Người lao động mong công khai quyền lợi đóng - hưởng bảo hiểm xã hội

Công khai, minh bạch là mục tiêu của ngành BHXH

Trực tiếp tham gia giao lưu, trả lời những thắc mắc trực tiếp của công nhân lao động cũng như bạn đọc trực tuyến qua internet có Luật sư Nguyễn Văn Hà - Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội; chuyên gia Tạ Văn Dưỡng - Trưởng Ban Chính sách Pháp luật LĐLĐ TP Hà Nội; chuyên gia Dương Thị Minh Châu - Trưởng phòng Chính sách Chế độ BHXH TP Hà Nội; cùng hơn 150 cán bộ, công nhân viên chức lao động Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội tham gia giao lưu trực tuyến.

Anh Đỗ Thanh Duẩn - Đội Quản lý duy trì hồ thuộc Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội nêu vấn đề: Hiện một số doanh nghiệp, đặc biệt doanh nghiệp tư nhân họ không đóng các chế độ bảo hiểm cho NLĐ theo lương thực tế mà lao động được hưởng. Trường hợp như vậy doanh nghiệp đó có vi phạm pháp luật không? Và NLĐ muốn đóng theo mức lương thực tế cần những thủ tục gì?

Các chuyên gia giải đáp những vướng mắc về chính sách cho NLĐ.

Thừa nhận trong thực tế có hiện tượng này, và đây cũng là vấn đề ngành BHXH đang tăng cường kiểm tra, giám sát để đảm bảo quyền lợi cho NLĐ, chuyên gia Dương Thị Minh Châu cho biết: Thực tế, ngoài lý do từ phía doanh nghiệp, bản thân nhiều NLĐ không muốn đóng BHXH theo lương thực tế, dù đây là quyền lợi của họ. Nếu ai cũng ý thức cao và đưa mức lương, số tiền cần đóng bảo hiểm… vào hợp đồng lao động thì sẽ rất thuận lợi cho các cơ quan chức năng, phía NLĐ cũng đảm bảo được quyền lợi.

Về vấn đề này, luật sư Nguyễn Văn Hà bổ sung: Theo Luật Hình sự 2015 quy định rất rõ hành vi gian lận, trốn đóng BHXH cho NLĐ… tùy theo tính chất, mức độ vi phạm thì cơ quan pháp luật sẽ có hướng xử lý. Vì vậy, các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, giám sát để đảm bảo quyền lợi cho NLĐ.

Cũng liên quan đến việc minh bạch, công khai chế độ đóng - hưởng của NLĐ, anh Đỗ Thanh Duẩn bày tỏ băn khoăn làm thế nào để biết được NLĐ đã đóng tiền BHXH, BHYT, BH thất nghiệp hay chưa, doanh nghiệp có đóng cho NLĐ hay không và đóng được bao lâu? Về việc này, chuyên gia Dương Thị Minh Châu chia sẻ: Hiện, ngành BHXH vừa triển khai dịch vụ nhắn tin tra cứu quá trình tham gia BHXH, thời hạn sử dụng thẻ BHYT và tra cứu hồ sơ đã nộp, tình trạng hồ sơ qua đầu số 8079.

Với việc triển khai dịch vụ tin nhắn tra cứu, người dân, người lao động có thể chủ động hơn trong việc nắm bắt, cập nhật thông tin quá trình tham gia, thụ hưởng các chính sách BHXH, BHYT; từ đó, tích cực tham gia phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân, NLĐ. Cụ thể, với cước phí 1.000 đồng/1 tin nhắn mỗi lần, NLĐ có thể nhắn tin tra cứu quá trình tham gia BHXH; thời hạn sử dụng thẻ BHYT; tình trạng hồ sơ... “Đây là nỗ lực của ngành BHXH trong việc ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động nghiệp vụ của ngành, hướng đến công khai, minh bạch, cải cách thủ tục hành chính”, Trưởng phòng Chính sách Chế độ BHXH TP Hà Nội nhấn mạnh.

Tạo thuận lợi nhất cho người tham gia

Đánh giá cao ý nghĩa thiết thực của buổi giao lưu trực tuyến “Những vướng mắc khi thực hiện chính sách tiền lương và BHXH”, Phó Chủ tịch LĐLĐ TP Hà Nội Ngô Văn Tuyến cho rằng, buổi giao lưu là diễn đàn quan trọng giúp đoàn viên công đoàn và NLĐ có cơ hội tìm hiểu sâu sắc hơn quy định của pháp luật về những chính sách liên quan thiết thân đến đoàn viên, NLĐ.

Phó Chủ tịch Ngô Văn Tuyến đề nghị Báo Lao động Thủ đô tiếp tục phối hợp với BHXH Thành phố, LĐLĐ các quận, huyện, thị xã, Công đoàn ngành tổ chức thêm nhiều các buổi giao lưu trực tuyến, tạo kênh thông tin thiết thực, hữu ích cho NLĐ, qua đó góp phần xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ.

Anh Nguyễn Văn Minh - Xí nghiệp quản lý công trình đầu mối Yên Sở nêu câu hỏi: Ngày sinh của người lao động (NLĐ) trong sổ BHXH và chứng minh thư khác nhau, vậy có ảnh hưởng gì đến các chế độ sau này không? Giải đáp vấn đề này, chuyên gia Dương Thị Minh Châu cho biết: Ngày sinh của NLĐ được ghi trên sổ BHXH và trên CMND khác nhau sẽ ảnh hưởng đến các chế độ bảo hiểm hưởng sau này. Đặc biệt, nếu NLĐ đóng BHXH bắt buộc, sẽ rất khó khăn trong việc hưởng những chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất (quy định tại Điều 4 Luật BHXH 2014).

Để việc sai sót về ngày sinh không ảnh hưởng đến các chế độ BHXH sau này, chuyên gia Dương Thị Minh Châu khuyến cáo NLĐ nên xin cấp lại sổ BHXH. Theo quy định về cấp và quản lý sổ BHXH, NLĐ có thể xin cấp lại sổ (bìa và tờ rời) trong trường hợp mất, hỏng, gộp, thay đổi sổ, họ tên, chữ đệm, ngày tháng năm sinh (theo Điều 46 Quyết định 595/QĐ-BHXH ngày 14 tháng 4 năm 2017). Theo đó, NLĐ chuẩn bị 1 bộ hồ sơ gồm: Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH (mẫu TK1-TS); Hồ sơ kèm theo (mục 4 phụ lục 01) gồm: Giấy khai sinh hoặc trích lục khai sinh do cơ quan có thẩm quyền về hộ tịch cấp theo quy định và CMND/CCCD/hộ chiếu; trường hợp là đảng viên thì cung cấp thêm lý lịch đảng viên (hồ sơ gốc) khi được kết nạp vào Đảng (Điều 27 Quyết định 595/QĐ-BHXH). Trong thời hạn giải quyết không quá 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, trường hợp cần xác minh quá trình đóng BHXH ở tỉnh khác hoặc nhiều đơn vị nơi NLĐ có thời gian làm việc thì không quá 45 ngày nhưng phải có văn bản thông báo cho NLĐ biết.

Về vấn đề này, luật sư Nguyễn Văn Hà bổ sung: Các thông tin liên quan đến cá nhân rất quan trọng, tuy nhiên, nếu có nhầm lẫn, sai sót sẽ xem xét căn cứ theo thông tin cá nhân, cụ thể là căn cứ vào giấy khai sinh. Do vậy, trường hợp cần điều chỉnh lại thông tin cá nhân, NLĐ nên chủ động đến cơ quan BHXH để thực hiện điều chỉnh.

Tham gia cuộc giao lưu, chị Phạm Thị Nhàn, nhân viên y tế thuộc Xí nghiệp Thoát nước số 1 nêu vướng mắc: Một số lao động tại Xí nghiệp trước khi nghỉ hưu đã đăng ký khám chữa bệnh tại bệnh viện gần nhà, nhưng đến khi nghỉ nhận sổ hưu thì thẻ BHYT lại đăng ký theo địa chỉ khám chữa bệnh gần cơ quan (dẫn đến lao động đó phải đi khám chữa bệnh ở bệnh viện xa nhà hơn nơi đã đăng ký ban đầu). Trong trường hợp này, quy định đăng ký khám chữa bệnh các tuyến đối với NLĐ khi nghỉ hưu như thế nào là đúng?

Giải đáp vấn đề này, chuyên gia Dương Thị Minh Châu khẳng định: Người tham gia BHYT trên địa bàn TP Hà Nội được quyền đăng ký khám bệnh, chữa bệnh BHYT ban đầu không phân biệt địa giới hành chính, phù hợp với nơi làm việc, nơi cư trú và khả năng đáp ứng của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Thông thường NLĐ khi nghỉ hưu được quyền lựa chọn đăng ký khám chữa bệnh tại tuyến xã và tuyến huyện phù hợp với nơi cư trú và khả năng đáp ứng của cơ sở khám chữa bệnh. Tuy nhiên, cũng phải xét đến khả năng đáp ứng của cơ sở khám chữa bệnh mà NLĐ khi nghỉ hưu đăng ký, nếu cơ sở đó hết khả năng tiếp nhận sẽ phải chuyển sang cơ sở khác.

“Quan điểm của ngành BHXH cũng như BHXH TP Hà Nội là tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người tham gia. Trường hợp nếu thẻ BHYT của NLĐ tại Xí nghiệp chưa đúng theo đăng ký ban đầu, NLĐ có thể thực hiện đăng ký lại với cơ quan BHXH để được đáp ứng nguyện vọng”, chuyên gia Dương Thị Minh Châu khẳng định.

Bảo Duy