Nhận diện các biểu hiện suy thoái, cách làm của Hà Giang

"Thước đo" tư tưởng và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên

Năm 2017, một đợt sinh hoạt chính trị sôi nổi diễn ra trong toàn Ðảng bộ tỉnh Hà Giang sau khi Ban Thường vụ Tỉnh ủy có Quyết định số 791-QÐ/TU ban hành Bộ công cụ đánh giá cán bộ, đảng viên thực hiện Nghị quyết T.Ư 4, khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Ðảng (viết tắt là Bộ công cụ). Mục đích ban hành Bộ công cụ là nâng cao nhận thức của các cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên về nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Ðảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa"; thực hiện tốt phương châm kết hợp chặt chẽ giữa "xây" và "chống"; khắc phục những hạn chế trong công tác đánh giá và quản lý đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Bộ công cụ thể hiện 27 nội dung theo tinh thần Nghị quyết T.Ư 4, khóa XII và chia thành ba phần: Chín biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị; chín biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống và chín biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ. Mỗi biểu hiện có năm thang điểm từ 0 đến 4 (không biểu hiện là 0 điểm, có biểu hiện tùy mức độ mà chấm từ 1 đến 4 điểm). Từng đảng viên soi chiếu các biểu hiện, tự phê bình và chấm điểm. Sau đó tại hội nghị đánh giá, chi bộ, tổ chức đảng nhận xét và bỏ phiếu. Kết quả được thông báo cho đảng viên bằng văn bản. Nếu có biểu hiện ở mức độ từ 1 đến 20% và 21 đến 40% thì cá nhân rút kinh nghiệm, xây dựng kế hoạch sửa chữa, cấp ủy, chi bộ quản lý giám sát; từ 41 đến 60% thì cần tổ chức kiểm điểm làm rõ; từ 61 đến 80% phải xem xét, xử lý theo quy định; mức 81 đến 100%, tiến hành quy trình xem xét, xử lý nghiêm và cấp có thẩm quyền quản lý, theo dõi. Cấp ủy viên các cấp, cán bộ và đảng viên trong toàn Ðảng bộ tỉnh (trừ đảng viên được miễn sinh hoạt đảng) thực hiện đánh giá.

Ðể triển khai Bộ công cụ nghiêm túc, bài bản ở các cấp, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Tỉnh ủy có Hướng dẫn số 01-HD/UBKTTU gồm: Ðề cương chương trình hội nghị đánh giá; mẫu phiếu tự đánh giá và phiếu tổng hợp kết quả; gợi ý viết báo cáo kết quả đánh giá… Với tinh thần "trên trước, dưới sau", 14 đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy thực hiện đánh giá xong trước ngày 30-5-2017. Các đồng chí nêu cao trách nhiệm, gương mẫu, liên hệ tương đối sát với bản thân để tự đánh giá và tập thể Ban Thường vụ tham gia ý kiến. Kết quả, một đồng chí không có biểu hiện suy thoái, 13 đồng chí có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, đều ở mức 1-20%, tự xây dựng kế hoạch sửa chữa. Tiếp đó là các ban đảng, đảng đoàn, ban cán sự đảng, cấp ủy các cấp…

Theo Chủ nhiệm UBKT Tỉnh ủy Hà Giang Lê Quang Minh, ở đây không đánh giá vi phạm (đảng viên có dấu hiệu vi phạm phải tiến hành kiểm tra) mà là để chỉ ra những biểu hiện cần chấn chỉnh về tư tưởng, tư cách, tác phong của cán bộ, đảng viên, giúp ngăn chặn sớm những vi phạm. Tuy nhiên, kết quả đánh giá là tài liệu quan trọng phục vụ công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật Ðảng.

Phát huy tinh thần tự phê bình và phê bình

Thành phố Hà Giang được tỉnh chọn làm điểm triển khai Bộ công cụ. Tất cả các đồng chí trong Ban Thường vụ Thành ủy đều nhận có biểu hiện suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống, ở mức 1 - 20%. Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Giang Mai Trung Tuấn cho biết: Hội nghị đánh giá diễn ra trong bầu không khí dân chủ, ai cũng được nghe góp ý và được có ý kiến với đồng chí của mình; mỗi người có từ hai đến ba lượt ý kiến tham gia với tinh thần nói thẳng, nói thật. Có đồng chí khi được góp ý bổ sung biểu hiện suy thoái đã tiếp thu ngay tại hội nghị. Từ đó, mỗi người đều nhận thấy với chức trách, nhiệm vụ được giao, có lúc chưa sâu sát cơ sở, chưa nắm chắc tình hình cơ quan, đơn vị được phân công phụ trách, tinh thần đấu tranh tự phê bình và phê bình còn hạn chế, thiếu kiên quyết đối với cấp dưới…

Ở các cấp cơ sở, việc đánh giá theo Bộ công cụ lúc đầu có khó khăn. Chủ nhiệm UBKT Thành ủy Hà Giang Phan Thị Tuyên chia sẻ: Nhiều đồng chí cho rằng phải xem xét chấm điểm biểu hiện suy thoái, rồi đưa ra tập thể góp ý, bỏ phiếu là rất nặng nề. Ðể làm tốt công tác tư tưởng, Thành ủy phân công các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ, Ủy viên Ban Chấp hành Ðảng bộ thành phố trực tiếp tới chỉ đạo và hướng dẫn các đảng bộ do mình phụ trách.

Tại đây, việc phân tích nội hàm những biểu hiện để gợi ý đánh giá đã giải tỏa được tâm lý e ngại. Có đồng chí tự đánh giá không mắc biểu hiện nào, nhưng khi nghe hướng dẫn phân tích cho thấy bản thân có lúc còn nể nang, không phê bình cấp dưới hoặc có phê bình lại nói ngoài cuộc họp, không chính thức (thuộc mục 5, phần hai - biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống), đã nhận ngay. Cũng ở mục này, có đồng chí nhận mình đôi lúc thiếu kiểm tra, đôn đốc cấp dưới, cơ sở thực hiện nhiệm vụ. Hay như lười học tập về Chủ nghĩa Mác - Lê-nin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Ðảng…, cũng là biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị.

Theo Bí thư Huyện ủy Vị Xuyên Vi Hữu Cầu, nhiều đồng chí sau khi được tập thể góp ý, đã bổ sung biểu hiện vào phiếu tự đánh giá với tinh thần cầu thị. Có đồng chí trong khi nhận xét cho người khác lại nhìn ra hạn chế của mình mà tự chấm thêm biểu hiện. Với những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ, tưởng sẽ có tình trạng né tránh đánh giá nhưng thực tế, nhiều đơn vị đã kiểm điểm nghiêm túc nội dung này. Kết quả đánh giá sáu tháng đầu năm 2017 cấp chi bộ cơ sở huyện Vị Xuyên, bốn đồng chí có biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ mức độ 1 - 20%, tự xây dựng kế hoạch sửa chữa. Các đồng chí này đã khẩn trương khắc phục, cho nên khi đánh giá sáu tháng cuối năm, huyện không còn trường hợp nào mắc biểu hiện ở phần ba. Số lượng đảng viên có các biểu hiện suy thoái tư tưởng, đạo đức, lối sống cũng giảm đáng kể. Từ kết quả đánh giá này, Huyện ủy còn gợi ý kiểm điểm sâu đối với một số tập thể, cá nhân. Có thể nói đây là một đợt sinh hoạt chính trị sâu sắc, nêu cao tinh thần tự phê bình và phê bình.

Tiếp tục triển khai quyết liệt

Sau một năm triển khai, Bộ công cụ được khẳng định là đã cụ thể hóa Nghị quyết T.Ư 4, khóa XII, là cách làm sáng tạo và cần thiết, giúp việc phê bình và tự phê bình có trọng tâm, trọng điểm, rõ việc cần sửa, góp phần nâng cao chất lượng đánh giá, xếp loại cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng hằng năm tại Hà Giang. Kết quả đánh giá năm 2017 trong toàn Ðảng bộ tỉnh, số đồng chí có biểu hiện suy thoái chiếm tỷ lệ hơn 70% số lượng đảng viên đánh giá, đều ở mức từ 1 đến 20%, cá nhân tự xây dựng kế hoạch sửa chữa, cấp ủy theo dõi. Thông qua đó, mỗi người thấy rõ hơn trách nhiệm tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao bản lĩnh chính trị, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên.

Tuy nhiên, theo đánh giá của UBKT Tỉnh ủy, kết quả triển khai Bộ công cụ mới chỉ cơ bản đạt yêu cầu, chất lượng chưa đồng đều. Có nơi làm bài bản, sáng tạo, đạt hiệu quả cao, nhưng có nơi còn lúng túng, tổ chức thực hiện chậm, tổng hợp báo cáo không theo đúng hướng dẫn, nhất là ở cấp chi bộ thôn, tổ dân phố. Ðó là do một số đảng bộ, chi bộ cơ sở chưa thật sự quan tâm, chỉ đạo thiếu quyết liệt. Một bộ phận đảng viên chưa nghiên cứu kỹ Bộ công cụ, cho nên đánh giá không sát, chưa nhìn thẳng vào những hạn chế của bản thân. Việc tham gia ý kiến của tập thể có nơi còn hình thức, thậm chí ít góp ý, chủ yếu nhất trí với tự đánh giá của đảng viên. Bên cạnh đó, ở cấp cơ sở còn những băn khoăn như: Không nên áp dụng phương pháp này với đảng viên chi bộ tổ dân phố, vì hầu hết là cán bộ đã nghỉ chế độ, tuổi cao, sức yếu, không phù hợp để đánh giá. Làm thế nào bảo đảm chất lượng đánh giá, tránh tư tưởng dễ dãi, nhận diện cho có…

Chủ nhiệm UBKT Tỉnh ủy Hà Giang Lê Quang Minh cho biết, để bảo đảm chất lượng đánh giá, các cấp ủy, tổ chức đảng tiếp tục tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, nhất là phát huy vai trò lãnh đạo của tập thể, trách nhiệm của người đứng đầu trong việc nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên về nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Ðảng, trong đó việc tự đánh giá là một trong những biện pháp quan trọng. Thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát, hướng dẫn chuyên ngành để việc triển khai Bộ công cụ nghiêm túc, hiệu quả.

Qua kết quả đánh giá cuối năm 2017, các cấp ủy, tổ chức đảng tổ chức rút kinh nghiệm và kịp thời bổ sung vào chương trình trọng tâm năm 2018 về kế hoạch sửa chữa, khắc phục những biểu hiện suy thoái; trong đó yêu cầu các cá nhân phải có biện pháp cụ thể, mốc thời gian rõ ràng. Chỉ đạo việc đánh giá theo Bộ công cụ phải gắn với kiểm điểm theo chức trách, nhiệm vụ được giao… Về ý kiến không nên áp dụng với đảng viên chi bộ tổ dân phố, quan điểm tham mưu của UBKT Tỉnh ủy là nên làm, bởi thực tế đã có đồng chí sau khi về nghỉ chế độ thì có những phát biểu thiếu tinh thần xây dựng, đi ngược quan điểm, đường lối của Ðảng. Vì vậy, tất cả đảng viên tiếp cận Bộ công cụ, tự soi chiếu nhận diện suy thoái là rất cần thiết, là cách học tập hiệu quả Nghị quyết T.Ư 4, khóa XII và tích cực tham gia xây dựng, chỉnh đốn Ðảng.

HẠNH NGUYÊN và KHÁNH TOÀN