Ngành tòa án nỗ lực thực hiện cải cách tư pháp

Nhằm đẩy mạnh công tác CCTP, nâng cao chất lượng xét xử các loại án, thời gian qua, TAND tỉnh đã xây dựng kế hoạch triển khai nhiệm vụ trọng tâm công tác năm, xác định rõ nội dung và tổ chức thực hiện tốt các nội dung về CCTP; tập trung nâng cao nhận thức cho cán bộ, công chức về ý thức, trách nhiệm, tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đổi mới trong hoạt động của tòa án, hướng đến công khai, minh bạch và tạo thuận lợi cho tổ chức, công dân.

Theo đó, TAND hai cấp trong tỉnh đã có nhiều giải pháp đột phá, đổi mới tổ chức phiên tòa theo tinh thần CCTP. TAND hai cấp luôn thực hiện tốt quy chế phối hợp liên ngành trong giải quyết án hình sự; quy chế phối hợp trong công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Đặc biệt, việc tranh tụng tại phiên tòa được tăng cường và bảo đảm thực chất, không để vụ án quá hạn theo luật định và các bản án tuyên không rõ ràng, khó thi hành; chất lượng công tác xét xử được nâng lên, không kết án oan người vô tội hoặc bỏ lọt tội phạm; chú trọng công tác hòa giải, đối thoại trong quá trình giải quyết các vụ án dân sự, hành chính.

Phiên tòa rút kinh nghiệm xét xử vụ án ma túy tại Tòa án nhân dân huyện Thanh Liêm.

Điểm nhấn nổi bật về công tác CCTP đã, đang được TAND hai cấp thực hiện là tích cực, chú trọng nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa hình sự theo hướng thực chất, có hiệu quả, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức; việc áp dụng hình phạt tù nhưng cho hưởng án treo luôn được cân nhắc thận trọng đúng pháp luật. Hình thức mà tòa án áp dụng cho các bị cáo được phân hóa tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo nhằm răn đe, giáo dục phòng ngừa chung. Đối với các vụ án lớn, trọng điểm được dư luận xã hội quan tâm, các vụ án kinh tế, tham nhũng được tòa án phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng và chính quyền địa phương điều tra, truy tố, xét xử kịp thời, nghiêm minh được Ban Chỉ đạo tỉnh về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tỉnh ghi nhận, đánh giá cao và dư luận nhân dân đồng tình ủng hộ.

Năm 2023, TAND hai cấp trong tỉnh giải quyết, xét xử 1.793/1.956 vụ, việc các loại đã thụ lý, đạt tỷ lệ 91,7% (cấp tỉnh 317/342, cấp huyện 1.476/1.614 vụ). Trong đó, giải quyết, xét xử theo thủ tục sơ thẩm 1.627/1.787 vụ; giải quyết, xét xử phúc thẩm 166/169 vụ; tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa là 20/1.793 vụ (chiếm 1,11%). So với cùng kỳ năm trước, số vụ án thụ lý tăng 126 vụ; giải quyết, xét xử tăng 105 vụ. TAND hai cấp phối hợp với các cơ quan làm án xây dựng và đưa ra xét xử 99 vụ án điểm với 112 bị cáo; tổ chức 42 vụ án rút kinh nghiệm theo yêu cầu CCTP; xét xử 17 phiên tòa trực tuyến theo Nghị quyết 33 của Quốc hội; xét xử qua hệ thống camera giám sát phiên tòa 3 vụ; xét xử lưu động 8 vụ và thực hiện công khai 923 bản án, quyết định trên cổng thông tin của tòa án. 3 tháng đầu năm 2024, TAND hai cấp trong tỉnh đã giải quyết, xét xử 421/833 vụ án các loại đã thụ lý (đạt tỷ lệ 50,53%). Số còn lại do mới thụ lý đang được TAND hai cấp giải quyết theo quy định của pháp luật. Trong đó, giải quyết, xét xử sơ thẩm 375/775 vụ, việc; giải quyết, xét xử phúc thẩm 46/58 vụ, việc.

Phối hợp với các cơ quan làm án xây dựng và đưa ra xét xử 9 vụ án điểm; tổ chức xét xử 8 phiên tòa rút kinh nghiệm theo yêu cầu CCTP, thực hiện công khai 295 bản án, quyết định trên cổng thông tin của tòa án. Việc công bố bản án trên cổng thông tin điện tử tòa án đã được dư luận xã hội đánh giá cao, giúp nâng cao trách nhiệm của các thẩm phán, tăng tính thống nhất trong việc áp dụng pháp luật, cũng như tạo điều kiện để nhân dân tham gia giám sát hoạt động xét xử.

Bên cạnh đó, công tác giải quyết, xét xử các vụ việc dân sự, kinh doanh thương mại, lao động, hành chính bảo đảm phù hợp pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của cơ quan nhà nước, tổ chức và công dân. Cùng với nâng cao chất lượng xét xử, TAND hai cấp trong tỉnh chú trọng giải quyết các tranh chấp thông qua đối thoại, hòa giải. Qua hòa giải, đối thoại đã giúp các đương sự hiểu rõ những quy định của pháp luật, nhờ đó, số vụ hòa giải thành và công nhận sự thỏa thuận của các đương sự đạt kết quả cao (đạt 68%) các vụ việc phải giải quyết.

Ngoài ra, công tác cải cách thủ tục hành chính tư pháp, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số được đẩy mạnh. TAND hai cấp đã triển khai, tổ chức xét xử được một số phiên tòa trực tuyến theo Nghị quyết 33/2021 của Quốc hội, ứng dụng phần mềm trợ lý ảo, phần mềm quản lý án để thúc đẩy chuyển đổi số tòa án và xây dựng tòa án điện tử. Đến nay, đã có 100% thẩm phán TAND hai cấp trong tỉnh sử dụng phần mềm trợ lý ảo phục vụ công tác nghiên cứu hồ sơ vụ án giúp các thẩm phán đưa ra quyết định đúng bản chất sự việc, đúng quy định của pháp luật.

Để tiếp tục đẩy mạnh CCTP, nâng cao chất lượng xét xử, thời gian tới, TAND hai cấp trong tỉnh tiếp tục quán triệt, triển khai các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước về công tác CCTP đến toàn thể cán bộ, công chức nhằm nâng cao nhận thức và thực hiện tốt các nhiệm vụ công tác. Thực hiện đồng bộ các giải pháp đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng xét xử các loại án, bảo đảm việc tranh tụng tại tòa theo tinh thần CCTP, không bỏ lọt tội phạm, không xử oan sai người vô tội. Bên cạnh đó, tập trung làm tốt công tác hòa giải, đối thoại trong giải quyết, xét xử các vụ án dân sự, hôn nhân gia đình, hành chính; tăng cường công tác xét xử trực tuyến theo tinh thần Nghị quyết 33 của Quốc hội, xét xử lưu động tạo tính răn đe, giáo dục.

Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao hiệu quả công tác và bảo đảm công khai, minh bạch các hoạt động, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân giải quyết công việc tại tòa án, góp phần bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.

Trần Ích