Người Trung Quốc sống thọ hơn nhờ 'cuộc chiến chống ô nhiễm'

Mọi người khóa cửa sổ, đeo khẩu trang và bật máy lọc không khí trên cao để thoát khỏi cái được gọi là “ngày tận thế trên không” ở Bắc Kinh.

Chất lượng không khí tệ đến mức các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã phát động một “cuộc chiến chống ô nhiễm” trị giá hàng tỷ đô la.

Một thập kỷ trôi qua, những nỗ lực đó đang mang lại kết quả. Theo một báo cáo mới công bố hôm 29-8, mức độ ô nhiễm của Trung Quốc vào năm 2021 đã giảm 42% so với năm 2013, trở thành câu chuyện thành công hiếm hoi trong khu vực, nơi tình trạng ô nhiễm ngày càng trầm trọng ở một số nơi, bao gồm cả Nam Á.

Báo cáo Chỉ số Chất lượng Cuộc sống Không khí hàng năm do Viện Chính sách Năng lượng thuộc Đại học Chicago thực hiện đã ca ngợi “thành công đáng kinh ngạc của Trung Quốc trong việc chống ô nhiễm”.

Mức độ ô nhiễm trên toàn cầu đã giảm nhẹ từ năm 2013 đến năm 2021 – báo cáo cho biết điều này “hoàn toàn nhờ vào sự tiến bộ của Trung Quốc”. Nếu không có sự cải tiến của Trung Quốc, mức độ ô nhiễm trung bình của thế giới sẽ tăng lên.

Theo đó, sự cải thiện này có nghĩa là tuổi thọ trung bình của công dân Trung Quốc hiện đã kéo dài thêm 2,2 năm.

Các thành phố của Trung Quốc từng thống trị bảng xếp hạng toàn cầu về chất lượng không khí tồi tệ nhất thế giới. Vào năm 2021, Bắc Kinh đã ghi nhận chất lượng không khí hàng tháng tốt nhất kể từ khi hồ sơ bắt đầu được lập vào năm 2013. “Màu xanh Bắc Kinh đã dần trở thành bình thường mới của chúng tôi” - Bộ trưởng Môi trường nước này vào thời điểm đó cho biết.

Không khí ở Bắc Kinh ngày càng trong lành hơn

Tuy nhiên, báo cáo cảnh báo, vẫn còn nhiều việc phải làm vì Trung Quốc vẫn là quốc gia ô nhiễm thứ 13 trên thế giới. Và mức độ ô nhiễm dạng hạt của Bắc Kinh – những chất ô nhiễm nhỏ nhưng cực kỳ nguy hiểm có thể vượt qua khả năng phòng vệ thông thường của cơ thể con người – vẫn cao hơn 40% so với quận ô nhiễm nhất nước Mỹ.

Báo cáo chỉ rõ, mặc dù mức độ ô nhiễm dạng hạt của Trung Quốc nằm trong tiêu chuẩn quốc gia nhưng chúng “vượt quá đáng kể” hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Tuy nhiên, những tiến bộ đạt được ở Trung Quốc cho thấy rằng, sự thay đổi là có thể thực hiện được nếu chính phủ và người dân sẵn sàng và có khả năng nỗ lực thực hiện.

Chẳng hạn, báo cáo cho biết, kể từ năm 2014, chính phủ Trung Quốc đã hạn chế số lượng ô tô trên đường ở các thành phố lớn; cấm xây dựng các nhà máy than mới ở những khu vực ô nhiễm nhất; cắt giảm khí thải hoặc đóng cửa các nhà máy hiện có; và giảm hoạt động công nghiệp gây ô nhiễm cao như sản xuất sắt thép.

Báo cáo nêu: “Nền tảng của những hành động đó là các yếu tố chung: ý chí chính trị và các nguồn lực, cả về con người và tài chính, đã củng cố lẫn nhau. Khi công chúng và các nhà hoạch định chính sách có những công cụ này, khả năng hành động sẽ cao hơn nhiều”.

Không khí chết người ở Nam Á

Ở một số nơi khác, tình hình còn trở nên tồi tệ hơn.

Báo cáo cho biết, Nam Á hiện là “trung tâm ô nhiễm toàn cầu”, nơi có 4 quốc gia ô nhiễm nhất – Bangladesh, Ấn Độ, Nepal và Pakistan – chiếm gần 1/4 dân số thế giới.

Ở mỗi quốc gia này, người dân trung bình đang mất đi 5 năm tuổi thọ vì ô nhiễm. Con số đó thậm chí còn cao hơn ở những khu vực ô nhiễm nhất.

Nhiều năm trước Bắc Kinh ô nhiễm rất nặng

Trong khi ô nhiễm không khí đã giảm đều đặn ở Trung Quốc trong những năm qua thì nó lại gia tăng ở Nam Á đến mức gây ảnh hưởng đến tuổi thọ lớn hơn việc sử dụng thuốc lá hoặc nguồn nước không an toàn.

Ở Ấn Độ, nguy cơ đặc biệt cao, một phần do mật độ dân số và lượng người sống ở các khu đô thị bị ô nhiễm nặng. Báo cáo cho biết vào năm 2021, mức độ ô nhiễm dạng hạt của Ấn Độ cao hơn 10 lần so với hướng dẫn của WHO.

Anh Duy