Nghiên cứu mô hình giao thông thông minh trên cao tốc Bắc - Nam

Dự án duy nhất có hệ thống ITS hiện đại tích hợp

Mới đây (7/5), đoàn công tác Ban QLDA 7 đã đến dự án cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo tham quan thực tế, trao đổi kinh nghiệm triển khai và quản lý vận hành hệ thống giao thông thông minh (ITS) và hệ thống thu phí không dừng (ETC).

Lãnh đạo Ban QLDA 7 tham quan thực tế tại Trung tâm điều hành - giám sát giao thông dự án cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo.

Theo quy hoạch đường bộ cao tốc, Việt Nam sẽ có 41 tuyến, với tổng chiều dài hơn 9.000km. Đến nay, cả nước đã có 34 tuyến, với tổng chiều dài 1.829km đưa vào khai thác. Dự kiến, đến năm 2025 sẽ đạt 3.000km và đến năm 2030 đạt 5.000km đường cao tốc.

Tuy nhiên, báo cáo cho thấy, hiện nay cả nước mới chỉ có 8/34 tuyến cao tốc được đầu tư lắp đặt hệ thống ITS. Việc đầu tư đồng bộ hệ thống ITS và ETC sau khi các tuyến cao tốc được đưa vào khai thác còn gặp khó do nhiều nguyên nhân, trong đó có yếu tố chi phí.

"Được Bộ GTVT giao trách nhiệm nghiên cứu triển khai hệ thống ITS, ETC và trạm kiểm tra tải trọng xe tại các dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông, Ban QLDA 7 đã đề nghị Tập đoàn Đèo Cả phối hợp, trao đổi kinh nghiệm về công nghệ, thiết bị, công tác quản lý vận hành để đảm bảo đề án trình cấp có thẩm quyền phê duyệt đảm bảo tính khả thi cao", đại diện Ban QLDA 7 chia sẻ.

Dự án cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo được đầu tư đồng bộ hệ thống ITS, ETC ngay từ thời điểm đưa vào khai thác.

Ông Dương Châu Sâm, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Đèo Cả cho biết, cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo vừa được khánh thành vào ngày 28/4 là dự án duy nhất trên tuyến cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1 có hệ thống ITS hiện đại tích hợp cả phần đường và hầm.

Hệ thống ETC liên tuyến với đầu vào mở (không có barrier), dữ liệu thu phí tại các trạm được kết nối và đồng bộ về Trung tâm giám sát thu phí đảm bảo công tác thu phí đầy đủ minh bạch.

Đặc biệt, các cụm thiết bị ITS vận hành bằng năng lượng tái tạo sử dụng cả công nghệ pin điện mặt trời và tua bin gió, được giám sát từ xa để xử lý sự cố thiết bị kịp thời qua hệ thống truyền dẫn nội bộ.

"Hệ thống ITS trên tuyến cao tốc gồm các hợp phần như hệ thống điện, quạt thông gió, phòng cháy chữa cháy, điện chiếu sáng, CCTV và phát hiện sự cố, biển báo giao thông điện tử và đèn tín hiệu, hệ thống thu phí ETC…

Trong đó, hệ thống CCTV trên tuyến bao gồm 26 camera các loại, bố trí mỗi điểm cách nhau 2km để thu thập thông tin trên tuyến gửi về trung tâm điều khiển.

Riêng tuyến hầm núi Vung dài 2.250m là hầm cấp đặc biệt được trang bị hệ thống ITS với 54 camera các loại, phục vụ đưa các cảnh báo về trung tâm cho đơn vị vận hành.

"Đối với các hầm có chiều dài trên 500m, thông thường, khi vào hầm sẽ bị mất sóng điện thoại. Thế nhưng, tại hầm Núi Vung đã được trang bị hệ thống điện thoại khẩn cấp, hệ thống FM và radio, phát thanh chuyển tiếp… để liên lạc và xử lý sự cố để công tác quản lý vận hành không bị gián đoạn", ông Sâm nói và cho biết, trên cơ sở tín hiệu từ các thiết bị ngoại vi trong hầm và ngoài tuyến chuyển về, Trung tâm điều hành - giám sát giao thông sẽ tổng hợp để đưa ra các kịch bản vận hành hợp lý, kịp thời, đảm bảo an toàn.

Trung tâm cũng được tích hợp tính năng sử dụng trí thông minh nhân tạo (AI) để phân tích tình huống, hỗ trợ người giám sát giao thông đưa ra quyết định phù hợp khi xảy ra sự cố.

Hầm Núi Vung trên tuyến cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo cũng đã được đầu tư hoàn chỉnh hệ thống giao thông thông minh.

Sớm khai thác hai ống hầm để tăng tính an toàn, tiết giảm chi phí

Thông tin thêm, lãnh đạo Tập đoàn Đèo Cả cho biết, giai đoạn 1 của dự án Cam Lâm - Vĩnh Hảo, hầm núi Vung được sử dụng 1 ống hầm, lưu thông 2 chiều.

Nhằm tối ưu hiệu quả đầu tư, Tập đoàn Đèo Cả đã đề xuất phương án đầu tư hoàn thiện đồng bộ và đưa vào sử dụng cả 2 ống hầm, mỗi ống lưu thông 1 chiều với 3 làn xe/

"Kinh nghiệm thực tế vận hành của Tập đoàn Đèo Cả tại hầm Hải Vân cho thấy, sau khi đưa vào sử dụng 2 ống hầm, tầm nhìn thông thoáng tăng lên 85% - 95%, số lượng sự cố giao thông giảm đáng kể, từ trung bình 3.817 vụ/năm xuống chỉ còn 585 vụ/năm.

Vận hành 2 ống hầm cũng giúp giảm lượng điện tiêu thụ 30% - 40% do quạt gió được hạn chế sử dụng khi lưu thông trong hầm thông thoáng", lãnh đạo Tập đoàn Đèo Cả chia sẻ.

Được biết, hiện tại, hầm Núi Vung cũng đã được đầu tư hạ tầng đáp ứng đúng điều kiện nghiệm thu phòng cháy chữa cháy theo quy định tiêu chuẩn mới (TCVN 13878:2023 về PCCC cho hầm đường bộ).

Theo tiêu chuẩn này, hầm có chiều dài từ 500m trở lên phải có ít nhất 2 phương án phát hiện cháy độc lập gồm báo cháy tự động và thông qua hệ thống màn hình giám sát.

Hệ thống báo cháy tự động trong hầm phải được phân vùng để liên động với hệ thống thông gió.

Trung tâm quản lý vận hành phải được trang bị xe chữa cháy chuyên dụng 2 đầu, xe cứu hộ 40 tấn, xe cứu thương, xe vệ sinh hầm đa chức năng…

Nam Khánh