Nga như ngồi trên đống lửa trước kế hoạch tên lửa của Mỹ

Kế hoạch triển khai tên lửa của Mỹ khiến Nga thực sự lo lắng

"Tất nhiên, chúng tôi sẽ thảo luận về vấn đề này với Pháp, nhưng để đạt được thỏa thuận chi tiết, chúng tôi cần các cuộc đàm phán đa phương, các cuộc tham vấn đa phương và đương nhiên các cuộc đàm phán này phải cần có Mỹ - nước đã phá hủy hiệp ước INF và hiện đang mở đường cho hoạt động triển khai các vũ khí từng bị cấm đến Châu Âu cũng như châu Á - họ không hề giấu diếm điều đó”, Ngoại trưởng Lavrov cho biết.

Moscow từng kêu gọi Mỹ tránh có kế hoạch triển khai các tên lửa gần biên giới của Nga sau khi Washington rút khỏi INF, nhấn mạnh rằng điều đó sẽ dẫn đến sự “suy thoái” của hệ thống kiểm soát vũ khí toàn cầu.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thông báo quyết định rút khỏi Hiệp ước INF năm 1987 hôm 2/2/2019. Washington tuyên bố nước này rút ra khỏi hiệp ước vì cáo buộc Moscow vi phạm hiệp ước đó. Tuy nhiên, Nga khẳng định họ đã tuân thủ nghiêm túc hiệp ước INF dù có những lo ngại tương tự về sự tuân thủ của phía Mỹ.

Sau khi Mỹ chính thức rút khỏi hiệp ước INF hồi tháng 8 vừa rồi, Lầu Năm Góc đã ngay lập tức tiến hành vụ thử nghiệm một tên lửa mới ở tầm bắn trước đây bị cấm theo INF.

Theo phía Mỹ, Moscow đang vi phạm hiệp ước INF khi phát triển hệ thống tên lửa 9M729. Nga bác bỏ cáo buộc, khẳng định rằng vũ khí của họ được thử nghiệm chỉ trong tầm bắn được cho phép theo hiệp ước INF.

Giới chức Nga nhấn mạnh chính phía Mỹ mới là bên đang vi phạm hiệp ước INF thông qua việc triển khai hệ thống Aegis Ashore ở Châu Âu bởi những hệ thống vũ khí này có thể phóng đi các tên lửa Tomahawks - một loại tên lửa có tầm bắn bị cấm theo INF.

INF được ký kết là để giải quyết một cuộc khủng hoảng tên lửa hạt nhân thời Xô-viết nhằm vào các thủ đô phương Tây. Hiệp ước INF được ông Mikhail Gorbachev và ông Ronald Reagan ký năm 1987 cấm Nga và Mỹ phát triển, triển khai và thử nghiệm các tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo được phóng đi từ mặt đất với tầm bắn từ khoảng 300 đến 3.400 dặm (tương đương từ 482km đến 5470km). Hiệp ước này được coi là một thành tựu lớn đạt được trong nỗ lực nhằm “tháo ngòi” căng thẳng trong Chiến tranh Lạnh và giúp hóa giải nỗi lo sợ về vũ khí hạt nhân ở châu Âu.

Nga và Mỹ liên tục cáo buộc lẫn nhau về những vụ vi phạm hiệp ước. Mỹ tố cáo Nga chế tạo các tên lửa bị cấm trong hiệp ước. Trong khi đó, Nga tố ngược lại rằng Mỹ không tuân thủ INF khi thiết lập các căn cứ quân sự ở Đông Âu có khả năng không chỉ phòng thủ mà còn tấn công được và có thể nhằm vào Nga.

Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi cuối năm ngoái đã thẳng thừng rút Mỹ ra khỏi INF để trả đũa cho việc Nga không tuân thủ INF. Nhà lãnh đạo Mỹ còn thề rằng, nước ông sẽ tiếp tục tăng cường kho vũ khí hạt nhân cho đến khi Nga và Trung Quốc “hiểu ra vấn đề”. Mỹ đã chính thức rút khỏi hiệp ước INF từ hồi đầu tháng Tám.

Với việc hiệp ước INF bị hủy bỏ, hiện tại, chỉ còn Hiệp ước Cắt Giảm Vũ khí Chiến lược (START MỚI) là bước cản trở cuối cùng đối với viễn cảnh phổ biến vũ khí hạt nhân không kiểm soát. Hiệp ước này có thời hạn đến năm 2021 và Washington chưa quyết định có làm mới nó hay không.

Kiệt Linh