Ngành thuế, Hải quan: Thực hiện hiệu quả tiết kiệm chi thường xuyên

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc giải trình ý kiến tại Quốc hội.

Vừa qua, tại Kỳ họp bất thường lần thứ 2, Quốc hội (QH) khóa XV, 480/485 đại biểu QH có mặt tại hội trường (chiếm 96,77%) đã biểu quyết tán thành thông qua Nghị quyết về việc điều chỉnh kế hoạch vốn vay lại năm 2022 của các địa phương, bổ sung dự toán chi thường xuyên năm 2021 nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của nước ngoài; điều chỉnh dự toán kinh phí chưa sử dụng hết năm 2021 của Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan và việc chuyển nguồn kinh phí công tác phòng, chống dịch COVID-19 năm 2021 của các địa phương sang niên độ ngân sách năm 2022.

Phát huy tối đa hiệu quả vốn ngân sách

Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của QH Nguyễn Phú Cường cho biết, riêng về điều chỉnh dự toán kinh phí bảo đảm hoạt động chưa sử dụng hết năm 2021 của Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan, điều chỉnh kế hoạch vốn vay năm 2022 của các địa phương, có ý kiến đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm bảo đảm các dự án đầu tư công được sử dụng nguồn vốn này đúng mục đích, đủ thủ tục theo quy định của pháp luật, đẩy nhanh tiến độ giải ngân, bảo đảm hiệu quả thực tế.

Nhưng báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) nhận định, trong điều kiện các dự án đầu tư của Bộ Tài chính đang thiếu vốn, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện, việc điều chỉnh, bố trí vốn để thực hiện các dự án của Tổng cục Thuế, Tổng cục Hải quan là cần thiết. Theo quy định của Luật Đầu tư công, người đứng đầu bộ, cơ quan Trung ương, địa phương quyết định đầu tư chương trình, dự án chịu trách nhiệm về hiệu quả đầu tư các chương trình, dự án được phê duyệt. Do đó, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện đúng quy định pháp luật về đầu tư công, bảo đảm hiệu quả sử dụng nguồn vốn ngân sách.

Đặc biệt, trước ý kiến đề nghị cân nhắc quy định về cơ chế tài chính đặc thù đối với Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan, UBTVQH cho hay, Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan đang được hưởng cơ chế tài chính đặc thù theo Nghị quyết số 1094/NQ-UBTVQH13 ngày 18/12/2015 của UBTVQH. Ngoài Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan, còn một số cơ quan khác cũng đang được hưởng các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm phát huy tối đa hiệu quả trong thực hiện chức năng của ngành mình quản lý. Do vậy, UBTVQH đề nghị cho phép Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan được tiếp tục hưởng cơ chế tài chính đặc thù cho tới khi thực hiện cải cách tiền lương theo Nghị quyết số 27-NQ/TW theo đúng quy định tại Nghị quyết của QH.

Về việc làm rõ các dự án dự kiến bố trí vốn (từ chi thường xuyên) của Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan chưa có trong danh mục Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2011-2025, UBTVQH cho hay, trong các năm qua, dự toán chi đầu tư giao cho 2 Tổng cục luôn ở mức rất thấp, không bảo đảm tỷ lệ theo quy định tại Nghị quyết số 1094/NQ-UBTVQH13 (tối thiểu 10%).

Trong bối cảnh khó khăn về nguồn vốn đầu tư, Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan đã triệt để tiết kiệm chi thường xuyên để dành nguồn lực cho chi đầu tư, hiện đại hóa là thể hiện sự cố gắng, nỗ lực nhằm bảo đảm hiệu quả sử dụng nguồn lực được để lại cho ngành Thuế, Hải quan. Vì vậy, mặc dù một số dự án chưa có trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn, tuy nhiên, để phát huy tối đa hiệu quả vốn ngân sách, UBTVQH xin QH cho phép điều chỉnh dự toán kinh phí bảo đảm hoạt động chưa sử dụng hết năm 2021 của Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan để bố trí cho các dự án đầu tư của 2 Tổng cục như đề xuất của Chính phủ.

Đảm bảo phân bổ ngân sách công bằng

Trước đó, giải trình làm rõ nội dung điều chỉnh dự toán kinh phí đảm bảo hoạt động chưa sử dụng hết năm 2021 của Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, tiết kiệm chi thường xuyên đưa vào chi đầu tư là định hướng tốt, phù hợp với bản chất quản lý, điều hành. Về ý kiến việc phân bổ dự toán có sự ưu ái đối với ngành Hải quan, ngành Thuế hay không, Bộ trưởng cho biết, chế độ đặc thù của các bộ, ban, ngành sẽ thay đổi theo chính sách tiền lương mới nên việc điều chỉnh dự toán kinh phí chưa sử dụng hết năm 2021 của Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan không phải là sự thiên vị.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh, nhiệm vụ của ngành là cơ quan điều hành chính sách tài khóa, tập trung tham mưu cho Chính phủ thực hiện quản lý thu ngân sách tốt nhất, một mặt đảm bảo chi thường xuyên, đồng thời hàng năm có kinh phí chuyển cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư để phân bổ đầu tư công… Vì thế, ngành Tài chính luôn nỗ lực, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ, kết quả là năm 2022, ngành Tài chính đã điều hành vượt thu gần 400.000 tỷ đồng, giúp lần đầu tiên nước ta có bội thu ngân sách.

Trả lời về nguyên nhân số vốn này không được phân bổ ngay từ đầu năm, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho hay, việc bố trí vốn đầu tư là nhiệm vụ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Nhu cầu đầu tư luôn rất lớn trong khi nguồn vốn hạn chế. Bộ trưởng còn nêu thực tế, nhiều tỉnh có lượng hàng hóa xuất nhập khẩu lớn, muốn kiểm soát phải có cơ quan Hải quan nên phải có vốn đầu tư để xây dựng trụ sở. Đơn cử như tại Bà Rịa - Vũng Tàu, Trà Vinh, các tỉnh này đã chủ động đầu tư trụ sở, cơ quan Hải quan, đồng thời bố trí máy móc thiết bị, nhân lực, qua đó năm nay các tỉnh đều có tăng thu ngân sách từ việc kiểm soát tốt hàng hóa xuất nhập khẩu.

Từ những vấn đề trên, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nêu rõ, Bộ chú trọng đảm bảo cơ sở vật chất để hiện đại hóa, đảm bảo ngành Thuế, ngành Hải quan điều hành, quản lý ngân sách tốt nhất. Với những cơ sở vật chất thừa, không sử dụng đến, hai ngành này sẽ trả về địa phương để bố trí cho các cơ quan hành chính của địa phương.

Theo Chính phủ, nhu cầu vốn để bố trí cho các dự án hoàn thành, các dự án chuyển tiếp và các dự án cần thiết, cấp bách của Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan trong giai đoạn 2021-2025 là rất lớn. Nhu cầu vốn cho các dự án hoàn thành và chuyển tiếp khoảng 2.000 tỷ đồng. Vì thế, Chính phủ trình QH: giảm dự toán chi thường xuyên năm 2021 của Bộ Tài chính 2.268,3 tỷ đồng (trong đó, của Tổng cục Thuế là 1.134,8 tỷ đồng, của Tổng cục Hải quan là 1.133,5 tỷ đồng) và tăng tương ứng dự toán chi đầu tư phát triển năm 2021 của Bộ Tài chính (trong đó, Tổng cục Thuế là 1.134,8 tỷ đồng, của Tổng cục Hải quan là 1.133,5 tỷ đồng). Đồng thời, cho phép chuyển nguồn số kinh phí này sang năm 2023 để thực hiện đầu tư 95 dự án của Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan, thời gian giải ngân đến hết ngày 31/12/2024.

Uyên San