Ngành nội dung số của Việt Nam đứng ở đâu trên thị trường thế giới?
Sự phát triển của quá nhanh của các loại hình nội dung cũng khiến Việt Nam chưa có các mục tiêu và chiến lược tổng thể kịp thời để hỗ trợ phát triển ngành nội dung số.
Trong 5 năm gần đây, sự xuất hiện của đa dạng các nền tảng số làm thay đổi thói quen, hành vi của khán giả. Để bắt kịp xu hướng này, các nhà sản xuất nội dung số buộc phải thay đổi tư duy nhằm tạo ra nhiều sản phẩm nội dung đa dạng ở nhiều lĩnh vực từ tin tức, giải trí, tới thể thao, giáo dục.... Từ đó, sáng tạo nội dung số trở thành một sân chơi mới, đa màu sắc dành cho các nhà sản xuất Nội dung và các nhãn hàng, các doanh nghiệp kinh doanh quảng cáo số. Và tất nhiên, trong sân chơi này, các cá nhân, tổ chức sẽ phải đối mặt với những rào cản, thách thức về nhiều vấn đề, đặc biệt là câu chuyện bản quyền và kinh doanh quảng cáo số.
Ông Vũ Kiêm Văn, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Truyền thông số Việt Nam phát biểu tại sự kiện
Internet làm thay đổi thói quen, hành vi của người dùng
Phát biểu tại diễn đàn về sáng tạo nội dung số, bảo vệ bản quyền số và quảng cáo số ngày 24/4, ông Vũ Kiêm Văn, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Truyền thông số Việt Nam cho biết, sáng tạo nội dung số, bảo vệ bản quyền số và quảng cáo số là những nhân tố chính, liên quan mật thiết với nhau trong Công nghiệp nội dung số.
Sự phổ biến của Internet, sự xuất hiện và phát triển mạnh mẽ của các nền tảng số đã làm thay đổi thói quen, hành vi của khán giả khi tiếp cận và thụ hưởng nội dung từ các hình thức truyền thống như truyền hình, radio, báo in,... đang dịch chuyển lên không gian số.
“Để bắt kịp xu hướng này, các nhà sản xuất nội dung buộc phải thay đổi tư duy nhằm tạo ra các sản phẩm nội dung số đa dạng ở nhiều lĩnh vực từ tin tức, giải trí, tới thể thao, giáo dục... cho phù hợp với thị hiếu khách hàng và phù hợp với không gian số, thiết bị số. Từ đó, sáng tạo nội dung số trở thành mảnh đất mới đầy tiềm năng dành cho các nhà sản xuất nội dung và các nhãn hàng, các doanh nghiệp kinh doanh quảng cáo số”, ông Văn nêu rõ.
Tuy nhiên, trong dòng chảy phát triển đó, các hoạt động trong lĩnh vực này thường xuyên phát sinh những vướng mắc, bất cập chưa có tiền lệ ở Việt Nam, thậm chí trên quy mô toàn cầu, đặc biệt là việc bảo vệ bản quyền nội dung số và kinh doanh quảng cáo số. Vì vậy, thực tiễn luôn đòi hỏi phải có những phương thức mới trong vận hành và quản lý của cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp sản xuất nội dung, doanh nghiệp quảng cáo cũng như người dùng cuối cùng để có điều chỉnh và hành vi ứng xử phù hợp.
Tiềm năng và cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam
Nhận định về cơ hội cho các doanh nghiệp nội dung số Việt Nam, ông Tạ Mạnh Hoàng, Chủ tịch Liên minh Sáng tạo Nội dung số Việt Nam (DCCA), Tổng Giám đốc Sconnect Việt Nam cho rằng, tính đến tháng 01/2023, Việt Nam có 77,93 triệu người dùng Internet, tương đương 79,1% tổng dân số, tăng 5,3 triệu so với năm 2022. Số kết nối di động đang hoạt động là 161,6 triệu kết nối, tương đương với 164,0% tổng dân số, tăng 4,7 triệu so với năm 2022. Số người sử dụng mạng xã hội là 70 triệu người tương ứng với 71% dân số Việt Nam, trong đó 68% trên 18 tuổi sử dụng mạng xã hội.
Sự phát triển của các nền tảng xuyên biên giới đã mở ra một thế giới phẳng, cho phép các nhà sáng tạo nội dung số tiếp cận với công chúng một cách dễ dàng hơn. Tại Việt Nam có 66,2 triệu người dùng Facebook; 63 triệu người dùng Youtube; 10,3 triệu người dùng Instagram; 49,86 triệu người dùng Tik Tok, với khoảng 2 triệu thuê bao Netflix.
Toàn cảnh diễn đàn
Bên cạnh đó, Việt Nam còn có lợi thế về nguồn nhân lực trẻ, với khả năng tiếp cận công nghệ nhanh và tính sáng tạo cao. Nhiều trường tham gia đào tạo thiết kế đồ họa, truyền thông đa phương tiện tại Việt Nam: đại học FPT, đại học Phương Đông, đại học Bưu chính viễn thông, Cao đẳng truyền hình,...
Nguồn nhân lực trẻ: 60% Youtuber Việt Nam dưới 25 tuổi, trong đó 42% dưới 18 tuổi; 70% Youtuber bắt đầu sản xuất nội dung khi còn là học sinh sinh viên.
Chủ trương của Chính phủ thúc đẩy kinh tế số thành ngành mũi nhọn. Nhà nước xây dựng một loạt chính sách tạo các hành lang pháp lý thuận lợi hoạt động kinh doanh, nghiên cứu chính sách thuế, hoạt động kết nối xúc tiến thương mại, thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao
Thách thức và khó khăn của doanh nghiệp Việt Nam
Song, ông Tạ Mạnh Hoàng cũng nêu ra những thách thức, khó khăn của các doanh nghiệp Việt Nam. Đầu tiên có thể kể đến là mô hình kiếm tiền nhanh phổ biến ở Việt Nam hiện nay chủ yếu mang tính tự phát và mang tính rủi ro cao.
Số lượng các doanh nghiệp start-up nhiều nhưng quy mô nhỏ và thời gian tồn tại ngắn. Đến hết 2022, Việt Nam có khoảng 3.800 start-up, đứng thứ 54 trong hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu, nhưng chỉ 50% startup tồn tại sau 5 năm hoạt động. Việt Nam thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao vai trò là tổng công trình sư, đủ tầm nhìn thiết kế sản phẩm một cách toàn diện - đa dòng, đa mảng như mô hình sản phẩm 360 của Nhật - Hàn - Mỹ
Doanh nghiệp Việt Nam sức cạnh tranh yếu dễ bị tổn thương khi ra nhập thị trường quốc tế. Đồng thời, chưa có các sản phẩm thực sự nổi bật tạo tiếng vang lớn trên thế giới. Việt Nam đang thiếu các sản phẩm nổi bật trong nước cũng như trên thế giới để tạo ra sự nhận biết của khách hàng, đối tác dẫn tới thiếu cơ hội kinh doanh và giá trị nguồn lao động chưa cao.
Nhận thức của người dùng sản phẩm nội dung số chưa cao, dễ bị lôi kéo vào các sản phẩm tiêu cực không mang nhiều giá trị, chưa tôn trọng bản quyền.
Sự phát triển của quá nhanh của các loại hình nội dung cũng khiến Việt Nam chưa có các mục tiêu và chiến lược tổng thể kịp thời để hỗ trợ phát triển ngành nội dung số. Sáng tạo hay kinh doanh trên nền tảng số chưa được thực sự được coi là một mảng kinh doanh và có tỷ trọng cụ thể trong nền kinh tế. Chúng ta còn thiếu đi những hành lang pháp lý để bảo vệ và nâng cao vị thế của các doanh nghiệp trên trường quốc tế, chưa có các phương án bảo vệ trước tranh chấp có thể xảy ra./.
