'Người đưa đò' trên biên giới Bù Đốp

Thiếu tá Ngô Minh Đức dạy chữ cho trẻ em tại tổ Bào Đỉa, thôn 7, xã Thiện Hưng, Bù Đốp. Ảnh: Hồng Ánh

Lớp học đặc biệt

Khi mặt trời xuống núi, mọi nhà bắt đầu lên đèn, từ trung tâm xã, vượt hơn 7km trên con đường đất ngoằn ngoèo, đi tắt trong các vườn điều, cao su, chúng tôi mới đến được lớp học xóa mù chữ do Thiếu tá Ngô Minh Đức trực tiếp đứng lớp, tại tổ Bào Đỉa, thôn 7, xã Thiện Hưng, huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phước. Gọi là lớp học nhưng thực tế chỉ là một phòng nhỏ khá chật chội mượn của người dân trên địa bàn. Dưới ánh đèn mờ của máy phát điện, 35 con người với lứa tuổi từ 4 đến 40 đang chăm chú với từng nét chữ, con số do bộ đội Đức chỉ dạy.

Qua chia sẻ của Thiếu tá Nguyễn Bảy Kha, Chính trị viên Đồn Biên phòng Bù Đốp, được biết, lớp học xóa mù đã mở được 9 tháng nay, mỗi tuần 2 đến 3 buổi, dạy vào buổi tối và là tâm huyết trong suốt nhiều tháng liền của Thiếu tá Đức. Anh đã kiên trì, lặn lội ngày đêm đến từng nhà vận động bà con đến lớp, rồi tìm hiểu để mượn nhà, mượn bàn ghế, tự tay sửa sang, dọn dẹp lại để làm nơi dạy học. Có bàn ghế, có địa điểm song vẫn chưa đủ, anh Đức đã tham mưu cho đơn vị mua sắm toàn bộ sách vở, bút mực “trang bị” cho học viên.

Khi chúng tôi thắc mắc về một địa điểm để tổ chức lớp học được khang trang hơn, sạch sẽ hơn và quan trọng là có điện lưới, Thiếu tá Kha lý giải: “Mở lớp ở nơi thuận tiện như vậy thì bà con ở đây phải đi xa khoảng 4km. Nếu vậy sẽ không còn ai chịu đi học nữa”.

Với nét mặt suy tư, ông Bùi Xuân Thung, Bí thư chi bộ, Trưởng thôn 7 cho biết: Bào Đỉa là địa phương có hơn 50% là người dân tộc thiểu số và Việt kiều từ Campuchia về sinh sống tại địa phương từ năm 2001 theo diện di cư tự do. Bà con sống trong không điện, không đất sản xuất, nhà ở chỉ tạm bợ, đường sá đi lại rất khó khăn. Cuộc sống của bà con quanh năm chỉ trông chờ vào làm thuê cho các nông trường và công ty cao su trên địa bàn. Chính vì vậy, việc học hành của con em các gia đình ở đây không được chú trọng. Đa số những người già đều không biết chữ, các cháu thì học cao nhất cũng đến lớp 3, lớp 4 là bỏ học đi làm thuê, qua thời gian cũng đứng trước nguy cơ tái mù chữ.

Trong lớp học, chúng tôi đặc biệt chú ý đến một người phụ nữ mái tóc hoa râm, cặm cụi đưa từng nét chữ. Chị là Điểu Thị Hương trông già dặn hơn so với độ tuổi 40 của chị rất nhiều với nước da đen sạm, gương mặt khắc khổ. Chị cho biết: “Nhà mình nghèo không có tiền để học được cái chữ. Thầy giáo Biên phòng mở lớp dạy học miễn phí cho đồng bào mình nên cả 3 mẹ con mình cùng nhau đến lớp. Mình già rồi, tiếp thu chậm, song mình cũng đã biết viết, biết đọc. Hai con của mình (1 cháu 13 tuổi, 1 cháu 15 tuổi) thì biết đọc, viết thạo còn biết cộng trừ con số nữa. Mình hy vọng con mình biết chữ sẽ không còn đói khổ như mình. Mình mang ơn thầy Đức lắm...”.

Thầy giáo Biên phòng

Hơn 23 năm khoác trên mình màu xanh áo lính, 12 năm làm “thầy giáo” của những học sinh đặc biệt, Thiếu tá Đức đã trực tiếp vận động và dạy xóa mù chữ, phổ cập giáo dục tiểu học cho hơn 250m học viên.

Đối với Thiếu tá Đức, việc khó nhất không phải là khâu lên lớp mà là vận động được bà con đi học. Bởi trong nếp nghĩ người già không cần phải biết chữ, các cô gái thì mang nặng tâm lý xấu hổ, ngại ngùng, nhỏ tuổi hơn chút thì ham chơi, không hiểu được ý nghĩa của việc học chữ. Vận động được bà con đến lớp đã khó, duy trì được sĩ số lớp lại càng khó hơn rất nhiều. Anh chia sẻ: “Mình giao hẹn, nếu ai chăm chỉ đi học và biết đọc, biết viết sẽ được tặng quà. Chỉ đơn giản là gói mì, chai nước mắm hay gói kẹo, bánh. Thế nhưng, ở vùng biên giới nghèo khó này, những món quà nhỏ ấy cũng trở thành một động lực cho bà con”.

“Việc vận động quyên góp sách vở, quần áo và xe đạp cũ rồi tự bỏ kinh phí sửa chữa để tặng lại cho các cháu học sinh có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn, hay việc trích tiền lương để giúp đỡ bà con là việc mà bất kỳ người nào cũng sẽ làm khi nhìn thấy những hoàn cảnh, những mảnh đời đói khổ” -Thiếu tá Đức cười phân trần.

Tranh thủ rảnh rỗi, anh lại đến từng gia đình để vừa chia sẻ, giúp đỡ và hướng dẫn thêm bài vở cho các cháu học sinh, cũng là cơ hội gần gũi, giúp bà con xóa đi sự ngại ngùng, tự ti, mặc cảm để mạnh dạn đến lớp học chữ, giao tiếp. Thiếu tá Đức tâm niệm, làm công tác vận động quần chúng là phải giản dị, gần dân để hiểu dân. Càng hiểu dân lại càng thôi thúc anh phải cố gắng nhiều hơn, làm thật nhiều hơn nữa để mong trình độ dân trí được nâng lên, đời sống của bà con bớt khổ. Bà Điểu Thị Kim, ở thôn Thiện Cư, xã Thiện Hưng xúc động cho chúng tôi hay: “Với 3 đứa cháu ngoại nhà tôi, nếu không có chú Đức hỗ trợ sách vở, bút mực rồi còn cho cả xe đạp nữa thì chắc tụi nhỏ phải bỏ học mất...”.

Suốt 12 năm mang trọng trách “người đưa đò” con chữ cho bà con nghèo ở khắp các địa bàn biên giới Bình Phước, anh Đức vẫn ấn tượng nhất với nghị lực, ý chí của già làng Điểu Đốc. Từ chỗ là người không biết chữ, sau khi tham gia lớp học xóa mù chữ do anh đứng lớp, ông Điểu Đốc đã không ngừng nỗ lực học tập. Ông được nhân dân tín nhiệm bầu làm già làng và là Bí thư Chi bộ thôn Thiện Cư, xã Thiện Hưng. “Nếu không có sự ân cần chỉ dạy chu đáo của bộ đội Đức thì tôi không thể biết đọc, biết viết. Giờ tôi đã tự tin để tự viết được những nghị quyết sát của chi bộ” - Ông Điểu Đốc nói.

Chia tay Thiếu tá Đức, khi anh đang bận rộn với công việc phổ cập giáo dục tiểu học do anh vừa mới mở cách đây không lâu, những hình ảnh anh ân cần, nhẹ nhàng đưa tay từng nét chữ, tỉ mẩm giảng giải từng phép toán cho các học sinh cứ đọng mãi. Ở nơi khó khăn, ta lại càng thấy rõ hơn tấm lòng của những người lính, xuất phát từ trái tim nhân hậu, mang đậm nét phẩm chất người lính Cụ Hồ.

Hồng Ánh