Người Việt đang ... chết vì ăn

Cũng tại hội thảo này, có nhiều yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam đã lần đầu được biết đến.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, Việt Nam đang phải đối mặt với gánh nặng "kép" về bệnh tật. Trong khi tỷ lệ mắc các bệnh truyền nhiễm đang giảm, thì tỷ lệ mắc các bệnh không lây nhiễm lại càng gia tăng: từ 40% vào năm 1986, lên 60% năm 2006 và 71,6% vào năm 2012.

Tử vong do bệnh không lây nhiễm chiếm 73% các trường hợp tử vong do tất cả các nguyên nhân, trong đó đứng đầu là tử vong do tim mạch, sau đó là các bệnh ung thư, đái tháo đường và bệnh đường hô hấp mạn tính. Hậu quả của gia tăng của các bệnh không lây nhiễm làm tăng nhanh chi phí khám chữa bệnh và quá tải bệnh viện.

Nhiều đại biểu trong nước và quốc tế tham dự hội nghị

Chi phí điều trị cho bệnh không lây nhiễm cao gấp 40-50 lần so với điều trị các bệnh lây nhiễm, do đòi hỏi kỹ thuật cao, thuốc đặc trị đắt tiền, thời gian điều trị lâu, dễ bị biến chứng. Theo ước tính của WHO, tổn thất lũy tích về kinh tế đối với các nước có thu nhập thấp và trung bình do các bệnh không lây nhiễm là trên 7000 tỷ USD trong giai đoạn từ năm 2011-2025 (bình quân mỗi năm gần 500 tỷ USD).

“Chính vì lý do trên, năm 2012, WHO đã tuyên bố “bệnh không lây nhiễm là vấn đề ưu tiên của toàn cầu và là khủng hoảng đặc biệt nghiêm trọng tại khu vực Thái Bình Dương"- GS. Nguyễn Thanh Long nhấn mạnh.

Các bệnh không lây nhiễm tăng nhanh do liên quan đến: hút thuốc lá, thiếu vận động thể lực, lạm dụng rượu, bia và chế độ ăn không hợp lý. Trong khi đó, kết quả điều tra chỉ ra một điều đáng giật mình là tỉ lệ người Việt Nam sử dụng rượu bia khá cao, tới 50%. Ngạc nhiên hơn là không chỉ nam giới, giờ đây, phụ nữ Việt cũng sử dụng rượu bia khá nhiều: có tới 77,3% nam giới uống bia rượu và con số này ở phụ nữ là 11,0%. Không thể không lo ngại khi tình hình này đang có xu hướng tiếp tục tăng lên.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, Việt Nam đang phải đối mặt với gánh nặng "kép" về bệnh tật

WHO cảnh báo trong khi tỷ lệ sử dụng rượu bia ở Việt Nam cao như vậy, thì tỷ lệ ăn thiếu rau và trái cây lại ở mức báo động: Có tới 57,2% dân số trưởng thành ăn thiếu rau và trái cây theo khuyến cáo của WHO. Con số này ở nam giới cao hơn nữ giới. Theo các chuyên gia về dinh dưỡng, việc sử dụng thiếu rau và trái cây, đồng nghĩa với việc thiếu chất xơ sẽ gây nhiều tác hại cho cơ thể, đặc biệt là có thể thúc đẩy nhanh quá trình hình thành và phát triển bệnh ung thư.

Đây cũng là lần đầu tiên, Việt Nam có số liệu quốc gia về tiêu thụ muối quần thể. TS. Lokky Wai, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam cho biết, một nguy cơ của bệnh không lây nhiễm ở Việt Nam là tình trạng tiêu thụ muối cao gần gấp đôi so với khuyến cáo của WHO, khi trung bình mỗi người tiêu thụ 9,4 gam muối/ngày. Bên cạnh đó, tới 1/3 dân số Việt Nam thiếu hoạt động thể lực, phụ nữ thiếu hoạt động thể lực hơn nam giới.

TS. Lokky Wai, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam đưa ra nhiều thông tin đáng lưu ý về nguy cơ bệnh không lây nhiễm ở Việt Nam

Suốt thời gian chiến tranh, hầu hết người Việt Nam đều trong tình trạng thiếu đói, gầy yếu, còn giờ lại là lúc phải đối mặt với tình trạng thừa cân béo phì đang ngày càng gia tăng. Có tới 16% dân số Việt Nam đang bị thừa cân béo phì và tỉ lệ thừa cân béo phì chia đều cho cả 2 giới, trong đó, số người ở thành thị cao hơn ở nông thôn. Tuy vậy, ở thành thị là 21,3% thì ở nông thôn cũng có tới 13% bị thừa cân béo phì.

Những yếu tố trên “hội tụ” khiến cho bệnh tăng huyết áp ở Việt Nam tăng là điều dễ hiểu. Có tới gần 20% dân số Việt Nam mắc bệnh này, trong đó, nam giới chiếm 23,1%, còn nữ giới là 15%. Phần lớn dân số Việt Nam có mức HDL (một loại cholesterol tốt cho sức khỏe) thấp.

Đặc biệt, cũng lần đầu tiên, Việt Nam có số liệu quốc gia về tỉ lệ phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ từng được sàng lọc ung thư cổ tử cung. Theo đó, chỉ từ ¼ đến 1/3 số phụ nữ được sàng lọc để phát hiện ung thư cổ tư cung, cho thấy số người có nguy cơ mắc bệnh mà không được phát hiện rất cao.

Số người phải nhập viện vì bệnh không lây nhiễm đang tăng

Khoảng 45% hộ gia đình có sẵn rượu bia trong nhà và rượu bia là thứ không thể thiếu trong các đám cưới, đám tang, gặp gỡ vv… Đối tượng chủ yếu tiêu thụ rượu bia là cán bộ, công chức, lao động phổ thông. Đáng lưu ý là việc đấu tranh chống việc sử dụng rượu bia, thuốc lá tràn lan chưa được nhiều người ủng hộ, thậm chí, một số người có vị trí trong xã hội cũng không ủng hộ vấn đề hạn chế rượu, bia, thuốc lá, vì lợi ích nhóm.

Tình trạng quảng cáo rượu bia dưới nhiều hình thức cũng khiến các chuyên gia quan tâm. Trong khi ai cũng biết, thuốc lá là nguy cơ cho ung thư phổi, còn rượu bia chính là kẻ thù của nhiều bệnh, trong đó có ung thư đường tiêu hóa.

Để tăng cường can thiệp phòng chống các yếu tố nguy cơ về các bệnh không lây nhiễm ở Việt Nam, các chuyên gia cho rằng, cần bằng việc đặc biệt chú trọng đến các chính sách pháp luật về phòng chống rượu bia, thuốc lá, như kiểm soát quảng cáo khuyến mại rượu, kiểm soát giờ và điểm bán rượu bia. Ngoài ra, cũng phải can thiệp hiệu quả để giảm việc tiêu thụ muối của người dân thông qua các chương trình truyền thông, cảnh báo về tác hại của việc ăn nhiều muối đối với sức khỏe ngay trên bao bì...

Thanh Hằng