Nhiễm HIV ngày càng trẻ hóa, chủ yếu lây qua đường tình dục

Hơn 50% người nhiễm HIV ở tuổi dưới 30

Tích lũy đến nay, cả nước có 220.580 ca nhiễm HIV và 112.368 ca tử vong. Riêng trong 10 tháng đầu năm 2022, ở nước ta đã phát hiện 9.025 ca nhiễm HIV mới. Đặc biệt, xu hướng nhiễm HIV trẻ hóa nhanh. Nếu như năm 2012-2013, tỷ lệ người nhiễm HIV ở nhóm người dưới 30 tuổi chỉ dưới 5% thì đến năm 2022, con số này tăng lên hơn 50%. Thông tin này được ThS. BS Cao Kim Thoa, Phó Trưởng Phòng Dự phòng lây nhiễm HIV, Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết trong cuộc gặp mặt báo chí ngày 3/11 nhân Tháng Hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS (10/11-10/12) và Ngày Thế giới phòng, chống AIDS (1/12).

ThS.BS Cao Kim Thoa chia sẻ tình hình dịch HIV/AIDS.

Tỷ lệ mới phát hiện trong nhóm nam cao hơn rất nhiều so với nữ. Đến tháng 3/2022, số ca nam giới mắc HIV chiếm 87,3%. Đường lây chủ yếu là qua quan hệ tình dục không an toàn và tỷ lệ này tiếp tục tăng mạnh qua các năm trở thành đường lây chính, hiện chiếm tới trên 80%.

Đặc biệt trong vài năm gần đây, tỷ lệ nhiễm HIV tăng rất nhanh trong nhóm MSM. Mới đây nhất, trong chương trình giám sát trọng điểm cho thấy, tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm này là 13,3%. Điều này có nghĩa là cứ 100 MSM có hành vi nguy cơ thì có hơn 13 người nhiễm HIV.

Ướ́c tính đến năm 2025, phân bố nhóm đối tượng nhiễm HIV mới sẽ vẫn là nhóm MSM, bạn tình và nhóm nghiện chích ma túy.

Vẫn còn nhiều thách thức…

ThS. BS Cao Kim Thoa cho biết, dịch HIV/AIDS trong cộng đồng tiếp tục thuyên giảm, nhưng diễn biến phức tạp, gia tăng ở một số nhóm nguy cơ cao (MSM, nghiện chích ma túy) và còn xa so với mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS. Hằng năm vẫn phát hiện khoảng 10.000 người nhiễm mới HIV so với mục tiêu chấm dứt đại dịch là dưới 1000 người/năm.

Nhiễm HIV tập trung ở nhóm thanh thiếu niên trẻ, nhóm MSM và các can thiệp cho nhóm này rất khó khăn vì quần thể này ẩn, khó tiếp cận.

Việc nghiện các chất ma túy tổng hợp và ma túy dạng kích thích đang gia tăng. Việt Nam chưa có thuốc điều trị nghiện cũng như hướng dẫn chi trả cho xác định tình trạng nghiện.

Vẫn còn một số địa phương chưa phê duyệt đề án bảo đảm tài chính cho công tác phòng, chống HIV/AIDS; chưa có hướng dẫn nội dung chi và định mức chi mà do từng địa phương tự xây dựng và phê duyệt bởi cấp có thẩm quyền nên khó khăn.

Quy trình, thủ tục mua sắm, đấu thầu thuốc ARV, sinh phẩm xét nghiệm cũng nhiều vướng mắc, quá trình phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu cũng chưa thuận lợi…

Một số sự kiện nổi bật về phòng, chống HIV/AIDS năm 2022

- Mở rộng và đa dạng dịch vụ xét nghiệm HIV, phát hiện gần 10.000 trường hợp nhiễm HIV mới qua các giải pháp xét nghiệm mới như xét nghiệm tại các cơ sở y tế, xét nghiệm dựa vào cộng đồng, tự xét nghiệm; sử dụng sinh phẩm mới để phát hiện sớm nhiễm HIV, sinh phẩm xét nghiệm thế hệ 4…

-Truyền thông phòng, chống HIV/AIDS và truyền thông tạo cầu cho giới trẻ đa dạng, hiệu quả thông qua nhiều sự kiện truyền thông trong khu công nghiệp, trường học và truyền thông đa phương tiện.

Hơn 51.000 bệnh nhân đang được điều trị methadone thường xuyên

-Điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện tiếp tục duy trì và đổi mới. Hiện có hơn 51.000 bệnh nhân đang điều trị thường xuyên; 2.857 bệnh nhân được cấp phát methadone mang về tại 6 tỉnh.

-Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) triển khai tốt. Tốc độ tăng trưởng khách hàng nhanh hơn so với các nước trong khu vực. Hiện có hơn 60.000 người sử dụng PrEP và tỷ lệ duy trì điều trị cao trên 72%.

-Về điều trị HIV/AIDS, hiện có 499 cơ sở điều trị, trong đó 362 cơ sở đang điều trị ARV bảo hiểm y tế với tổng số 167.022 bệnh nhân, trong đó 3.453 bệnh nhân trẻ em, 163.567 người lớn.

-Tăng cường cung cấp các dịch vụ phòng, chống HIV trong trại giam, trại tạm giam: Đã triển khai tại 31 trại giam; 35 trại tạm giam với 22.250 lượt người được xét nghiệm tại trại giam; 7.201 lượt được xét nghiệm tại trại tạm giam. 3.525 bệnh nhân được điều trị thuốc ARV. 1.200 bệnh nhân điều trị ARV được điều trị viêm gan C.

-Điều trị viêm gan C cho bệnh nhân đang điều trị ARV và bệnh nhân điều trị methadone, được miễn phí thuốc điều trị và xét nghiệm chẩn đoán viêm gan C. Đến tháng 8/2022 đã có 16.052 bệnh nhân được điều trị (trong đó 4.324 bệnh nhân được điều trị methadone); 15.917 bệnh nhân hoàn thành điều trị.

- Về tự chủ tài chính trong nước cho phòng, chống HIV/AIDS, chuyển đổi điều trị ARV từ viện trợ sang bảo hiểm y tế. Huy động y tế tư nhân cung cấp các dịch vụ phòng, chống AIDS. Hiện có 20 phòng khám tư nhân và có tới 50% người sử dụng PrEP nhận dịch vụ ở kênh tư nhân.

Mời độc giả xem thêm video:

Hà Phương