Nga giấu quá kỹ: Vũ khí 'thời thượng' Orion hóa ra đã ở Syria từ lâu?

Máy bay không người lái Orion triển khai ở Syria.

Orion lộ diện

Nga vừa công bố đoạn video được cho là hình ảnh đầu tiên về máy bay không người lái (UAV) Orion trong các cuộc thử nghiệm thực địa ở Syria, bao gồm cả sử dụng vũ khí. Đoạn phim được chiếu trên đài truyền hình Channel One của Nga hôm 21/2.

Phân cảnh chiến đấu cho thấy, Orion mang theo bốn vũ khí nhỏ trên các giá treo dưới cánh, được triển khai tại căn cứ Không quân Tiyas ở tỉnh Homs, miền trung Syria vào năm 2018. Trong quá khứ, căn cứ này đã được sử dụng như một trung tâm chính cho các hoạt động trên không của Nga vì nơi đây mang tính thực chiến nhiều hơn căn cứ không quân chính của Nga tại Khmeimim. Theo tờ The Drive nhận định, điều này cho thấy rằng Nga muốn Orion sẽ có thể tham gia chiến đấu càng nhiều càng tốt.

Đoạn phim của Channel One lưu ý rằng chiếc máy bay đặc biệt này đã thực hiện 38 phi vụ ở Syria, nơi lực lượng Nga tiến hành các hoạt động hậu thuận cho chính quyền Tổng thống Assad kể từ cuối năm 2015. 38 phi vụ này bao gồm 20 phi vụ trinh sát, 17 phi vụ tấn công và một cho nhiệm vụ không xác định.

Orion có một ụ súng gắn dưới mũi với camera điện quang và hồng ngoại, cộng với bộ chỉ định mục tiêu bằng laser để hướng dẫn cho vũ khí dẫn đường. Nó cũng có thể được gắn thêm camera hoặc radar giám sát, mặc dù không có bằng chứng nào cho thấy radar được lắp cho việc triển khai ở Syria.

Các cảnh quay khác cũng cho thấy Orion thực hiện các nhiệm vụ đa dạng ở Syria bao gồm một cảnh trong đó máy bay không người lái đang xác định vị trí "cơ sở lưu trữ vũ khí khủng bố", trong điều kiện thời tiết nhiều mây, trước khi phóng ra vũ khí tiêu diệt mục tiêu. Một cuộc tấn công ban đêm cũng được máy bay không người lái này thực hiện trong đoạn video.

Kênh Channel One cho biết, UAV của Nga có thể mang bom dẫn đường bằng laser và các loại vũ khí chính xác. Một số hình ảnh cho thấy Orion thả bom FAB-50 trong điều kiện ban ngày, thời tiết thoáng đãng.

Đề cập đến màn trình diễn của Orion ở Syria, Sergei Tyugay, phó trưởng bộ phận hàng không không người lái thuộc Bộ chỉ huy cấp cao Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga, nói rằng vũ khí này đã cho thấy chúng “không chỉ thể hiện thành công mà còn có khả năng tồn tại”.

Tuy nhiên, tuyên bố này vẫn còn chưa được xác thực, bởi theo tờ The Drive, ngay cả những máy bay chiến đấu có người lái hiệu suất cao cũng có khả năng dễ bị tấn công trước các nhóm phiến quân ở Syria. Các máy bay không người lái thuộc dòng Predator và Reaper do Mỹ sản xuất cũng đã bị bắn hạ nhiều lần.

Nga chuyển hướng sang UAV

Hình ảnh Orion trên lịch Bộ Quốc phòng Nga 2021.

Orion không phải là chiếc máy bay đang trong quá trình phát triển duy nhất đã tiến hành các cuộc thử nghiệm chiến đấu ở Syria. Trước đó, máy bay chiến đấu thế hệ mới Su-57 Felon cũng đã được triển khai tầm cao trong chớp nhoáng vào năm 2018, mặc dù thông tin chi tiết chưa được tiết lộ.

Tháng 12 năm ngoái, có thông tin cho rằng Orion - còn được biết đến với tên dự án Inokhodets - đã bắn "tên lửa dẫn đường cỡ nhỏ" lần đầu tiên.

Điều này cho thấy rằng các loại bom, đạn được trang bị trong đoạn phim phát sóng gần đây hoàn toàn là một loại vũ khí khác.

Trong cuốn lịch năm 2021 của Bộ Quốc phòng Nga được phát hành vào cuối năm ngoái cũng xúat hiện hình ảnh của một chiếc Orion mang bom dẫn đường KAB-20, dường như được sản xuất bởi Kronshtadt.

Truyền hình Nga cũng xác nhận rằng việc chuyển giao Orion cho quân đội Nga hiện đang được tiến hành. Tuy nhiên, không rõ liệu các sửa đổi bổ sung mà Bộ Quốc phòng Nga yêu cầu đã được thực hiện hay chưa.

Vào tháng 4 năm ngoái, các mẫu Orion đầu tiên đã được bàn giao, nhưng Kronshtadt thừa nhận rằng Bộ Quốc phòng Nga “có các yêu cầu bổ sung những yếu tố mà ban đầu không có trong thông số kỹ thuật”. Các máy bay không người lái đã phải trả lại cho Kronshtadt để thực hiện các sửa đổi bổ sung mới.

Có thể vấn đề này liên quan đến động cơ vì đã có lỗi động cơ trên các mẫu nguyên bản do Nga sản xuất. Đồng thời, một động cơ mới cũng đã được phát triển và có thể được trang bị trong các lô sản xuất tiếp theo.

Trước đó, vào tháng 11/2019, một trong những nguyên mẫu của Orion đã bị hư hỏng trong một vụ tai nạn tại Protasovo, mặc dù nguyên nhân của sự cố này vẫn chưa rõ ràng.

Đoạn video đăng tải trên truyền hình Nga mới đây dường như cung cấp bằng chứng thuyết phục rằng Orion đã sẵn sàng cho một số hoạt động chiến đấu, dù vũ khí hay kế hoạch triển khai của chúng vẫn còn giữ bí mật.

Dù vậy, các báo cáo cho thấy Orion hiện đang dần hoàn thiện hơn và có khả năng mở rộng phạm vi vũ khí để lựa chọn. Vũ khí hóa thiết bị bay không người lái cũng nhằm đáp ứng yêu cầu của các khách hàng tiềm năng nước ngoài.

Kinh nghiệm của Nga về cuộc xung đột ở Syria - cũng như cuộc giao tranh ở Nagorno-Karabakh năm ngoái - đang cho thấy hướng đi mới của nước này khi trang bị số lượng lớn các máy bay không người lái chiến đấu.

Trương Mạnh Kiên