Người 'khai sinh' trường Tuệ Tĩnh sở hữu bài thuốc bí truyền chữa ứ huyết

Theo tài liệu của Lương y ĐK Nguyễn Xuân Việt – Phó Chủ tịch Hội Nam y Việt Nam, nguyên Chủ tich Hội đồng môn Tuệ Tĩnh – Nguyễn Kiều, lương y Nguyễn Kiều là người được nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng trực tiếp giao nhiệm vụ thành lập trường Tuệ Tĩnh để tưởng nhớ công lao vị đại danh y.

Lương y Nguyễn Kiều.

Lương y Nguyễn Kiều là vị thầy thuốc có kiến thức về y học cổ truyền tâm huyết với sự nghiệp đào tạo các thế hệ tiếp nối và đã có những cống hiến vô cùng quý báu cho sự nghiệp thuốc nam của nước nhà.

Lương y Nguyễn Kiều (sinh năm 1891 mất năm 1974) thuộc thôn hai, xã Hòa Long, huyện Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp. Ông vốn là thầy thuốc Bắc nổi tiếng song xuất phát từ lòng yêu nước thương dân đã theo con đường của lương y Tuệ Tĩnh say mê nghiên cứu thuốc Nam chữa bệnh giúp nhân dân.

Ông sớm giác ngộ cách mạng, hiệu thuốc của ông đã trở thành địa điểm liên lạc đồng thời làm kinh tế cho tổ chức cách mạng. Năm 1930, ông bị thực dân Pháp bắt đày ra Côn Đảo với án 20 năm tù khổ sai.

Trong những năm tháng ở ‘Địa ngục trần gian’, với vốn liếng của nghề thuốc Nam lương y đã sử dụng dược liệu phong phú trên đảo và ở ven bờ biển đã chữa bệnh cho tù chính trị và tù nhân. Ông được anh em thân mật gọi tên “Ba Kiều’.

Tại đây, ông cũng được gặp đồng chí Tôn Đức Thắng, được đồng chí giao nhiệm vụ xây dựng tủ thuốc nam chữa bệnh cho các đồng chí cách mạng và bạn tù khác. Cũng từ đó danh tiếng ‘Ba Kiều Côn Lôn’ được lan truyền, ngay cả bọn cai ngục cũng phải nhờ ông chữa bệnh cho người nhà của chúng.

Lương y Nguyễn Kiều chữa được bệnh cho nhiều chiến sĩ cách mạng, nhiều đồng chí sau này trở thành lãnh đạo cảu Đảng và nhà nước như: Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng, Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Chủ tịch hội đồng bộ trưởng Phạm Hùng, ủy viên Bộ Chính trị trưởng ban tổ chức trung ương Lê Đức Thọ…

Ông đã đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng trong ngành y tế cũng như đào tạo nhiều thầy thuốc giỏi cho ngành thuốc Nam. Theo đánh giá, những cống hiến của lương y Nguyễn Kiều thế kỷ 20 đã thắp sáng truyền thống ‘nam dược trị nam nhân’ của đại danh y Tuệ Tĩnh.

Bài Thuốc Trật đả đơn giản trị bệnh ứ huyết hiệu quả. Ảnh minh họa

Trong số những bài thuốc nổi tiếng và chữa trị hiệu quả của lương y Nguyễn Kiều, có thể kể đến một bài thuốc được nhiều thế hệ học trò người dân chữa trị thành công đó là bài thuốc ‘Trật đả đơn giản’ hay được gọi là ‘Nguyễn Kiều tái tạo hoàn’ chủ trị bệnh ứ huyết.

Chứng huyết ứ là chỉ huyết không lưu thông, đình trệ và ngưng đọng. Hoặc huyết thoát ra ngoài kinh mạch, tích lại trong cơ thể, ảnh hưởng đến sự vận hành của khí huyết. Nguyên nhân chủ yếu thường do té ngã, bị đòn hoặc do nội thương xuất huyết, hoặc do lao thương quá độ mà sinh ra bệnh.

Thành phần dược liệu trong bài thuốc Trật đả đơn giản (Nguyễn Kiều tái tạo hoàn):

1. Bồ hóng (ô long): 100g

2. Phèn chua phi (nửa sống nửa chín): 10g

3. Vôi ăn trầu: 6g

4. Gỗ vang (mộc) tán bột: 20g

5. Quả chanh: 5 quả

6. Nước tiểu trẻ em: 1 lít

7. Đường hoa mai: 100g

8. Rượu gạo 40 độ: 100ml

Cách chế:

Bồ hóng cho vào nước sach khuấy đều vớt bỏ váng , tạp cặn. Phen chua cho vào chảo gang phi cô 1/2 để nguội, tán bột. Vôi ăn trầu đặt lên viên ngói mới đốt khô. Quả chanh nướng vắt lấy nước, bỏ hạt, trộn với các thuốc trên cho vào chai hay lọ. Nước tiểu nút kín chôn dưới đất hoặc đặt ở gần cầu thang tầng 1 từ 15-20 ngày, lọc bỏ bã. Cho đường và rượu vào khuấy đều để dùng.

Cách dùng:

Mỗi ngày uống từ 15-20ml uống sau ăn 1 giờ.

Cách làm thuốc viên:

Tất các các vị thuốc trên tán bột trộn với quả chanh, phơi sấy khô, tẩm với nước tiểu phơi sấy khô 9 lần. Làm viên bằng bột gaoij tẻ.

Chủ trị:

Các bệnh do ứng huyết gây ra.

Thứ trị:

Có thể giảm sưng đau, các vết bầm tím, đau mỏi các khớp.

Kiêng kỵ:

Mỡ lợn, các thức ăn sống lạnh, chiên xào, cà ta, đu đủ xanh, măng tre, củ cải trắng, khoai sọ. Giảm ăn thịt, nên ăn lươn, các, hoa quả, rau cần tây, cải xanh, cải bắp…

Xuất xứ bài thuốc:

Năm 13 tuổi, Nguyễn Kiều ngã từ cây cao xuống đất, sau đó bị bệnh đau tức ngực khó thở, ăn vào hay nôn, thỉnh thoảng ngất lịm. Thuốc Bắc, thuốc Tây chạy chữa hơn nửa năm không khỏi. Sau có thầy Bảy Thắng dùng bài thuốc trên đã chữa khỏi bệnh cho Nguyễn Kiều. Thầy đặt tên cho bài thuốc là ‘Trật đả đơn giản’. Sau này lương y Nguyễn Kiều nghiên cứu bài thuốc trên kết hợp với bài thuốc của môn phái võ thuật chế ra nhiều loại ‘Trật đả’ điều trị các chứng bệnh do ứ huyết gây ra rất có kết quả.

Trật đả ứ huyết đã trở thành 1 trong 10 nguồn chữa bệnh độc đáo của trường Tuệ Tĩnh, Bộ Y tế. Hiện nay bài thuốc được nhiều thế hệ học trò kế thừa, ứng dụng, phát triển, sản xuất công nghệ hiện đại. Một số bài Trật đả của lương y Nguyễn Kiều đã được cấp phép lưu hành trên thị trường góp phần chăm sóc sức khỏe người dân.

Diệu Tâm - Theo Đời sống Plus/GĐVN