Người giữ nỏ ở Phú Thọ

Cùng với các môn thể thao truyền thống như đẩy gậy, kéo co, đi cà kheo... thì bắn nỏ không thể thiếu trong ngày vui của đồng bào dân tộc Mường trên địa bàn huyện Tân Sơn. Với niềm đam mê, tâm huyết với văn hóa truyền thống dân tộc, ông Hà Văn Chất ở khu Còn, xã Thu Ngạc, huyện Tân Sơn là người luôn giữ gìn cũng như tự chế tạo ra những cánh nỏ nhằm giữ gìn phát huy môn thể thao truyền thống độc đáo này.

Theo ông Chất, để làm được một chiếc nỏ hoàn thiện phải trải qua rất nhiều công đoạn. Từ việc chuẩn bị vật liệu tới khi tiến hành gia công đều cần sự khéo léo và tỉ mỉ cao. Phần quan trọng nhất của nỏ là cánh nỏ. Cánh của nỏ chính là nơi hội tụ sức mạnh để khi kéo dây tạo ra lực bắn mũi tên. Muốn nỏ có tầm bắn xa, lực bắn mạnh thì việc chọn vật liệu làm cánh nỏ là cực kỳ quan trọng, tốt nhất là dùng thêm cây luồng trồng lâu năm, ít nhất cũng phải 10 năm.

Thân nỏ được làm bằng đủ các loại gỗ, nhưng dùng gỗ cây hồng bì là tốt nhất do chất gỗ ít cong vênh, dai và không giòn. Cưa lấy đoạn gỗ không có mắt, thẳng thớ không sâu mọt để vài tháng cho gỗ khô kiệt tự nhiên là có thể xẻ ra làm thân nỏ được. Dây nỏ được bện từ các sợi tơ của cây gai, chắc bền gấp mấy lần cước.

Những cái nỏ làm xong được ông Chất treo lên gác dựa sấy khô, giúp cho nỏ càng săn chắc, cánh nỏ khi căng dây lên sẽ khỏe bền. Đây cũng là một trong những bí quyết quan trọng của những người thường làm nỏ và giữ được những cánh nỏ.

Không chỉ là người giữ gìn những cánh nỏ mà ông còn tập hợp thanh niên yêu thích môn bắn nỏ trong khu để truyền cho họ ngọn lửa đam mê, hình thành ý thức lưu giữ bản sắc văn hóa dân tộc. Anh Hoàng Văn Nguyên ở khu Mang Thượng, xã Thu Ngạc bày tỏ: Ông Chất đã khơi dậy niềm đam mê cho tất cả các thế hệ con cháu trên địa bàn xã. Từ sự chỉ bảo của ông Chất hiện nay, tôi đã biết bắn nỏ và trở thành một trong những vận động viên được lựa chọn tham dự thi đấu tại các tỉnh Sơn La, Hòa Bình và đã nhiều lần đạt giải cao.

Là người luôn tâm huyết với môn thể thao bắn nỏ, cứ mỗi độ Xuân về hay những ngày hội vui, ông Chất đều tham gia thi đấu như ngày hội văn hóa các dân tộc, ngày hội đại đoàn kết, ngày Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng... ông đều được chọn tham gia thi đấu và đạt được những giải cao.

Thanh Toàn

Nguồn Văn Hiến: http://vanhien.vn/news/nguoi-giu-no-o-phu-tho-83827