Nhà máy Z151: Giữ vững bệ phóng, tiến vào tương lai

Trong khuôn viên nhà máy, vẫn như có tiếng hò reo thôi thúc và giòn giã; vẫn như thấp thoáng bóng dáng chiếc ô tô mang tên “Xe Chiến thắng” băng băng trên con đường truyền thống tới tương lai... Đặc biệt, cạnh những chiếc xe tải, xe nâng chạy bằng điện màu sắc rực rỡ trong các khu kỹ thuật, trạm xưởng là ánh mắt tươi vui rạng ngời chất chứa niềm tự hào, hy vọng của những người lính hôm nay.

Viết tiếp trang sử hào hùng

Xưởng Tiền Phong (tiền thân của nhà máy Z151) thành lập năm 1950 là một trong những cơ sở đảm bảo kỹ thuật xe - máy đầu tiên của quân đội ta trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc. Nêu cao truyền thống anh hùng cách mạng, bao thế hệ công nhân đã ngày đêm sửa chữa, cải tiến phương tiện để phục vụ những đoàn xe vận nối nhau ra trận, góp phần làm nên chiến thắng lẫy lừng.

Trong bom đạn vô cùng khốc liệt của chiến tranh, phải thay đổi địa điểm, nhân sự, song đội ngũ những người thợ máy luôn giữ vững tinh thần người chiến sĩ, bám trụ lao động sản xuất và hy sinh trong nhiệm vụ sửa chữa phương tiện, trạm nguồn điện, kịp thời chi viện cho tiền tuyến. Giai đoạn cao điểm từ năm 1965 đến năm 1975, nhà máy đã sửa chữa, đại tu hơn 10.000 xe ô tô vận tải quân sự, 5.980 trạm nguồn điện; tự sản xuất và phục hồi hàng nghìn tấn phụ tùng; sửa chữa hàng trăm xe bọc thép, động cơ tàu thủy, máy phát điện, sản xuất hàng nghìn cuộn dây điện từ…

Sau chiến tranh, đặc biệt là trong giai đoạn đổi mới, nhà máy đã có những bước tiến mạnh mẽ thể hiện khát vọng vươn lên, không ngừng sáng tạo. Đến nay, đơn vị đảm bảo được 30% nhu cầu vật tư kỹ thuật, trong đó có nhiều loại vật tư khan hiếm, trước đây phải nhập ngoại, góp phần tiết kiệm ngân sách, giảm chi phí sản xuất, sửa chữa, hạ giá thành sản phẩm và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Nhiều sản phẩm nhà máy thiết kế, chế tạo đạt chất lượng cao, tham gia hội chợ triển lãm quốc tế hàng công nghệ, giành được nhiều huy chương và bằng khen của Đảng, Nhà nước và Quân đội…

Mỗi năm, với mục tiêu nâng cao trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ, thợ kỹ thuật song song việc đầu tư phương tiện máy móc đầu tư hiện đại, đồng bộ, nhà máy đã có đủ năng lực để sửa chữa lớn 500 xe ô tô, 400 trạm nguồn điện, 300 cụm động cơ, cầu, số ô tô và sản xuất 250 tấn vật tư kỹ thuật; sửa chữa được các loại xe ô tô thế hệ mới và sản xuất được các loại vật tư kỹ thuật quý hiếm. Đặc biệt, 5 năm qua, nhà máy đã có 2 đề tài, 4 nhiệm vụ kỹ thuật cấp Tổng cục, 14 nhiệm vụ kỹ thuật cấp nhà máy, 40 nhiệm vụ chế thử vật tư kỹ thuật, 523 sáng kiến cải tiến kỹ thuật được áp dụng, làm lợi 1,2 tỷ đồng; tiết kiệm nguyên, nhiên, vật liệu, các chi phí khác trị giá gần 1 tỷ đồng…

Kiểm tra công đoạn sơn hoàn thiện xe nâng điện tại Nhà máy Z151.

Những năm gần đây, nguồn vật tư, phụ tùng bảo đảm cho sửa chữa, thay thế gặp nhiều khó khăn, chất lượng không ổn định vì xe-máy, trạm nguồn điện sử dụng trong Quân đội hiện nay chủ yếu vẫn là do Liên Xô cũ sản xuất. Chính vì vậy, để nâng cao chất lượng sửa chữa, chủ động nguồn vật tư, phụ tùng thay thế, nhà máy đã tập trung nghiên cứu sản xuất, phục hồi một số vật tư, phụ tùng thay thế mà trước đây phải nhập khẩu.

Trước mắt chúng tôi là những chiếc xe tải rực rỡ màu nắng nổi bật trong khuôn viên xanh của nhà máy. Đại tá Nguyễn Việt Hùng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Nhà máy Z151 và Đại tá Đặng Nhật Tân, Giám đốc nhà máy tự hào chia sẻ về những sản phẩm mới mang dấu ấn thời đại.

Thực hiện Nghị quyết số 704 của Đảng ủy nhà máy về nội dung sản xuất hàng quốc phòng đi đôi với phát triển kinh tế theo chủ trương chung của lãnh đạo Tổng cục Kỹ thuật, đơn vị thường xuyên quan tâm tới các hoạt động sản xuất, sáng chế với từng giải pháp cụ thể, dần tháo gỡ khó khăn. Ban đầu, các sản phẩm như xe điện, xe nâng ra đời với mục tiêu giảm tải sức lao động khi vận chuyển trong các khu kỹ thuật, trạm xưởng. Ngoài vật tư có sẵn, nhà máy nhập khẩu động cơ điện, ắc quy…

Những chiếc xe nối tiếp nhau ra đời trong mạnh dạn chỉ đạo của lãnh đạo nhà máy và quyết tâm của các thành viên. Không dừng lại ở đó, nhà máy đã xác định được yêu cầu của thị trường, tiếp cận một cách hợp lý. Mới nhất, một doanh nghiệp chuyên xuất khẩu gỗ đã đặt hàng nhà máy 30 sản phẩm.

“Các doanh nghiệp tham gia thị trường xuất khẩu quốc tế đều phải có “chứng chỉ xanh - zero CO2” nên việc thay đổi về các phương tiện, thiết bị, kể cả sử dụng điện năng lượng mặt trời là xu hướng tất yếu. Đã có sản phẩm cụ thể, đã nhìn thấy thị trường, nhưng nhà máy không thể ngay lập tức chạy đua. Ngoài việc sản phẩm phải có sự khác biệt, điều kiện quan trọng nhất là đúng chức năng nhiệm vụ của nhà máy. Thế nên, tìm hiểu, nghiên cứu là bước quan trọng”, Đại tá Đặng Nhật Tân, Giám đốc Nhà máy Z151 nhấn mạnh.

Không ngừng đổi mới, sáng tạo

Được sự quan tâm của Thủ trưởng Tổng cục Kỹ thuật, giai đoạn hiện nay, đơn vị đã được đầu tư trang thiết bị, phương tiện phục vụ cho sửa chữa, sản xuất như máy ép thủy lực 400, 500, 1000 tấn, máy Scan 3D, các thiết bị gia công chính xác CNC để sản xuất khuôn mẫu, đồ gá như các máy cắt dây CW- 430F, Trung tâm gia công V40, máy doa PLC... Đội ngũ kỹ thuật, công nhân kinh nghiệm được đầu từ bồi dưỡng đào tạo chuyên sâu tại các đơn vị trong và ngoài Quân đội như tập huấn, bồi dưỡng lớp phần mềm vẽ 3D, vận hành gia công các máy CNC độ chính xác cao.

Đại tá Nguyễn Việt Hùng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch nhà máy nhận định: “Ứng dụng những thành quả của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, Nhà máy Z151 sẽ tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng, bổ sung kiến thức khoa học công nghệ mới cho đội ngũ cán bộ, công nhân viên; đầu tư trang thiết bị hiện đại thuộc dây chuyền công nghệ sản xuất vật tư kỹ thuật xe - máy quân sự để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm; tiếp tục tham gia các chương trình cải tiến, hiện đại hóa và sửa chữa xe thế hệ mới...

Bên cạnh đó, cùng với phát huy hiệu quả sự quan tâm, giúp đỡ của cấp trên, nhà máy sẽ tích cực tiếp cận thị trường, khai thác thế mạnh, tiềm năng vốn có để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh tế, qua đó bảo đảm tốt việc làm, đời sống người lao động”.

Đại tá Đặng Nhật Tân, Giám đốc Nhà máy Z151 giới thiệu sản phẩm xe tải điện.

Liên tục nhiều đề tài, sáng kiến đã ra đời, đánh dấu nỗ lực đổi mới của nhà máy. Có thể kể tới nhóm tác giả trẻ: Đại úy Nguyễn Văn Thiết, Trung úy Nguyễn Thị Lan Phương, Thượng úy QNCN Bùi Văn Tuấn của Phòng Kỹ thuật Công nghệ với đề tài: “Thiết kế sản phẩm, trang bị công nghệ sản xuất cụm van khống chế áp suất khí nén xe URAL-375D” thuộc lĩnh vực Cơ khí. URAL-375D là một trong những nhãn xe được quy hoạch sử dụng lâu dài trong Quân đội. Mỗi năm, Nhà máy sửa chữa lớn khoảng 50 xe, trong đó tỷ lệ thay thế cụm van khống chế áp suất khí nén lên tới 85%.

Do xe đã được sử dụng nhiều năm, cụm van khống chế áp suất khí nén làm việc liên tục nên sau một thời gian sử dụng xuất hiện các hiện tượng hư hỏng; chi tiết có thể rạn nứt, biến dạng do va đập từ bên ngoài. Cụm van này khi vào sửa chữa bị hư hỏng với tỷ lệ cao, không có khả năng sửa chữa, phục hồi do chưa có công nghệ sản xuất, lượng vật tư thay thế khan hiếm, chất lượng không ổn định và phụ thuộc vào thị trường.

Nhóm nghiên cứu đưa ra được phương án thiết kế, phương án công nghệ gia công hợp lý, thiết kế đồ gá, khuôn mẫu, trang bị công nghệ phù hợp để gia công những chi tiết phức tạp đòi hỏi độ chính xác cao, có thể áp dụng và chuyển giao công nghệ cho các trạm xưởng, nhà máy, xí nghiệp và các cơ sở sửa chữa xe ô tô trong và ngoài quân đội nhằm tiết kiệm vật tư, kinh phí. Đề tài cũng đoạt giải Ba cuộc thi Sáng kiến cải tiến kỹ thuật năm 2023 được Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Thủ trưởng Tổng cục đánh giá cao.

Trong cuộc gặp gỡ, trò chuyện cùng đội ngũ lãnh đạo, công nhân Nhà máy Z151 với bầu không khí đầy nhiệt huyết và xúc động, chúng tôi nhớ tới những vần thơ của Đại tá Vũ Huy Dũng, nguyên Giám đốc Nhà máy Z151 về góc tâm tư sâu thẳm: “Ngày thao trường tối lại mở ra xem/ Thơ em viết giờ này anh đã thuộc/ Lời động viên như thắp lên ngọn đuốc/ Sáng niềm tin hy vọng ở quê nhà”.

Ý chí, nghị lực và vẻ đẹp tâm hồn của đội ngũ những người lính thợ luôn hòa quyện bền bỉ, nhịp nhàng, sâu lắng. Qua tôi rèn của thời gian, lịch sử, họ vừa giữ vững bệ phóng, tiến vào tương lai, vừa nuôi dưỡng trong mình nguồn cảm xúc mộc mạc, thiêng liêng gắn với nghề xe-máy.

Bài, ảnh: LỮ MAI