mà Nga phải đối mặt hiện nay là gì? Tình hình có thể bùng nổ ở đâu?

Mikhail Aleksandrov: — Phương Tây đang đánh vây lấn chúng ta. Các chiến dịch “ma quỷ hóa” nước Nga đang được tiến hành không ngừng nghỉ. Đó là những ý tưởng về việc chúng ta đầu độc Navalny vàbố con nhà Skripal. (Đó là) Tất cả những tuyên bố cáo buộc chúng ta can thiệp vào công việc nội bộ của Belarus, (là) chúng ta sử dụng vũ khí hóa học. Đây là công tác chuẩn bị dư luận để phát động một cuộc chiến tranh chống Nga của Phương Tây. Cần phải hiêủrất rõ điều đó.

Họ (Phương Tây) cũng đang tăng cường sức mạnh cho quân đội của mình. Họ đang từng bước luyện tập các kịch bản chuyển quân sang phía Đông. Họ liên tục tiến hành các cuộc tập trận ở đó. Đang tiếp tục cải tạo hoàn thiện cơ sở hạ tầng đường bộ và đường sắt để điều quân đến sát biên giới Nga hơn.

(Tình hình) có thể bùng nổ ở bất cứ đâu. Có thể- từ Ucraine, nếu chúng ta bắt đầu các hoạt động chiến sự ở đó. Ví dụ như, chế độ Ucraine bắt đầu gia tăng cường độ hoạt động quân sự ở Donbass - chúng ta (Nga) đáp trả. Xung đột sẽ leo thang. Trong lúc khi mà Phương Tây đang diễn tập tại đó, máy bay ném bom B-52 Mỹ đang bay trên không phận Ucraine.

Tại Sevastopol, các tàu NATO liên tục áp sát eo biển Kerch - xung đột cũng có thể phát sinh từ đó.

Ở Syria, họ liên tục khiêu khích chúng ta–xung đột có thể bùng phát tại Syria.

Tại Belarus, tình hình cũng có thể bùng nổ. Lấy ví dụ, Lithuania điều các phân đội tác chiến đến đó- Lukashenko phản ứng. Khi đó Phương Tây sẽ nói: Lukashenko tấn công các thành viên NATO, và sẽ khởi động bộ máy quân sự của mình.

Chính lúc này là lúc chúng ta cần phải có một quân đội rất mạnh. Sức mạnh đó cần được thể hiện- và không chỉ bằng mấy quả tên lửa đơn lẻ. Tất cả đều hiểu rõ rằng các tên lửa “Kinzhal” (“Dao găm”) là rất tốt, nhưng hiện mới chỉ cókhoảng chục quả. Trong khi số lượng cần chí ít cũng phải là một trăm. Và "Iskander" nữa- không phải là 200 tổ hợp (như đang có), mà phải là 500 hoặc 700.

Và rất cần phải làm sao để cho tên lửa "Sarmat" sớm bay được. Tất cả những vũ khí này phải được thể hiện trên thực địa. Chúng ta cần phải chứng minh được rằng chúng ta có rất nhiều thứ và chúng ta mạnh. Cắt giảm các khoản chi (quốc phòng)- cũng tương tự như một động thái thừa nhận rằng chúng ta đã không thể chịu tải hơn được nữa, và họ sẽ thấy rằng cần tiếp tục tăng cườnglấnlướtchúng ta.

Cần phải gửi một thông điệp rõ ràng rằng chúng ta sẽ không lùi bước. Và (đối phương tiềm năng) sẽ không có bất cứ một cơ hội nào buộc chúng ta phải tự làm suy yếu khả năng phòng thủ của mình.

Lê Hùng- Nguyễn Hoàng ( dịch)