Nhập khẩu phế liệu có quản nổi nguồn phóng xạ trộn lẫn?

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh trả lời chất vấn của đại biểu

Đại biểu Nguyễn Quốc Bình (Hà Nội) đã chất vấn Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nhiều nội dung khá chi tiết. Cụ thể, vị này nêu: Hàng năm, Việt Nam nhập khẩu số lượng lớn chất thải từ 4-5 triệu tấn, trong đó có bao gồm cả sắt, thép, phế liệu nhập khẩu để tái chế. Trong các loại chất thải và phế liệu nhập khẩu này, không thể biết rõ có lẫn nguồn phóng xạ trong đó hay không vì số lượng các nguồn phóng xạ bị mất cắp trên thế giới chưa tìm được là rất lớn.

Ngoài ra, nhiều phế liệu sắt thép nhiễm xạ từ nguồn tháo dỡ các cơ sở hạt nhân hết hạn sử dụng, trong khi đó, hiện nay, cả nước mới chỉ có cảng Cái Mép - Thị Vải là có cổng kiểm soát nguồn phóng xạ đối với hàng hóa nhập khẩu, còn lại ở những cảng khác chưa kiểm soát được. “Xin Bộ trưởng cho biết quan điểm và giải pháp quản lý nguồn phóng xạ chất thải nhập khẩu như thế nào?”, đại biểu Nguyễn Quốc Bình nói.

Ngoài kiểm soát nguồn chất thải phóng xạ nhập khẩu, đại biểu Nguyễn Quốc Bình còn chất vấn Bộ trưởng Chu Ngọc Anh về mạng lưới quan trắc và cảnh báo phóng xạ môi trường Việt Nam.

“Hiện nay, ở Phòng Thành và Hải Nam của Trung Quốc đã đưa vào hoạt động các nhà máy điện hạt nhân công nghệ Trung Quốc. Nếu sự cố xảy ra tại các nhà máy điện hạt nhân này sẽ đặt Việt Nam trong tình trạng khẩn cấp về ứng phó sự cố phóng xạ hạt nhân. Xin Bộ trưởng cho biết, khi nào thì mạng lưới quan trắc và cảnh báo phóng xạ môi trường ở Việt Nam làm xong để có thể phục vụ quan trắc ảnh hưởng của nhà máy điện hạt nhân Trung Quốc lên lãnh thổ nước ta. Các giải pháp ứng phó với sự cố nhà máy điện hạt nhân Trung Quốc?”, đại biểu Nguyễn Quốc Bình đặt câu hỏi.

Trả lời nội dung chất vấn của đại biểu Nguyễn Quốc Bình, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nêu rõ: Hiện nay xung quanh vấn đề chất thải, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo hết sức quyết liệt, có phân công rất cụ thể, quyết liệt đối với các bộ, ngành trong đó Bộ Khoa học và Công nghệ có một số nội dung phối hợp.

“Chúng tôi phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Công Thương để khi phế liệu nhập khẩu đầu vào, Việt Nam chấp nhận trong giai đoạn hiện nay cho một số nhà máy sản xuất thì phải đánh giá lại công nghệ này xem có đảm bảo hay không và xử lý tiếp theo. Với những phế liệu có tính chất phóng xạ, vừa rồi đã tiến hành tăng cường tất cả các cửa khẩu hàng không cũng như được sự hỗ trợ của Bộ Năng lượng Hoa Kỳ, chúng ta đã có 2 cảng là cảng Cát Lái và Cái Mép- Thị Vải, mỗi cảng đã có 8 cổng đo phóng xạ. Hầu hết sắt thép, phế liệu tỷ trọng cao đi qua chỗ kiểm soát này, chúng ta hoàn toàn yên tâm. Ngoài các cảng này, Bộ Khoa học và Công nghệ đã tăng cường rà soát và quản lý hết sức chặt chẽ trên toàn lãnh thổ của Việt Nam”, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nói.

Cũng theo Bộ trưởng Chu Ngọc Anh, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường có danh sách các nhà nhập khẩu cũng như danh sách các doanh nghiệp sản xuất để quán triệt các nhà máy lớn phải triển khai thiết bị có thể phát hiện được yêu cầu này.

Về câu hỏi thứ hai, đối với mạng lưới quan trắc và ứng phó với điện hạt nhân, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh thông tin: Bộ đã tham mưu và Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch mạng lưới quan trắc phóng xạ và ứng phó sự cố.

“Trong giai đoạn vừa rồi, triển khai này có chậm và khi tiếp nhận nhiệm vụ tôi thấy ngay tình hình, phải có biện pháp hết sức khẩn trương để đáp ứng. Chúng tôi đã chỉ đạo quyết liệt kết hợp tất cả nguồn vốn, kể cả các thiết bị nghiên cứu. Từ năm trước đến nay, chúng ta đã triển khai rất khẩn trương được 5 điểm tại các tỉnh phía Bắc, đó là Lạng Sơn, Hải Phòng, Quảng Ninh, Lào Cai, Hà Nội; đồng thời đã thiết lập được một mạng có thể kết nối online về trực tiếp Bộ Khoa học và Công nghệ”, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nhấn mạnh.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh thông tin thêm: Mạng lưới này mới tập trung ở một số tỉnh phía Bắc và Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tiếp tục tăng thêm trong năm 2019 sắp tới.

“Kính mong Quốc hội và Chính phủ nếu thiết lập một hệ thống toàn quốc có ưu tiên, quan tâm bố trí nguồn vốn để chúng tôi thiết kế việc này”, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh đề nghị.

Thanh Nguyễn