Nga dùng S-300 'dằn mặt', nhưng có thể Israel sẽ không hề sợ?

Tổng thống Putin đã có một phản ứng "ngoại giao" hơn trong vụ trinh sát cơ bị bắn rơi ở Syria.

Nga vừa có một phi vụ đánh cược lớn ở Syria, tờ The Christian Science Monitor (CSM) bình luận về tuyên bố chuyển giao S-300 cho chính quyền Damascus, sau thảm kịch trinh sát cơ Il-20 bị phòng không Syria bắn nhầm vào tuần trước.

Theo CSM, động thái này sẽ tăng cường thêm rất nhiều đòn bẩy cho Moscow trong việc xác định cái kết cho cuộc nội chiến 7 năm, trong trường hợp hiệu quả của kế hoạch đi đúng như dự tính.

Nhưng ngược lại, nó có thể dẫn đến một cuộc xung đột rộng lớn hơn, nếu các quốc gia quen với việc tự do hành động ở Syria - đặc biệt là Israel – cảm thấy không hài lòng và thách thức quyết định này.

Người Nga đã chỉ ra rằng họ sẽ áp dụng hiệu quả những gì được gọi là chiến lược A2/AD (chống tiếp cận/chống xâm nhập) trên toàn bộ đấu trường ở Syria bằng cách cung cấp cho lực lượng Syria với hệ thống phòng không S-300 tiên tiến.

Theo giới phân tích, mặc dù hệ thống được tuyên bố nằm dưới sự kiểm soát của lực lượng Syria, nhưng gần như chắc chắn rằng, Nga mới là người “nắm cò súng”.

Nếu động thái này được thực thi, nó sẽ buộc Israel – quốc gia đã thực hiện 200 cuộc không kích chống lại Syria trong 18 tháng qua - cũng như các thế lực khác như Thổ Nhĩ Kỳ và liên minh do Mỹ lãnh đạo phải đối thoại chặt chẽ hơn với Moscow nếu muốn tiếp tục theo đuổi các mục tiêu quân sự riêng biệt ở Syria, thay vì chịu thêm thất bại.

Giảm xung đột

Trong diễn biến một tuần qua, đã có những ý kiến cảm thấy khó hiểu về tuyên bố được cho là khá mâu thuẫn từ phía Nga.

Tổng thống Vladimir Putin, người đã duy trì mối quan hệ rất thân thiết với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, tỏ ra rất thận trọng trong việc đổ lỗi hoàn toàn cho phía Israel, khi nói đây chỉ là tai nạn đến từ “một chuỗi các sự cố bi thảm”.

Tuy nhiên, bộ Quốc phòng của ông lại nhấn mạnh, chính những chiếc F-16 của Israel đã “mượn” trinh sát cơ Il-20 như một tấm khiên để giấu mình sau làn đạn đến từ hệ thống phòng không Syria.

Hai tuyên bố được đưa ra hoàn khác nhau, nhưng Điện Kremlin đã quyết định chấp nhận phiên bản được cung cấp bởi bộ Quốc phòng.

"Putin không chỉ là Tổng thống, ông còn là chỉ huy trưởng của lực lượng vũ trang", Alexander Sherin, Phó chủ tịch ủy ban Quốc phòng của Duma Quốc gia Nga nói về sự mâu thuẫn trong tuyên bố của Moscow.

"Quân đội có nghĩa vụ giải thích những điều này cho người dân Nga, vì vậy có thể họ mang đến những tuyên bố gay gắt hơn. Còn Tổng thống thì có lẽ ngoại giao hơn một chút. Nhưng tất cả đồng ý rằng đây là một bước đi mà chúng tôi đã cân nhắc từ rất lâu trước đó. Chúng tôi không thể cho phép không phận của Syria trở thành thứ gì đó giống như đường phố công cộng”.

“Quyết định của họ đã thay đổi các quy tắc của trò chơi. Chúng tôi sẽ cảm thấy ít tự tin hơn trong việc tấn công Syria và điều này cũng làm cho Iran trở nên dễ thở hơn”, Alon Liel, cựu quan chức ngoại giao cấp cao Israel nói. "Israel sẽ rất cần người Nga và sẽ không có nguy cơ xảy ra xung đột".

Thứ vũ khí khác biệt

Bộ Quốc phòng Nga mang đến những tuyên bố gay gắt nhằm vào Israel.

Phiên bản S-300 đang có kế hoạch triển khai ở Syria nhằm bao phủ toàn bộ không phận của đất nước này trên thực tế không phải là vũ khí phòng không đỉnh cao nhất của Nga.

Dẫu vậy, nó vẫn là một hệ thống chống máy bay tầm xa, đa mục tiêu, được phát triển trong nhiều thập kỷ mà không chịu thua bất kỳ thứ gì trong kho vũ khí của người Mỹ, tờ CSM bình luận.

Mặc dù S-300 chưa bao giờ được thử nghiệm chống lại máy bay phương Tây hiện đại trong thực tế, hầu hết các nhà phân tích đều đồng ý rằng sẽ thật ngu ngốc khi đánh giá thấp hệ thống này.

"S-300 có thể ngăn chặn mọi cuộc không kích không được chào đón ở Syria", Konstantin Sivkov, một chuyên gia thuộc học viện Khoa học tên lửa và pháo binh Nga, nói. “Những quốc gia khác, như Israel, sẽ phải thay đổi chiến thuật và có lẽ điều đó sẽ giúp cho tình hình trở nên ổn định hơn. Nếu không, Syria có thể trở thành thùng thuốc súng cho Thế chiến III”.

Về phần mình, các nhà phân tích quốc phòng Israel cho biết nước này cũng đã lường trước về việc S-300 sẽ được triển khai trong hơn một thập kỷ qua, đồng thời cho rằng hệ thống này không hẳn là trở ngại đáng kể đối với các hoạt động của Israel như người Syria và người Nga kỳ vọng.

Nhưng ít nhất, Israel sẽ cần phải thận trọng hơn trong việc theo đuổi các mục tiêu của mình ở Syria.

Israel sẽ phải "cẩn thận hơn bao giờ hết", Eyal Zisser, Giáo sư khoa học chính trị tại đại học Tel Aviv cho biết. “Sẽ không có lợi cho Israel khi xung đột với một siêu cường như Nga”.

Canh bạc lớn

Dường như nhiều khả năng mối quan hệ gần gũi của hai nhà lãnh đạo Putin-Netanyahu sẽ được tái khẳng định lại và vượt qua sự cố lần này. Nhưng không ngoại trừ khả năng kịch bản xấu sẽ xảy ra.

"Chúng ta không nên nhầm lẫn: Mối quan hệ giữa các nhà lãnh đạo tối cao sẽ không vượt quá lợi ích về địa chính trị", Mike Herzog, cựu cố vấn quân sự của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, nói trong một cuộc phỏng vấn với Israel Army Radio. “Và người Nga có lợi ích riêng của họ. Lợi ích đó không giống với lợi ích của Israel. Đừng quên rằng họ đã chiến đấu bên cạnh Iran để cứu chính quyền Assad”.

Theo CSM, gần như có thể chắc chắn rằng, cuộc chiến kéo dài, đa chiều ở Syria đã bước vào một giai đoạn mới, có lẽ là một giai đoạn nguy hiểm hơn.

Nga đang hy vọng canh bạc S-300 của mình sẽ chiến thắng trong cuộc chiến giành kiểm soát không phận Syria và buộc các thế lực khác phải lùi bước và hòa giải lợi ích của họ trong khu vực thông qua Moscow.

Nếu mục đích trên hoạt động, cái kết cuối cùng ở Syria đã nằm trong tay Nga. Nhưng sẽ ra sao nếu mọi thứ không đi theo tính toán của Tổng thống Putin?

Đã có nhiều ý kiến nói về việc Israel sẽ không ngần ngại trước quyết định tăng cường hệ thống phòng không cho Syria và có thể sẵn sàng thử sức S-300 một lần trong thực tế. Trong trường hợp Không quân Israel vượt qua rào cản S-300 thành công, canh bạc của Nga sẽ tiêu tan.

"Đó là một ván bài poker lớn", Alexander Golts, một chuyên gia phân tích quân sự độc lập của Nga nói. “Chúng tôi thực sự không biết S-300 có hiệu quả như thế nào trong việc ngăn chặn các cuộc tấn công của Israel hoặc ngăn chặn các cuộc tấn công tên lửa hành trình của Mỹ. Vì vậy, đó chỉ là một sự mơ hồ. Nhưng gần như bên nào cũng đã bắt đầu có sự chuẩn bị cho riêng mình”.

Mạnh Kiên