Người thầy miệt mài 'gieo chữ' bên dòng Sê Băng Hiêng
Xã Hướng Lập, huyện Hướng Hóa là vùng biên giới với hơn 85% dân số là người dân tộc Vân Kiều sinh sống, điều kiện KT-XH nhiều khó khăn. Vì thế, việc đến trường học tập của trẻ em nơi đây cũng chịu nhiều thiệt thòi. Xuất phát từ tình yêu thương học trò, nhiều năm qua thầy giáo Phan Trí, giáo viên Trường Tiểu học và THCS xã Hướng Lập miệt mài bám bản, 'gieo chữ' bên dòng sông Sê Băng Hiêng.
Ngoài giờ dạy trên lớp, thầy Trí thường xuyên đến tận nhà để kèm cặp thêm cho học sinh - Ảnh:T.P
Sinh ra và lớn lên ở làng Trà My, xã Triệu Hòa, huyện Triệu Phong, tốt nghiệp Trường Đại học Sư phạm Huế năm 2002, từ đó đến nay, thấy Trí ngày ngày bền bỉ bước chân trên những nẻo đường bản làng xa xôi để dạy chữ cho các em học sinh người Vân Kiều, Pa Kô nơi vùng cao biên giới từ điểm trường bản Trỉa, xã Hướng Sơn; bản A Điêng, xã Tà Rụt đến toàn bộ các điểm trường của xã Hướng Lập.
Hơn 21 năm làm nghề thầy giáo dạy học ở vùng cao, duy nhất năm học 2013-2014 là thầy Trí được dạy tại điểm trường chính, Trường Tiểu học xã Hướng Lập (nay là Trường Tiểu học và THCS xã Hướng Lập), khoảng thời gian còn lại, thầy đều gắn bó với các em học sinh ở những bản xa. Những người làm nghề “trồng người” ở thành phố, đồng bằng vốn đã gian nan, vất vả thì trên những ngôi trường nơi núi cao, rừng thẳm sự nghiệp “gieo chữ” càng gian nan, vất vả, khó khăn bội phần.
Bắt đầu từ năm học 2004 - 2005, thầy Trí nhận quyết định làm giáo viên hợp đồng tại Trường Tiểu học xã Hướng Lập. Ngày đó, tuyến đường Hồ Chí Minh nhánh Tây đang trong thời điểm thi công nên cung đường như dài thêm bởi đá núi gập ghềnh, suối sâu, bùn nhão và cả nỗi nhớ ở lại phía sau. Vừa đặt chân đến nơi công tác mới, sau vài ngày ngắn ngủi nắm tình hình chung, nhận thấy khu vực bản Cựp là bản “trắng” về giáo dục, thầy Trí đã tình nguyện vào gây dựng lớp học cho các em nhỏ của bản.
Phải mất cả tháng trời đến từng nhà vận động, rồi cùng với cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Cù Bai (nay là Đồn Biên phòng Hướng Lập) vào rừng chặt cây, tre, nứa về dựng lớp học, làm bàn, ghế…
Cuối cùng, lớp học ở bản Cựp cũng được khai giảng với 24 em học sinh đủ nhiều lứa tuổi, có em đã 13, 14 tuổi nhưng cũng có em chỉ mới 6, 7 tuổi ngồi chung cùng nhau trong lớp 1C. Ngày đầu tiên tiếp xúc, các em chưa nói rõ tiếng phổ thông nên cả thầy lẫn trò như “đánh vật” ngôn ngữ với nhau.
Buổi sáng dạy chính khóa, buổi chiều phụ đạo thêm cho các em về những kiến thức đã học và dạy thêm tiếng phổ thông. Để giúp các em nhanh hiểu bài, hằng ngày, ăn cơm tối xong, thầy đến từng nhà hướng dẫn thêm các em việc ôn bài.
Thời bấy giờ, lương hợp đồng chỉ vọn vẹn 500 nghìn đồng/tháng nhưng phải 3 tháng mới nhận một lần, cho nên tranh thủ ngày Thứ 7, Chủ nhật, thầy theo phụ huynh đi tìm nhặt phế liệu về bán kiếm tiền trang trải cuộc sống.
Cực khổ thế nên đến khi năm học kết thúc, niềm vui dâng tràn trong tâm trạng cả thầy và trò khi trong số 24 học sinh của bản Cựp có 8 em được xếp loại học sinh giỏi, 7 em xếp loại khá, 9 học sinh xếp loại trung bình, không có học sinh yếu.
Tháng 9/2007, trải qua 5 năm là giáo viên hợp đồng, thầy Trí được vào biên chế của ngành giáo dục rồi bám trụ nơi miền biên viễn Hướng Lập dạy luân phiên tại các điểm trường khác nhau. Đến nay, thầy Trí đã đến đủ tất cả các điểm trường để “trồng người” cho bản làng nhưng với thầy, nơi lưu lại lâu nhất và cũng nhiều kỷ niệm nhất là những năm tháng dạy tại điểm trường bản Tà Păng. Năm 2017, trong lần đi vận động học sinh đến lớp, thầy gặp trường hợp cậu bé Hồ Văn Sỹ, con ông Hồ Văn Trực (Pả Vẽ) không chịu đến trường.
Em Sỹ có hoàn cảnh rất đáng thương, mẹ mất vì bị bệnh ung thư, bố thì suốt ngày say rượu nên chẳng có ai quan tâm, dần dần trong em hình thành tính tự ti đến nỗi hễ thấy người lạ là em bỏ trốn. Ai hỏi cũng không nói. Biết rõ về em nên ngày nào thầy cũng rủ thêm mấy học sinh trong lớp đến nói chuyện, dần dần Sỹ bớt sợ hơn song vẫn không chịu đến lớp.
Sau nhiều lần động viên em mà không đạt kết quả, thầy đã xin phép và được sự đồng ý của gia đình nên đến tận nhà để “bồng” em đi học. Những buổi đầu em phản ứng rất mạnh, gào khóc, cắn, cào cấu, la hét... và luôn miệng đòi về nhà.
Để giúp em nhanh chóng hòa nhập với bạn bè, thầy luôn bày những trò chơi, chỉ bảo em vẽ tranh, tô màu, tạo cảm giác thân thiện cho em. Một thời gian sau, Sỹ đã tự giác đến lớp, đi học rất chuyên cần, chịu khó và đã đạt được kết quả rất đáng mừng. Năm nay, em Sỹ đang học lớp 5 của trường.
Dù đã đi “gieo chữ’ khắp các bản làng vùng biên cương Hướng Lập, bên dòng sông Sê Băng Hiêng xuôi dòng chở nặng tình nghĩa Việt - Lào, thế nhưng thầy giáo Phan Trí vẫn nói với tôi rằng “Tôi sẽ vẫn tiếp tục đi nhặt từng hạt nắng để gom lại rồi chia cho các em nhỏ ở vùng cao khi mùa đông đến”.
