Nghệ sĩ Mai Ngọc Căn: Ông lão thiện lương của màn ảnh Việt đã rời cõi tạm

Ký ức về người thầy hiền lành, tốt bụng

Trưa 3/11, cháu nội của cố diễn viên, nhà giáo Mai Ngọc Căn xác nhận, ông đã qua đời tại nhà riêng lúc 16h30 ngày 2/11. Ông hưởng thọ 83 tuổi.

Được biết, nghệ sĩ Mai Ngọc Căn phát hiện ung thư thận từ năm 2017. Lễ viếng nghệ sĩ gạo cội sẽ diễn ra vào lúc 9h45 ngày 5/11, tại nhà tang lễ Bệnh viện Thanh Nhàn, Hà Nội.

Nghệ sĩ Mai Ngọc Căn qua đời ở tuổi 83

Thông tin nghệ sĩ Mai Ngọc Căn qua đời khiến nhiều đồng nghiệp, học trò, khán giả thương tiếc. Từng là học trò của ông tại trường Đại học Sân khấu Điện ảnh, nghệ sĩ Chiều Xuân không giấu được bàng hoàng khi hay tin dữ.

Trong ấn tượng của Chiều Xuân và nhiều học trò, nghệ sĩ Mai Ngọc Căn là người hiền lành và tốt bụng. Ông luôn nhiệt tình chỉ bảo, hỗ trợ học trò trong mọi hoàn cảnh.

"Không chỉ là giảng viên, thầy là diễn viên xuất sắc, hóa thân đủ dạng vai như ông già, trí thức, nông dân... Trên màn ảnh, thầy thường gắn với các nhân vật hiền lành nhưng khi làm đạo diễn, phong cách của thầy mạnh mẽ, quyết liệt.

Đến cuối đời, khi sức khỏe đã rất yếu những thầy vẫn luôn lạc quan, nhiệt huyết với những vai diễn của mình. Điều đó truyền cho tôi một nguồn động lực rất lớn về sự cố gắng cùng quyết tâm học tập, cống hiến để xứng danh là học trò của thầy", nghệ sĩ Chiều Xuân xúc động tâm sự.

Từ chàng thợ mỏ đến nghệ sĩ gạo cội

Nghệ sĩ Mai Ngọc Căn là một thợ mỏ, sinh năm 1940 ở Bắc Ninh, chỉ vì mê diễn xuất nên ông đã bỏ nghề theo học lớp diễn viên đầu tiên của Trường Ðiện ảnh Việt Nam (nay là Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội).

Nghệ sĩ Mai Ngọc Căn thời trẻ

Sinh thời, nam nghệ sĩ từng nói rằng, trong một lần đi xem phim, ông được một thuyết minh trẻ khuyết khích lên Hà Nội thi trường điện ảnh. Cuối cùng ông đã trốn gia đình lên Hà Nội thi tuyển diễn viên và may mắn trúng tuyển khóa đầu tiên lớp diễn viên trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội. Bạn học của ông là nhiều nghệ sĩ tên tuổi như Trà Giang, Lâm Tới, Ngọc Lan...

Ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường, ông đã đóng một số vai phụ trong những bộ phim như: "Vợ chồng A Phủ", "Chim vành khuyên"... và sau đó cứ thể quen dần với nghiệp diễn.

Có gương mặt hơi buồn và nét diễn nghiêm nghị, đầy nội tâm, nghệ sĩ Mai Ngọc Căn thường được mời vào vai những ông già khắc khổ, hiền hậu trong các bộ phim truyền hình. Ở ông, người ta thấy được sự bình dị, gần gũi và chân chất.

Tính đến thời điểm hiện tại, nghệ sĩ Mai Ngọc Căn đã có hơn 60 năm theo nghề, số phim ông từng tham gia cũng đã vượt quá tuổi đời của ông.

Trong đó có thể kể đến loạt bộ phim nổi tiếng như: "Trên vĩ tuyến 17", "Vợ chồng A Phủ", "Kim Đồng", "Lều chõng", "Nếp nhà", "Đất và người"... Hầu hết vai diễn của nam nghệ sĩ gạo cội đều là vai phụ.

Thế nhưng Mai Ngọc Căn khẳng định: "Trong nghệ thuật, vai dài hay vai ngắn không quan trọng, quan trọng là anh diễn tả vai đó như thế nào".

Nghệ sĩ Mai Ngọc Căn trong phim đầu tay "Khói trắng" năm 1963

Sự nghiệp nghệ sĩ Mai Ngọc Căn có thể kể đến những mốc thời gian quan trọng như: Năm 1968, ông được cử đi học lớp trung cấp đạo diễn trong nước và khi có lớp tuyển đi Nga để học đạo diễn, ông đã đi thi và đỗ.

Ông sang Nga và học dự bị ở Lomonosov được một năm, sau đó ông thi chuyên ngành và chuyển về nhập học ở trường Đại học Sân khấu âm nhạc và Điện ảnh.

Năm 1917 ông về nước và làm việc ở Bộ tư lệnh, sau đó được "gọi đi dựng kịch".

Năm 1980, Đại học Sân khấu Điện ảnh thành lập, ông chuyển từ quân sự sang dân sự và tiến hành giảng dạy tại đây.

Năm 1989, cố nghệ sĩ làm việc Cục Nghệ thuật biểu diễn được 3 tháng thì sang Nga để bảo vệ sau Đại học, sau đó ông lại về Cục công tác. Năm 2000, ông chính thức về hưu và trở lại với niềm đam mê của mình là đóng phim.

"Thà chết trước ống kính còn hơn trong bệnh viện"

Nhắc đến nghệ sĩ Mai Ngọc Căn, đồng nghiệp, khán giả từng xúc động khi biết bộ phim cuối cùng mà ông tham gia năm 2018 - phim "Cưới đi kẻo ế" của đạo diễn Khải Hưng.

Thời điểm này, ông đang phải điều trị ung thư di căn. Bất chấp can ngăn của gia đình, nam nghệ sĩ trốn viện để hoàn thành vai diễn của mình.

Năm 2018, nam nghệ sĩ vẫn miệt mài đi đóng phim dù đang mắc ung thư di căn

Sinh thời, ông từng khẳng định: "Tôi vẫn nói vui với các con, đằng nào cũng chết nhưng tôi thà chết trước ống kính máy quay còn hơn ở nhà hay tại một góc trong bệnh viện. Tôi chỉ sợ, chẳng may mình ra đi trước khi hoàn thành vai diễn thì làm phiền mọi người thôi.

Diễn viên, với tôi không phải là nghề mà còn là nghiệp. Khi đi diễn, tôi hạnh phúc lắm. Tôi không nghĩ tới bệnh tật. Còn chút sức lực nào, tôi còn chạy đua với thời gian, đóng góp được gì cho nghệ thuật, để lại chút gì đó cho đời thì tốt".

Câu nói của nghệ sĩ Ngọc Căn thậm chí từng khiến nghệ sĩ Vượng Râu phải suy nghĩ rất nhiều. Từng làm việc cùng nghệ sĩ gạo cội trong phim "Cưới đi kẻo ế", được nghe ông trò chuyện, tâm sự, Vượng Râu nhận ra những điều mà nghệ sĩ già luôn canh cánh trong lòng.

"Cuộc đời nghệ sĩ vốn trải qua nhiều thăng trầm, có lúc thăng hoa, nhưng cũng có khi đầy bạc bẽo. Song, với những nghệ sĩ tâm huyết với nghề như bố Ngọc Căn, họ đã làm cho nền nghệ thuật của chúng ta đẹp đẽ và đáng trân trọng hơn", Vượng Râu tâm sự.

Nghệ sĩ Mai Ngọc Căn và nghệ sĩ Vượng Râu

Dành trọn gần 1 đời người dâng hiến cho sự nghiệp điện ảnh, đến nay nam nghệ sĩ vẫn chưa có cho mình bất cứ danh hiệu nào.

Về vấn đề này, nghệ sĩ Mai Ngọc Căn từng chia sẻ rằng: “Phù du cả mà. Danh hiệu là của nhà nước, người ta là nghệ sĩ nhân dân còn tôi là nghệ sĩ của nhân dân, của quần chúng kia mà”.

Giữ cho mình suy nghĩ ấy, cuộc đời nghệ sĩ Mai Ngọc Căn chọn một cuộc sống không bon chen, vướng bận, tự bằng lòng với những gì đang có.

Minh Hiếu