Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam

Xung quanh vấn đề này có thông tin cho rằng lựa chọn nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của TANDTC là vội vàng, thiếu căn cứ, việc dựng tượng sẽ gây tốn kém…

Quy trình lựa chọn rất thận trọng, tiến hành bài bản, khoa học, chặt chẽ

Đó là khẳng định của ông Ngô Tiến Hùng, Chánh Văn phòng, người phát ngôn của TANDTC. Ông Hùng cho biết, qua các cơ quan báo chí, trong những ngày qua, TANDTC đã nhận được nhiều ý kiến tham gia, góp ý đối với các mẫu phác thảo tượng vua Lý Thái Tông. TANDTC sẽ tổng hợp, nghiên cứu tiếp thu đầy đủ các ý kiến để báo cáo Hội đồng Nghệ thuật xây dựng tượng vua Lý Thái Tông - Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam xem xét, quyết định.

Cũng theo ông Ngô Tiến Hùng, việc lựa chọn Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam đã được triển khai thực hiện từ 2 năm trước. Thực tế trên thế giới có gần 100 nước đã lựa chọn biểu tượng công lý, trong đó nhiều nước lựa chọn các vị vua làm biểu tượng công lý. Theo đó TANDTC đã phối hợp với Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học với sự tham dự của các chuyên gia, nhà khoa học đến từ Hội Khoa học lịch sử Việt Nam; Viện Sử học Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; Khoa lịch sử Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Trung tâm Tiền sử Đông Nam Á, Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển, Viện Trần Nhân Tông Đại học Quốc gia Hà Nội,…Trong đó có sự tham dự của GS.TS. Nhà giáo nhân dân Nguyễn Quang Ngọc, Nhà sử học Dương Trung Quốc, GS.TS khoa học Vũ Minh Giang,…

Tại Hội thảo, TANDTC đã tiến hành lấy ý kiến của các đại biểu tham dự đối với 15 nhân vật lịch sử tiêu biểu. Kết quả 75% các chuyên gia, nhà sử học, nhà khoa học lựa chọn vua Lý Thái Tông là Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam.

Trên cơ sở đó, TANDTC đã tổ chức lấy ý kiến của cán bộ, công chức, viên chức trong hệ thống TAND đối với các nhân vật lịch sử. Kết quả, 82% ý kiến đã lựa chọn vua Lý Thái Tông là Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam.

Ngày 16/11/2019, TANDTC tổ chức Hội thảo Khoa học nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam

TANDTC đã ban hành văn bản xin ý kiến các cơ quan Ban, ngành Trung ương như: Văn phòng Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Thông tin và Truyền Thông, Bộ Tư pháp,… về nhân vật lịch sử đã được hệ thống TAND lựa chọn. Kết quả, TANDTC đã nhận được được ý kiến đồng thuận cao của các cơ quan này. Hội đồng Thẩm phán TANDTC thống nhất đề xuất lựa chọn vua Lý Thái Tông là Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam. Sau đó Ban Chỉ đạo xây dựng nhân vật lịch sử tiêu biểu đã họp và bỏ phiếu nhất trí lựa chọn vua Lý Thái Tông.

Với kết quả này, Hội đồng Nghệ thuật xây dựng tượng Vua Lý Thái Tông đã mời nhà điêu khắc phác thảo các mẫu tượng và đến nay đã có 3 mẫu phác thảo được lựa chọn để gửi đi Tòa án các cấp lấy ý kiến. Kết quả lấy ý kiến sẽ được tổng hợp báo cáo Hội đồng Nghệ thuật xem xét quyết định trong thời gian tới.

Việc TANDTC lựa chọn Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam bảo đảm tính khách quan, thận trọng, có ý nghĩa, tác dụng khẳng định truyền thống thượng tôn pháp luật đã có từ lâu đời, đồng thời nhằm tôn vinh những cống hiến của bậc tiền nhân là vị vua anh minh đã đóng góp vào trị vì đất nước, đóng góp vào hoạt động lập pháp và xét xử của Việt Nam; giáo dục tinh thần thượng tôn pháp luật trong nhân dân và đội ngũ tiến hành tố tụng.

Sau khi Hội đồng Nghệ thuật lựa chọn mẫu tượng, bức tượng được đặt tại Quảng trường Công lý - thuộc dự án Trụ sở TANDTC mới (số 43 Hai Bà Trưng, TP Hà Nội). Thiết kế và kinh phí xây dựng tượng nằm trong gói dự án xây dựng trụ sở TANDTC đã được các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

Chánh Văn phòng, người phát ngôn của TANDTC khẳng định, việc lựa chọn vua Lý Thái Tông - Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam để xây dựng tượng đặt tại trụ sở mới của TANDTC đã bảo đảm các quy định tại Nghị định số 113/2013/NĐ-CP ngày 02/10/2013 của Chính phủ về hoạt động mỹ thuật.

Phiên họp của Ban Chỉ đạo xây dựng nhân vật tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam ngày 9/12/2019 tiếp tục lựa chọn nhân vật tiêu biểu

Quyết định lựa chọn của Hội đồng là thuyết phục, có cơ sở rất rõ ràng

Đó là phát biểu của GS.TS Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội đồng Hội Khoa học lịch sử Việt Nam về việc lựa chọn hình tượng Vua Lý Thái Tông-Nhân vật tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Tòa án. Giáo sư cho biết đây là chủ trương của TANDTC đã có cách đây vài năm. Lãnh đạo TANDTC từ rất sớm đã thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng nhân vật tiêu biểu trong hoạt động xét xử với các thành phần bao gồm các lãnh đạo của TANDTC và các nhà khoa học của nhiều ngành khoa học khác nhau như lịch sử, văn hóa…Trên cơ sở đó, TANDTC đã thành lập Ban tổ chức, làm việc với nhiều cơ quan và Hội Khoa học lịch sử Việt Nam.

“Tôi với tư cách là Phó Chủ tịch Hội phụ trách khoa học lịch sử Việt Nam được giao trách nhiệm cùng làm việc với TANDTC để tổ chức các cuộc hội thảo trao đổi với chuyên gia, các nhà khoa học để chọn ra danh sách những nhân vật có thành công trong hoạt động xét xử; hay nói đúng hơn là những nhân vật đã có những kết quả tiêu biểu trong quá trình xử án” - GS.TS Nguyễn Quang Ngọc nói và cho biết danh sách đưa ra hơn 25 người để các nhà khoa học, các chuyên gia cùng với các đại biểu nghiên cứu xem xét lựa chọn.

Theo GS.TS Nguyễn Quang Ngọc: Nước ta là nước có nền văn hiến lâu đời, bao trùm lên các lĩnh vực nhưng trong tổ chức, xây dựng nhà nước, pháp luật và bảo vệ công lý… việc trở lại gốc rễ sẽ có giá trị văn hóa cao hơn. Quá trình tìm chọn nhân vật, các nhà khoa học đã cùng với TANDTC xây dựng những tiêu chí để lựa chọn gồm những tiêu chí chung, tiêu chí riêng và hoạt động lập pháp, hành pháp, tư pháp.

Tại các cuộc hội thảo, Tòa án nhân dân tối cao đã tiến hành lấy ý kiến của các đại biểu tham dự đối với các nhân vật lịch sử tiêu biểu. Kết quả 75% các chuyên gia, nhà sử học, nhà khoa học lựa chọn Vua Lý Thái Tông là Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam.

GS.TS Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam

Trên cơ sở đó, Tòa án nhân dân tối cao cũng đã tổ chức lấy ý kiến của cán bộ, công chức, viên chức trong hệ thống Tòa án nhân dân đối với các nhân vật lịch sử. Kết quả, 82,5% ý kiến đã lựa chọn Vua Lý Thái Tông.

Giáo sư chia sẻ và nói rõ, qua sử sách ghi lại, Vua Lý Thái Tông có nhiều đóng góp to lớn với pháp luật nước nhà, trong đó có việc ban hành Bộ luật Hình thư đầu tiên của nước ta.

Bộ luật Hình thư năm 1042 được xem là bộ luật đầu tiên trong lịch sử Việt Nam. Việc ban hành Bộ luật này được đánh giá là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử lập pháp nước ta. Trên cơ sở Bộ luật đó, Vua Lý Thái Tông đã đưa ra những quy định nhằm xây dựng một xã hội thượng tôn pháp luật, đảm bảo xã hội công bằng, văn minh.

Có thể nói, triều đại nhà Lý trường tồn trên 200 năm lịch sử, đưa đất nước vào giai đoạn cường thịnh có phần đóng góp to lớn của Bộ luật Hình thư, cai trị đất nước bằng pháp luật. Bộ luật chặt chẽ nhưng nhân đạo, Vua Lý Thái Tông xứng đáng là vị Vua anh minh, cả về võ công và văn trị, nhìn từ góc độ xét xử, ông là một nhân vật tiêu biểu cho tinh thần nghiêm minh kết hợp với nhân đạo, khoan dung.

“Vậy nên, tôi cho rằng việc lựa chọn này là hoàn toàn phù hợp, đáp ứng được yêu cầu là biểu tượng công lý của ngành Tòa án cũng như ý nguyện của cán bộ, công chức, viên chức ngành Tòa án. Việc lựa chọn Vua Lý Thái Tông và xây dựng tượng đặt tại Quảng trường công lý, nằm trong khuôn viên của trụ sở Tòa án nhân dân tối cao, nơi đã được xếp hạng là Di tích Kiến trúc - Nghệ thuật cấp Quốc gia không chỉ có ý nghĩa quan trọng về mặt kiến trúc, nghệ thuật, mà còn góp phần thể hiện tầm vóc, sự uy nghiêm của cơ quan Tòa án”- GS.TS Nguyễn Quang Ngọc khẳng định.

Mai Thoa