Nga củng cố vị trí quốc gia xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới
Nga đã củng cố vị trí là quốc gia xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới khi đạt sản lượng lớn và giá giảm, trong khi xung đột giữa nước này với Ukraine gây biến động thị trường.
Chất ngũ cốc lên tàu để đưa đi xuất khẩu tại cảng Rostov-on-Don, Nga. Ảnh: AFP/TTXVN
Ukraine là nước xuất khẩu lớn về lúa mỳ và các hàng hóa nông sản khác cho các nước đang phát triển trước khi xảy ra xung đột với Nga vào tháng 2/2022, nhưng không tiếp cận được tuyến đường vận chuyển qua Biển Đen.
Nga ban đầu áp đặt lệnh cấm Ukraine xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen nhưng đã nhất trí mở lại tuyến vận chuyển này sau đó theo Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen, thỏa thuận do Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian, bao gồm việc thanh tra để đảm bảo các tàu không vận chuyển vũ khí.
Thỏa thuận trên cho phép Ukraine xuất khẩu trên 30 triệu tấn ngũ cốc qua ba cảng trên Biển Đen, nhưng Nga đã rút khỏi thỏa thuận này vào tháng 7/2023.
Sự gián đoạn trong hoạt động xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen đã thúc đẩy Ukraine tìm kiếm các lộ trình xuất khẩu ngũ cốc mới như qua sông Danube, bằng xe tải và tàu hỏa.
Tuy nhiên, việc vận chuyển ngũ cốc bằng đường sông không hoàn toàn an toàn do xung đột.
Sản lượng lúa mỳ toàn cầu vụ 2023-2024 cũng được cho là sẽ giảm so với năm ngoái, do tác động của biến đổi khí hậu đối với sản lượng tại Canada và Australia và các dự báo nhu cầu vượt sản lượng 20 triệu tấn.
Ông David Laborde, Giám đốc phụ trách kinh tế nông nghiệp của Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc, cho rằng thế giới hy vọng 45 triệu tấn lúa mỳ của Nga sẽ được đưa ra thị trường.
Ông Sebastien Abis, tác giả của cuốn sách "Địa chính trị lúa mỳ" và là nhà nghiên cứu tại Viện Quan hệ Chiến lược và Quốc tế, nhấn mạnh chỉ riêng Nga chiếm 1/4 lượng lúa mỳ xuất khẩu của thế giới. Nước này cũng dự trữ lượng ngũ cốc đáng kể.
Nga, nước nhập khẩu lúa mỳ nhiều hơn xuất khẩu vào 25 năm trước, đã trở thành nước xuất khẩu hàng đầu vào năm 2016.
Nông nghiệp là lĩnh vực là lĩnh vực đứng thứ ba về kim ngạch xuất khẩu của Nga, sau dầu khí và khoáng sản.
Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ là nước nhập khẩu nhiều nhất lúa mỳ của Nga. Quốc gia Bắc Phi nhập khẩu 80% nhu cầu ngũ cốc từ Nga và Ukraine, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ chế biến lúa mỳ của Nga thành bột mỳ để xuất khẩu sang Trung Đông, châu Phi và châu Á.
Những nước tiêu thụ nhiều bánh mỳ phụ thuộc nhiều nhất vào lúa mỳ của Nga.
Các tuyến vận chuyển hiện không còn mang tính lô-gic về địa lý, khi Morocco và Algeria đang điều chỉnh các quy định nhập khẩu để có thể mua lúa mỳ của Nga thay vì nước cung cấp truyền thống là Pháp.
Một số quốc gia châu Phi nhập khẩu lúa mỳ cũng ủng hộ Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen, khi nhờ đó giá lương thực hạ nhiệt sau khi tăng mạnh do xung đột./.
