Ngân hàng nợ xấu trên 3% có thể không được mua trái phiếu doanh nghiệp

Theo dự thảo thông tư đang được lấy ý kiến, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quy định cụ thể các tổ chức tín dụng (TCTD) chỉ được mua trái phiếu doanh nghiệp khi có tỷ lệ nợ xấu dưới 3% tổng dư nợ theo báo cáo tài chính kiểm toán năm gần nhất, trừ trường hợp mua trái phiếu theo phương án cơ cấu lại được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Bên cạnh đó, các TCTD cũng không được mua trái phiếu (cả phát hành lần đầu và mua lại) của doanh nghiệp có phát sinh nợ xấu tại các ngân hàng trong vòng 12 tháng gần nhất.

Theo cơ quan soạn thảo, đề xuất này nhằm hạn chế việc các ngân hàng không kiểm soát được tỷ lệ nợ xấu dưới 3% nhưng vẫn thực hiện mua bán trái phiếu doanh nghiệp, đồng thời góp phần hạn chế nợ xấu, nâng cao chất lượng tín dụng của các nhà băng.

Ngoài quy định trên, dự thảo thông tư mới cũng yêu cầu các ngân hàng không được mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành với mục đích cơ cấu lại nợ của chính doanh nghiệp đó.

Theo NHNN, quy định trước đó cho phép doanh nghiệp được phát hành trái phiếu với mục đích thực hiện các chương trình, dự án đầu tư, tăng quy mô vốn và cơ cấu lại các khoản nợ. Thời gian qua đã phát sinh việc ngân hàng mua trái phiếu phát hành với mục đích cơ cấu lại nợ, tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt trong điều kiện doanh nghiệp phát hành tiếp tục gặp khó khăn và không có khả năng trả nợ gốc và lãi trái phiếu đến hạn. Điều này dẫn đến việc doanh nghiệp lại phát hành thêm trái phiếu để tiếp tục cơ cấu nợ.

Những ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ trên 3% có thể bị cấm mua trái phiếu doanh nghiệp. Ảnh: Quang Thắng.

Vì vậy, NHNN dự kiến siết quy định một đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp với nhiều mục đích khác nhau, trong đó có cơ cấu lại khoản nợ, thì các ngân hàng không được tham gia mua.

Dự thảo mới cũng quy định ngân hàng không được mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành có mục đích góp vốn, mua cổ phần tại doanh nghiệp khác.

Theo cơ quan quản lý, qua kiểm tra hoạt động ngân hàng đã phát hiện một số trường hợp doanh nghiệp phát hành trái phiếu với mục đích thực hiện chương trình, dự án đầu tư, tăng quy mô vốn, nhưng thực tế là để góp vốn, mua cổ phần tại doanh nghiệp khác, để các doanh nghiệp này thực hiện dự án hoặc tiếp tục góp vốn, mua cổ phần vào doanh nghiệp tiếp theo... Điều này khiến ngân hàng khó kiểm soát mục đích sử dụng vốn, dòng tiền từ nguồn phát hành trái phiếu cũng tình hình thực hiện dự án... dễ phát sinh rủi ro cho phía ngân hàng.

Ngoài các quy định trên, dự thảo mới đưa ra nhiều yêu cầu với các ngân hàng tham gia mua trái phiếu doanh nghiệp theo hướng siết chặt như ngân hàng không được vay vốn của ngân hàng khác để mua trái phiếu; ngân hàng mua trái phiếu doanh nghiệp với mục đích nắm giữ đến ngày đáo hạn, khi chuyển đổi mục đích nắm giữ và thực hiện bán cho nhà băng khác thì không được mua lại trong vòng 12 tháng, trừ trường hợp bán theo phương án cơ cấu lại được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Quy định trên được đưa ra nhằm quản lý hoạt động mua, bán trái phiếu doanh nghiệp giữa các ngân hàng với nhau để thống nhất với việc quản lý hoạt động mua, bán nợ của các nhà băng và các quy định pháp luật liên quan. NHNN cho biết quy định trên cũng nhằm mục tích tránh trường hợp các ngân hàng bán trái phiếu doanh nghiệp cho nhau vào cuối năm và mua lại vào đầu năm sau để tìm cách không tuân thủ quy định của cơ quan quản lý về kiểm soát hạn mức tăng trưởng tín dụng hàng năm.

Quang Thắng