Nhật Bản nỗ lực thúc đẩy phát triển thịnh vượng khu vực

Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio tại lễ tiếp đón của Chính phủ Anh.Ảnh: REUTERS

Theo giới học giả chính trị quốc tế, chuyến công du nước ngoài đầu tiên của Thủ tướng Nhật Bản tới 5 quốc gia gồm Indonesia, Việt Nam, Thái Lan, Italia và Anh đã cho thấy phần nào những phương hướng phát triển đất nước của Chính phủ Nhật Bản trong những năm tới.

Đáng chú ý, Thủ tướng Kishida Fumio đều đạt được sự đồng thuận với các nhà lãnh đạo của cả 5 quốc gia trong việc tăng cường hợp tác, hướng tới thực hiện Sáng kiến Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở (FOIP). Đây là sáng kiến do Thủ tướng Nhật Bản tiền nhiệm Shinzo Abe khởi xướng tại Hội nghị quốc tế Tokyo về phát triển châu Phi lần thứ 6 (TICAD-6) ở Kenya vào năm 2016. FOIP có 3 trụ cột chính, gồm: Thúc đẩy và thiết lập thượng tôn pháp luật, tự do hàng hải và tự do thương mại; theo đuổi thịnh vượng kinh tế thông qua cải thiện kết nối và tăng cường quan hệ đối tác kinh tế; duy trì hòa bình và ổn định.

Bình luận về kết quả trong các cuộc hội đàm giữa Thủ tướng Nhật Bản với lãnh đạo các quốc gia Đông Nam Á, Giáo sư Mie Oba (Đại học Kanagawa, Nhật Bản) cho biết, FOIP hướng tới mục tiêu chính là tăng cường liên kết giữa châu Á và châu Phi thông qua Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở. FOIP cũng hướng tới việc thúc đẩy ổn định và thịnh vượng của toàn bộ khu vực. Đặc biệt, Nhật Bản rất coi trọng vai trò của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và luôn ủng hộ mạnh mẽ đối với Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP).

Theo đánh giá của giới chuyên gia, Nhật Bản và ASEAN đều đang đối diện với nhiều thách thức chung, nhất là cạnh tranh chiến lược ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương ngày càng gay gắt. Vì vậy, tăng cường quyền tự chủ chiến lược của ASEAN, các nước thành viên ASEAN là rất cần thiết và Nhật Bản mong muốn tăng cường hợp tác với ASEAN trên tư cách là đối tác tin cậy, cũng như là bên thứ ba của ASEAN.

Ngoài thúc đẩy hợp tác để thực hiện FOIP, Thủ tướng Nhật Bản cũng đạt được sự đồng thuận với các nước trong việc tôn trọng chủ quyền của các quốc gia, phản đối các nỗ lực đơn phương thay đổi hiện trạng ở tất cả các khu vực. Cùng với đó, quan hệ song phương với Indonesia, Việt Nam, Thái Lan đều đạt được những bước tiến quan trọng, tăng cường hợp tác trong nhiều lĩnh vực.

Một trong những điểm nhấn nổi bật nhất trong chuyến công du của Thủ tướng Nhật Bản là sau cuộc hội đàm với Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Thủ đô Hà Nội, hai nhà lãnh đạo đã chứng kiến lễ trao đổi 22 văn kiện hợp tác; nhất trí thông qua Bản cập nhật tiến độ hợp tác trên 8 lĩnh vực gồm: Đầu tư và thương mại; y tế; ODA và cơ sở hạ tầng; giao lưu nhân dân; môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu; tư pháp; quốc phòng, an ninh; văn hóa, giáo dục.

Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản Vũ Hồng Nam đánh giá, các hoạt động của Thủ tướng Nhật Bản tại Việt Nam là 23 giờ lịch sử, đưa quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng giữa hai nước đi vào giai đoạn mới thực chất, hiệu quả.

Tại châu Âu, Thủ tướng Nhật Bản cũng đạt được đồng thuận với các nhà lãnh đạo Italia, Anh về việc tăng cường hợp tác trong nhiều vấn đề khu vực và quốc tế. Nổi bật trong đó, Anh và Nhật Bản đã nhất trí về nguyên tắc Hiệp định Tiếp cận đối ứng (RAA) nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động hợp tác quốc phòng. Đồng thời, khẳng định nỗ lực hỗ trợ châu Á phát triển năng lượng tái tạo trong quá trình chuyển đổi sang năng lượng xanh.

Giới học giả chính trị quốc tế cho rằng, Nhật Bản đang hiện thực hóa một phần định hướng tăng cường quan hệ song phương với từng quốc gia điểm đến trong chuyến công du, góp phần thúc đẩy các nỗ lực duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực. Đặc biệt là hướng tới thực hiện FOIP nhằm củng cố sức mạnh đoàn kết quốc tế trong bối cảnh khu vực và thế giới ngày càng đối diện thêm nhiều thách thức của thế kỷ.

Thanh Trúc