Nga giải bài toán bảo đảm an ninh lương thực

Thu hoạch dâu tây tại một nông trại ngoại ô Moskva. (Ảnh: Thanh Thể)

Vụ gieo hạt diễn ra vào tháng 3 vừa qua ít nhiều khiến người dân Nga lo lắng, do nước này phải nhập khẩu một lượng hạt giống đáng kể. Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh, Nga không phải đối mặt tình trạng thiếu hạt giống từ nước ngoài.

Theo Bộ Nông nghiệp Nga, nông dân đã chuẩn bị kỹ cho vụ gieo hạt năm nay từ năm 2021. Họ đã tích đủ lượng hạt giống và phân bón cần thiết. Hiện các nhà sản xuất nông nghiệp không còn nhu cầu về hạt giống ngũ cốc hay các loại đậu…

Theo học thuyết an ninh lương thực ở Nga, ít nhất 75% lượng hạt giống các loại cây nông nghiệp chính phải được chọn lọc trong nước. Để bảo đảm yếu tố này, từ lâu Nga đã chú trọng phát triển sản xuất hạt giống trong nước. Những năm 2000, ngành này tại Nga đối mặt sự cạnh tranh gay gắt từ thị trường toàn cầu, sau đó là khó khăn do các lệnh trừng phạt từ phương Tây năm 2014. Dù vậy, theo các chuyên gia, cấm vận cũng mang lại nhiều mặt tích cực.

Bà Elena Khlestkina, Giám đốc Viện Nguồn gen thực vật Vavilov khẳng định, những khó khăn là cơ hội cho ngành sản xuất trong nước. Nga đã khởi xướng các chương trình lớn để phát triển sản xuất hạt giống nội địa, chẳng hạn như Chương trình khoa học kỹ thuật liên bang về phát triển nông nghiệp giai đoạn 2017-2025, nhằm giảm phụ thuộc hạt giống và vật liệu trồng trọt từ nước ngoài.

Vụ mùa ở Nga. (Ảnh: TASS)

Bà Khlestkina cho biết, chương trình trên đang phát triển tích cực cho từng loại cây trồng. Giám đốc Viện Vavilov cũng nhấn mạnh, chính phủ Nga đã điều chỉnh cơ chế để khuyến khích các nhà sản xuất chuyển sang sử dụng hạt giống trong nước, vốn được đánh giá có chất lượng tốt.

Giới chuyên gia Nga nhiều lần nhấn mạnh, các lệnh trừng phạt của phương Tây là động lực thúc đẩy sự phát triển của ngành sản xuất hạt giống trong nước. Nga có đủ diện tích gieo trồng, chuyên gia có trình độ và các cơ sở khoa học để phát triển bền vững ngành sản xuất hạt giống. Ngoài ra, nước này còn có bộ sưu tập cây trồng Vavilov được xem là “kho báu thật sự”, với hơn 320 nghìn mẫu, do nhà di truyền học nổi tiếng Nikolai Vavilov cùng các cộng sự trên khắp thế giới thu thập trước kỷ nguyên hóa học hóa và cơ giới hóa nông nghiệp.

Với lượng mẫu thực vật khổng lồ, Nga có cơ sở để phát triển các thành tựu nhân giống. Trung tâm quốc gia về nguồn gen thực vật được thành lập trên cơ sở Viện Vavilov sẽ tạo điều kiện để các nhà nhân tạo giống sớm đưa những giống cây trồng mới đến tay người tiêu dùng. Bên cạnh đó, mạng lưới gồm hơn 20 viện khoa học hợp nhất công tác nghiên cứu nguồn gen thực vật dự kiến được hình thành trong tương lai gần, giúp Nga đẩy nhanh kế hoạch giới thiệu các bộ sưu tập nguồn sinh học.

Để tự chủ nguồn giống, các cơ sở và doanh nghiệp của Nga cũng đang triển khai nhiều dự án trong lĩnh vực sản xuất. Nổi bật là dự án quy mô lớn “Bánh mì Nga”, với mục tiêu tạo ra một nền tảng thống nhất để nhân giống bền vững lúa mì và các loại ngũ cốc khác, nhằm bảo đảm an ninh lương thực trong nước. Tiến độ dự án đang ở năm thứ hai, nhiều công đoạn nghiên cứu đã được triển khai trên thực địa.

Trong khi nhiều dự án đang chờ kết quả cuối cùng, một số giống cây trồng mới tại Nga đã mang lại những kết quả thực chất, phục vụ nhu cầu thực phẩm của đông đảo người dân Nga. Điểm sáng là giống khoai tây từ các trang trại ở tỉnh Leningrad. Ngoài khoai tây, nhân giống ngô cũng đang được các nhà khoa học đẩy mạnh.

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh các nguồn nhập khẩu gián đoạn, một điều chắc chắn là ở hiện tại và tương lai, nhu cầu hạt giống các loại cây lương thực chính, như lúa mì, lúa mạch… tại Nga sẽ được bảo đảm. Để giải bài toán an ninh lương thực, Nga cũng sẵn sàng cho những thay đổi về logistics, nhằm mau chóng bù đắp thiếu hụt nguồn cung hạt giống và các sản phẩm nông nghiệp thời gian tới.

THANH THỂ (Phóng viên Báo Nhân Dân thường trú tại Nga)