Ngôi chùa độc đáo miền Tây

Chùa Giác Hoa tại ấp Xóm Lớn, xã Châu Thới, huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu

Chùa Giác Hoa thuộc ấp Xóm Lớn, xã Châu Thới, huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu. Đây là ngôi chùa do bà Huỳnh Thị Ngó – con gái một điền chủ giàu có xây dựng nên dân gian thường gọi là Chùa Cô Hai Ngó.

Chùa này còn được nhiều người biết đến bởi cô Hai Ngó là chị ruột của công tử Huỳnh Công Phước. Tương truyền, khi ông thấy có 5 chiếc xe tranh nhau chở khách bèn bao tất tần tật: một chiếc chở ông, chiếc chở nón, chiếc chở gậy, chiếc chở cặp da và chiếc chở mắt kính.

Chùa Giác Hoa được xây dựng năm 1919 với với lối kiến trúc đan xen Đông – Tây, nét truyền thống pha lẫn tính hiện đại tạo nên một diện mạo độc đáo, khang trang. Mái vòm hàng lang ngôi chánh điện có kiến trúc Pháp.

Điểm xuyến mái cong và những dòng chữ Hán ở phía trước. Thoạt đầu nhìn vào, không ai tin đây là một ngôi chùa mà cứ ngỡ là nhà cổ hoặc một công thự thời thuộc địa ở Nam Kỳ. Điều đó lại tạo nên sự mới lạ, đặc sắc của kiến trúc ngôi chùa. Có lẽ do xuất thân từ gia đình điền chủ giàu có nên việc cô Hai Ngó xây dựng ngôi chùa gần giống như nhà hoặc công thự cũng là điều dễ lý giải.

Vào bên trong chánh điện là một không gian trang nhã, thanh tịnh, thoáng mát, được thiết kế và xây dựng hoàn toàn bằng gỗ quý. Với kết cấu 20 cột gỗ tròn có đường kính 45 cm được chạm khắc rồng, phượng và nhiều họa tiết rất tinh xảo chia làm 5 hàng ngang, chống đỡ mái ngói.

Những bức tượng Phật, các vật trang trí phía trong cũng được làm bằng gỗ tốt. Chùa là tổng thể các công trình kiến trúc lớn nhỏ như chánh điện, phủ thờ, các tượng Phật, miếu nhà thờ vong... Chùa thờ Phật theo phái Bắc Tông.

Theo bảng tiểu sử tại chùa, Cô Hai Ngó là con gái lớn của ông Huỳnh Giang Hiệp và bà Nguyễn Thị Kiểu. Cha mẹ cô đều là những người lao động nghèo ở làng Châu Thới, thời gian sau nhờ duyên may làm ăn phát đạt trở nên giàu có. Tuy giàu sang nhưng cô chỉ thích cuộc sống đạm bạc, đơn giản. Đầu năm 1914 cô lập gia đình.

Sau đám cưới vợ chồng cô được ra riêng. Cuộc sống gia đình lúc đầu rất hạnh phúc nhưng đột nhiên tai ương ập đến khiến cô vừa phải chịu cảnh mất chồng, rồi lại chết con. Trải qua nhiều mất mát, cô Hai Ngó tìm sự tĩnh lặng và nguôi ngoai trong Phật pháp và phát tâm trợ giúp những người khó khăn.

Khi vùng Châu Đốc, Long Xuyên, Sa Đéc bị lũ lụt, dân tình khốn khổ, đích thân bà chở hàng chục tấn gạo trợ giúp dân những vùng trên. Khi chùa được xây dựng hoàn thành, thấy trẻ con trong vùng nhiều đứa thất học nên bà xây trường học, rồi rước thầy về dạy khuyến khích các bậc cha mẹ đưa con đến trường. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, Chùa còn là cơ sở cách mạng, nuôi giấu nhiều cán bộ, chiến sĩ an toàn.

Đình Thương