Người Chứt cuối cùng lưu giữ tiếng đàn Chưrabon

Hơn 30 năm từ ngày ổn định đời sống mới, đến nay tiếng đàn Chưrabon là một trong số ít nét văn hóa của người dân tộc Chứt còn lưu giữ được. Thế nhưng tiếng đàn này đang có nguy cơ thất truyền bởi bản làng này chỉ còn duy nhất một người biết chơi loại nhạc cụ truyền thống của dân tộc mình.

Bà Hồ Lĩnh – người vẫn được bản làng gọi là “nghệ nhân “ chơi đàn Chưrabon … Bà là người dân tộc Chứt cuối cùng của bản Rào Tre biết chơi loại nhạc cụ độc đáo này.

Với đồng bào Chứt ở đây, người biết tạo ra đàn Chưrabon đã là một vốn quý, người có thể kéo lên được giai điệu của đàn Chưrabon lại là vốn quý hơn.

Dù cây đàn đã mất đi sợi dây cước, chỉ còn 1 ống nứa thô sơ và 1 thanh nứa mỏng dùng để kéo đàn …thế nhưng với kinh nghiệm thành thục và đôi tay chơi đàn khéo léo, âm thanh phát ra từ cây đàn này vẫn đầy lôi cuốn. Bởi thế mà người Chứt còn gọi đàn Chư ra bon là đàn Si cước. Và người chơi phải làm ướt thanh nứa theo cách đặc biệt như thế này…

Người Chứt thuộc nhóm dân tộc rất ít người, đời sống văn hóa lại chỉ còn lại mỗi cây đàn chư ra bon. Vậy nên với bà Lĩnh, việc trao truyền lại cách chơi nhạc cụ này cho đời sau là niềm trăn trở. Bởi để chơi được nhạc cụ này cần năng khiếu, cần sự khéo léo, cần tai thẩm âm thật là tốt, và cần điều gì thì chính người Chứt cũng không lý giải được. Thế nên các thế hệ sau này nản chí, người biết kéo đàn thưa dần theo thời gian.

Giữa đại ngàn, tiếng đàn Chư ra bon theo thời gian đã trở thành linh hồn, là nhạc cụ không thể thiếu trong sinh hoạt văn hóa, đời sống tinh thần của người dân tộc Chứt nơi đây. Từ ngày được bộ đội biên phòng Hà Tĩnh đưa ra khỏi cuộc sống nguyên thủy, người Chứt ở đây được mang họ của Bác Hồ, định cư ở bản Rào Tre , thuộc địa phận xã Hương Liên, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. Bước ra khỏi rừng già, người Chứt được tiếp xúc với cuộc sống văn minh, những người con của núi rừng càng không mặn mà với loại nhạc cụ mà họ tạo ra nữa.

Nhiều người tiếc nuối nét đẹp văn hóa này, tiếc nuối tiếng đàn Chưrabon đang thưa dần trên bản Rào Tre.

Bích Liên -

Ninh Tùng