Người Iran mua vàng phòng thân trước lệnh trừng phạt mới của Mỹ

Theo dõi thông tin Mỹ tái áp đặt lệnh trừng phạt với Iran, Saeed Mohammadi, một thợ sửa ống nước 38 tuổi, biết cần phải làm gì. Ông đã mua một số vàng trị giá 1.000 USD như đa số người khác. Giá vàng đang tăng dần ở các chợ địa phương. “Tôi sẽ cố kiếm một chút lợi nhuận,” Mohammadi nói.

Lệnh cấm vận sắp tới khiến nhu cầu mua vàng tăng gấp ba lần lên khoảng 15 tấn trong quý II, theo báo cáo mới nhất của Ủy ban vàng thế giới. Để đáp ứng nhu cầu tăng cao, ngân hàng Iran phải đúc hàng trăm nghìn đồng tiền vàng, tổng cộng hơn 60 tấn vàng.

Quang cảnh một cửa hàng vàng ở Iran. Ảnh: Global Look Press

Chính phủ Iran đã cố gắng để ổn định thị trường trước khi lệnh trừng phạt có hiệu lực, tuy vậy những biện pháp đó không thể hiện hiệu quả một cách rõ ràng.

Tiền Iran, đồng rial, đã tăng mạnh trong những ngày qua, và mất hơn 80% giá trị trong vòng 12 tháng. Đồng rial cũng đã chạm đáy ở mức kỷ lục khi giảm từ 98.000 rial/USD trong ngày 4/8 xuống còn 122.000 rial/USD ngày 6/8 trên thị trường chợ đen.

Giá cho một đồng tiền vàng 8,13 gram chạm mức 36 triệu rial (820 USD) vào ngày 5/8, tăng hơn gấp đôi giá vàng hồi tháng 1. Tuần trước, vàng tại quốc gia này đạt kỷ lục 45 triệu rial (1.025 USD) cho mỗi đồng.

“Nhu cầu vàng đang rất cao, trong khi đó đồng tiền nội địa suy yếu,” Massoud Gholampour, nhà phân tích tại Ngân hàng Đầu tư Novin ở Tehran, nói. “Mọi người muốn đầu tư vào thứ an toàn, khi họ cảm thấy khủng hoảng sắp diễn ra”.

Một phần lý do cho việc này bắt nguồn từ truyền thống sử dụng vàng khi các loại tiền tệ khác không thể sử dụng. Trên hết, ở Iran, người dân và chính phủ từ lâu đã sử dụng vàng để tích trữ tài sản. Năm 2015, Iran là một trong những quốc gia có lượng vàng mua vào cao nhất thế giới, theo nhà sáng lập tập đoàn CPM Jeff Christian.

Đầu tuần, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Iran Abdolnaser Hemmati thông báo rằng người dân Iran không còn bị giới hạn số lượng ngoại tệ và vàng, nhằm nỗ lực giảm bớt khó khăn kinh tế trong nước. Theo quy định trước đây mỗi người chỉ được tích trữ không quá 10.000 euro.

Chính phủ Iran đã chuẩn bị trong nhiều tháng bằng việc tích trữ ngoại tệ, cắt giảm những mặt hàng nhập khẩu không cần thiết trước khi lệnh trừng phạt có hiệu lực.

Ông Hemmati cũng thông báo rằng chính phủ sẽ hỗ trợ thuốc men và thực phẩm để đàm bảo lượng hàng hóa cần thiết mà người dân có thể mua.

Người Iran tích trữ vàng để đối phó với lệnh cấm vận mới từ Mỹ. Ảnh: New York Times

Lệnh trừng phạt có hiệu lực vào ngày 7/8, được coi là một bước đệm cho những động thái tiếp theo của Mỹ. Tất cả giao dịch liên quan tới Iran bao gồm USD, vàng, kim loại quý, aluminium, thép, máy bay chở khách, và than đều sẽ bị cấm.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani ngày 6/8 cho biết 1.500 mặt hàng sẽ bị cấm nhập khẩu để tiết kiệm ngoại tệ cho các mặt hàng chịu sức ép lớn hơn. Và ngân hàng trung ương đã dỡ bỏ lệnh cấm giao dịch tiền tệ, một số nhà kinh tế dự đoán sẽ khiến tình hình tồi tệ hơn.

“Mỹ đã gây nên những kết cục đen tối này sau khi họ rời bỏ bàn đàm phán,” ông Rouhani nhắc đến quyết định rút khỏi thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và Mỹ cùng các cường quốc đạt được hồi năm 2015.

Mặc cho thống đốc ngân hàng luôn trấn an người dân trên tivi rằng họ không cần lo lắng, thực chất người dân Iran không quá vô tư như vậy. Ở khu vực phía tây nam Teheran, Amir Sherafari đã đóng cửa hàng rau và hoa quả của ông cùng anh trai. Trong vài tuần gần đây họ không hề có khách hàng.

“Mọi người thậm chí cân nhắc kỹ lưỡng chỉ để mua một cây kem. Ông ấy (tổng thống) đang mắc kẹt giữa những người có thái độ cứng rắn và Mỹ", Sherafari nói và cho biết không nghĩ tình hình có thể thay đổi.

"Tôi đang nghĩ về việc trở thành tài xế taxi hoặc di cư tới châu Âu, đó là biện pháp duy nhất lúc này", ông nói thêm.

Việt Hà