Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đạt thỏa thuận về số phận người Kurd ở Syria

Tổng thống Nga Vladimir Putin (phải) bắt tay người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại Sochi hôm 22.10 - Ảnh: TASS

Sau gần 7 giờ đàm phán tại khu nghỉ dưỡng Biển Đen ở thành phố Sochi hôm 22.10, Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tuyên bố đã thống nhất rằng lực lượng cảnh sát quân sự Nga và biên phòng Syria sẽ bắt đầu đẩy dân quân người Kurd (YPG) lùi khỏi biên giới Thổ Nhĩ Kỳ 30 km từ hôm nay.

Trong khi đó, lực lượng quân sự Nga và Syria sẽ triển khai đến biên giới đông bắc nước này, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục chiến dịch quân sự mang tên Mùa xuân Hòa bình nhằm vào người Kurd ở một khu vực nhất định, giữa thị trấn Tell Abyad và Ras al-Ayn, sâu 32km vào lãnh thổ Syria.

Các binh sĩ người Kurd sẽ có 150 giờ để rút khỏi các vị trí ở khu vực biên giới Syria - Thổ Nhĩ Kỳ. Sau đó, lực lượng Nga và Syria sẽ bắt đầu tuần tra chung toàn bộ khu vực biên giới, sâu đến 10 km trong lãnh thổ Syria, ngoại trừ thành phố Qamishli - nơi được xem là "thủ đô" của người Kurd.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đã ca ngợi thỏa thuận đạt được với Nga là một "thỏa thuận lịch sử". "Chúng tôi đã ký một biên bản ghi nhớ lịch sử với Tổng thống Nga Putin vì sự toàn vẹn lãnh thổ và chính trị của Syria, cũng như để những người tị nạn trở về nước. Kể từ giờ, mục tiêu chính của chúng tôi là đảm bảo sự ổn định cho khu vực", ông Erdogan tuyên bố.

Về phần mình, ông Putin bày tỏ sự hài lòng và khẳng định đây là quyết định "quan trọng" sẽ giúp "giải quyết tình hình căng thẳng leo thang tại biên giới Syria - Thổ Nhĩ Kỳ".

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cũng khẳng định 2 nước sẽ thiết lập một cơ chế giám sát chung để đảm bảo việc thực thi thỏa thuận. Theo ông Lavrov, chiến dịch quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm vào các tay súng người Kurd sẽ kết thúc nhờ thỏa thuận này.

Được biết, Thổ Nhĩ Kỳ đã nắm quyền kiểm soát một "khu vực an toàn" bên trong Syria dài khoảng 120 km (75 dặm) và sâu 32 km, giữa các thị trấn Tal Abyad và Ras al-Ain. Thỏa thuận trên với Nga sẽ giúp Thổ Nhĩ Kỳ bảo đảm khu vực đó, mang lại cho Ankara một sự hiện diện quan trọng tại Syria nhưng lại là kết quả tồi tệ cho Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do người Kurd lãnh đạo - những người đóng góp rất quan trọng trong trận chiến chống lại nhóm Nhà nước Hồi giáo IS ở Syria.

Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây thông báo rút quân khỏi Syria được ví như tín hiệu bật đèn xanh cho Ankara mở chiến dịch tấn công lực lượng dân quân người Kurd vốn được Washington hậu thuẫn nhưng bị Thổ Nhĩ Kỳ coi là các tổ chức khủng bố. Tổng thống Erdogan từ lâu đã ủng hộ Mỹ rút quân và thúc giục Tổng thống Trump xóa bỏ hỗ trợ cho SDF.

Quyết định rút quân nói trên khiến ông chủ Nhà Trắng vấp phải nhiều chỉ trích không chỉ từ các nhà lập pháp Dân chủ mà còn từ chính các thành viên đảng Cộng hòa, trong đó có lãnh đạo đa số Thượng viện Mỹ Mitch McConnel.

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 7.10 đã phát cảnh báo sẽ hủy diệt toàn bộ nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ nếu phát hiện nước này hành động quá mức trong chiến dịch quân sự tại Syria.

Phát biểu tại Nhà Trắng, ông Trump cho biết ông cũng đã điện đàm với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan để cảnh báo rằng Ankara có thể phải hứng chịu một "cơn thịnh nộ" kinh tế suy thoái nếu hành động ở Syria theo một cách không "nhân văn". Tuy nhiên, những lời lẽ nghiêm khắc của ông Trump đối với Thổ Nhĩ Kỳ được cho là nhằm mục đích xoa dịu những người chỉ trích ông bỏ rơi đồng minh người Kurd ở Syria.

Hoàng Vũ (theo Reuters, The Guardian)