Nguy cơ chiến tranh lạnh thương mại Mỹ - Trung

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 20-9 cho rằng Trung Quốc là "mối đe dọa đối với thế giới" và Bắc Kinh rất muốn thỏa thuận thương mại với Mỹ vì các đòn thuế quan của ông đang làm tổn thương nền kinh tế thứ hai thế giới. Trong buổi họp báo hôm 20-9 tại Nhà Trắng khi đang tiếp đón Thủ tướng Úc Scott Morrison, ông D. Trump nói rằng Trung Quốc đã sử dụng tiền từ Mỹ thông qua các hoạt động thương mại không công bằng để xây dựng quân đội.

Tổng thống Mỹ cũng nhấn mạnh ông không cần phải đạt thỏa thuận thương mại với Trung Quốc trước kỳ bầu cử năm 2020 và cũng không tìm kiếm thỏa thuận một phần. Ông D. Trump thể hiện sự ủng hộ lập trường có tất cả hoặc không có gì cho thỏa thuận thương mại với Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng hai nước có dấu hiệu hạ nhiệt và phái đoàn Trung Quốc đang có mặt tại Washington để chuẩn bị cho vòng đàm phán thương mại cấp cao vào tháng 10 tới.

Một nguồn thạo tin cho biết phái đoàn Trung Quốc đã không đưa ra bất kỳ đề xuất mới nào về các vấn đề cốt lõi bao gồm bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, cưỡng ép chuyển giao công nghệ, trợ cấp công nghiệp và các rào cản thương mại khác. Bên cạnh đó, người đứng đầu đoàn đàm phán Trung Quốc, Thứ trưởng Bộ Tài chính Liao Min, đưa ra yêu cầu của Trung Quốc rằng bất kỳ thỏa thuận nào đạt được giữa hai nước cũng phải gỡ bỏ mọi thuế quan của Mỹ và được cân bằng để không bên nào phải nhượng bộ bên nào. Trong khi đó, Mỹ đang yêu cầu Bắc Kinh tăng cường mua thêm đậu nành và các nông sản khác của mình.

Các lô hàng nhập khẩu của Trung Quốc tại cảng bang California - Mỹ. Ảnh: REUTERS

Các quan chức Trung Quốc dự kiến đến thăm các nông dân Mỹ vào tuần sau như một hành động thể hiện thiện chí nhưng đã hủy kế hoạch này và về nước sớm hơn lịch trình, theo các tổ chức nông nghiệp ở bang Montana và Nebraska. Động thái này diễn ra bất chấp chính quyền Washington hôm 20-9 dỡ bỏ thuế quan đối với 400 loại hàng hóa của Trung Quốc để đáp ứng yêu cầu từ các công ty trong nước. Việc hủy bỏ các chuyến thăm nông nghiệp của phái đoàn Trung Quốc đã khiến các chỉ số chứng khoán chính ở Phố Wall giảm điểm khi những lạc quan ban đầu về phiên đàm phán dần tan biến.

Dù vậy, theo hãng tin Tân Hoa Xã hôm 21-9, phái đoàn hai nước đã có các cuộc thảo luận về thương mại "mang tính xây dựng" ở Washington. Hai nước nhất trí duy trì liên lạc về các vấn đề liên quan và đã thảo luận chi tiết về vòng đàm phán tiếp theo vào tháng 10.

Theo hãng tin Reuters, cuộc hội đàm vào đầu tháng 10 được kỳ vọng sẽ quyết định liệu hai nền kinh tế hàng đầu thế giới có thể mở ra lối thoát cho cuộc chiến thương mại đã kéo dài 14 tháng hay tiếp tục áp thuế mới và cao hơn lên hàng hóa của đối phương.

Phó Chủ tịch điều hành Tập đoàn Blackstone (Mỹ) Tony James hôm 21-9 nhận định nếu không có thỏa thuận nào thì hai bên sẽ không còn cơ sở để tiếp tục đàm phán và không có điểm chung nào về lợi ích. Theo đài CNBC (Mỹ), ông James cảnh báo nếu Mỹ - Trung không đạt được thỏa thuận nào, tình hình có thể vượt khỏi tầm kiểm soát khiến hai nước đối đầu hơn nữa và dẫn đến "chiến tranh lạnh thương mại".

Xuân Mai