Người tuyên bố chấm dứt chế độ quân sự cầm quyền

Trong một bài phát biểu trên Truyền hình Quốc gia, ông Prayuth cho rằng chế độ quân sự đã mang lại thành công trong nhiều lĩnh vực, từ chấn chỉnh vấn đề đánh bắt cá và buôn bán người bất hợp pháp, đến giải cứu 12 cậu bé và huấn luyện viên bóng đá bị mắc kẹt trong một hang động ngập nước hồi năm ngoái.

Đã đến lúc khôi phục dân chủ

Cựu chỉ huy quân đội đã nắm quyền trong một cuộc đảo chính năm 2014, nói rằng sự can thiệp sau đó là cần thiết để khôi phục trật tự sau 6 tháng biểu tình trên đường phố và các cuộc đụng độ bạo lực, nhưng mọi thứ đã trở lại bình thường sau cuộc bầu cử vào ngày 24-3.

"Tất cả các vấn đề sẽ được giải quyết bình thường dựa trên một hệ thống dân chủ không sử dụng các quyền lực đặc biệt", ông Prayuth nói, đề cập đến các quyền lực càn quét mà chính phủ quân sự nắm giữ.

Tuần trước, ông Prayuth đã sử dụng những quyền hạn đó một lần cuối cùng để chấm dứt những hạn chế khác nhau trên phương tiện truyền thông. Ông cũng chuyển các vụ án pháp lý dân sự từ quân đội sang tòa án dân sự mặc dù ông vẫn giữ quyền lực để cho các lực lượng an ninh thực hiện tìm kiếm và thực hiện các vụ bắt giữ không bị cản trở.

Vua Maha Vajirusongkorn tuần trước đã tán thành nội các dân sự mới của Prayuth, được rút ra từ một chính phủ liên minh gồm 19 đảng, chiếm đa số mỏng trong Quốc hội. Thái Lan đã chứng kiến những cơn hỗn loạn chính trị và bạo lực không liên tục - cũng như hai cuộc đảo chính quân sự - trong 15 năm qua khi các lực lượng chính trị mới thu hút sự ủng hộ từ nông thôn đã thách thức việc thành lập quân đội hoàng gia có trụ sở tại Bangkok.

Mọi người thường thận trọng về những gì thiết lập mới có thể mang lại. "Chúng tôi phải xem công việc của họ trước", bà Noppawan Hiranpruk, 47 tuổi, một nhà cung cấp thị trường nói với tờ Reuters.

"Không sao khi có những gương mặt cũ miễn là họ có những ý tưởng mới để biến những điều mới thành hiện thực", bà nói. Chính phủ mới chính thức nắm quyền sau khi tuyên thệ vào ngày 16-7.

Trong chuyên mục "Dear Dee", tạp chí Chaiyapruek năm 1969 nói rằng ông Prayuth là một người rất tốt, có tính cách trầm lặng và kỷ luật cao. Sau khi học xong cấp 3, ông tiếp tục học trường dự bị quân đội và trở thành quân nhân.

Ông Prayuth tăng dần qua các cấp bậc, trước khi được bổ nhiệm làm chỉ huy quân đội vào tháng 10-2010, vài tháng sau cuộc đàn áp quân sự đối với phe áo đỏ, những người ủng hộ trung thành của cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra.

Khi em gái của ông Thaksin, bà Yingluck Shinawatra lên nắm quyền thủ tướng vào năm sau, ông Prayuth đã được nhìn thấy bên cạnh bà trong nhiều dịp, vì gia tộc Shinawatra đã cố gắng hàn gắn quan hệ với quân đội, đáng chú ý nhất là trong trận lụt lớn năm 2011.

Nhưng sau khi chính quyền của bà Yingluck thông qua dự luật ân xá vào cuối năm 2013 để mở đường cho sự trở lại an toàn của Thaksin Shinawatra, các cuộc biểu tình trên đường phố đã xảy ra.

Bà Yingluck đã kêu gọi một cuộc bầu cử sớm nhưng sau đó đã bị vô hiệu, và được coi là cái cớ cho cuộc đảo chính không đổ máu do ông Prayuth lãnh đạo nhiều tháng sau đó. Ông Prayuth nói đó là quyết định khó khăn nhất mà ông phải đưa ra trong đời.

Bình mới, rượu có mới?

Kể từ khi chính quyền lên nắm quyền vào năm 2014, họ đã có mối quan hệ nồng ấm với Trung Quốc - một phần do các thỏa thuận mà họ đã thực hiện với Bắc Kinh để giảm bớt tác động của các lệnh trừng phạt từ phương Tây.

Chính quyền Obama đã cắt đứt quan hệ với Thái Lan sau cuộc đảo chính, khiến vương quốc phải phụ thuộc nhiều hơn vào Trung Quốc cho các thiết bị quốc phòng và huấn luyện. Chính phủ cũng đã chào đón các nhà đầu tư Trung Quốc với những dự án cơ sở hạ tầng hàng đầu, như Hành lang kinh tế phía Đông.

Và vào tháng 4, Thái Lan đã cam kết tham gia dự án cơ sở hạ tầng đầy tham vọng của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình để thúc đẩy thương mại toàn cầu, Sáng kiến Vành đai và Con đường.

Thái Lan cũng đã bắt đầu xây dựng một đoạn của tuyến đường sắt cao tốc nhằm kết nối vùng Đông Bắc của mình với Côn Minh trên đất liền với Lào. Khi hoàn thành, tuyến đường sắt dự kiến sẽ thúc đẩy vương quốc trở thành một trung tâm và cửa ngõ vào Đông Nam Á cho Trung Quốc.

Có tin đồn vương quốc đang xem xét một khoản vay từ Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc để tài trợ cho đường sắt nhưng điều này đã làm dấy lên mối lo ngại rằng nó có thể đè nặng vương quốc với nợ quá mức.

Cân bằng giữa các nước lớn!

Peter Mumford, người đứng đầu Đông Nam Á và Nam Á tại Tập đoàn Eurasia cho biết trong khi vai trò của Trung Quốc trong phát triển cơ sở hạ tầng sẽ tiếp tục tăng lên, chính phủ Prayuthftime sẽ không đồng ý với mọi thứ mà Bắc Kinh yêu cầu. Ví dụ, mặc dù chính quyền đã mong muốn đảm bảo một bước đột phá trên tuyến đường sắt Bangkok - Lào do Trung Quốc hậu thuẫn trước cuộc bầu cử, họ vẫn kiên quyết đáp ứng các yêu cầu chính của mình và tiếp tục đàm phán với Bắc Kinh.

Ông Mumford nói thêm, ảnh hưởng của Trung Quốc tại Thái Lan sẽ tiếp tục tăng cường, nhưng sau đó, họ sẽ không chuyển hoàn toàn vào quỹ đạo của Trung Quốc - đặc biệt là mối quan hệ với Mỹ và Nhật Bản, vẫn là ưu tiên hàng đầu.

Mặc dù quá trình 'bầu cử/chuyển đổi' đã được sắp xếp theo hướng có lợi cho chính quyền, nhưng thực tế cuộc thăm dò diễn ra có thể sẽ đủ để Mỹ, Liên minh châu Âu và các cường quốc phương Tây khác tham gia lại hoàn toàn với Thái Lan, nhận thức rằng họ đã mất chiến lược và mặt bằng thương mại cho Trung Quốc trong những năm gần đây, ông Mumford nói.

Trước cuộc bầu cử tháng 3 năm nay, ông Prayuth chưa bao giờ đi theo con đường chiến dịch với phương tiện chính trị của mình, đảng Palang Pracharat, vì ông không muốn bị coi là một chính trị gia điển hình. Thay vào đó, ông tự phong cho mình là kẻ chống đối các chính trị gia tham nhũng và tham lam. Tuy nhiên, không chắc nhiệm kỳ tiếp theo của ông tại văn phòng sẽ giống hệt như nhiệm kỳ trước.

Mặc dù Prayuth là một người mạnh mẽ và có nền tảng quân đội với sự hỗ trợ rõ ràng từ các lực lượng bảo thủ, nhưng ông sẽ phải đối mặt với một số lượng ngày càng tăng của những người Thái Lan muốn rời khỏi một chế độ chính trị thống trị quân sự, ông Cham Chambers nói. Điều này sẽ được cảm nhận thông qua khả năng phản đối ông thông qua hạ viện và các cuộc biểu tình.

Thủ tướng không còn có quyền hạn khẩn cấp như Điều 44 mà ông có trong thời kỳ quân đội, vì vậy ông sẽ phải đối mặt với nhiều chỉ trích và chống đối hơn. Chính phủ cầm quyền sẽ không dễ dàng như dưới chế độ quân sự. Nhưng chúng ta không nên đánh giá thấp sự sẵn lòng của cơ sở bảo thủ Thái Lan để đảm bảo rằng nó vẫn nằm trong tầm kiểm soát của bối cảnh chính trị Thái Lan.

Trọng Nhân