Nhiễm khuẩn bệnh viện vẫn còn nhức nhối

Mới đây, tại Hội nghị Tăng cường kiểm soát nhiễm khuẩn (KSNK), phòng và kiểm soát lây nhiễm bệnh trong các cơ sở khám, chữa bệnh các chuyên gia y tế đã nhắc lại sự việc đau lòng về 4 trẻ sinh non tử vong tại BV Sản nhi Bắc Ninh do sốc nhiễm khuẩn như một lời cảnh báo về tình hình tuân thủ các quy trình chống nhiễm khuẩn BV.

TS. Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh nhấn mạnh, một số bệnh dịch xảy ra ngay tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trong thời gian qua đã gây hậu quả nghiêm trọng về người và kinh phí: Dịch SARS năm 2003 khiến 6 bác sỹ tử vong; nhiễm trùng muộn sau phẫu thuật tại Hà Giang năm 2013 khiến hàng loạt bệnh nhân bị rò dịch vết mổ; lây nhiễm sởi năm 2014 khiến hơn 100 trẻ em tử vong; nhiễm vi khuẩn đa kháng tại BV Sản nhi Bắc Ninh năm 2017 khiến 4 trẻ sơ sinh tử vong… Việc thực hiện không tốt công tác KSNK có nguy cơ cao gây lây lan các bệnh dịch trong BV và cộng đồng đặc biệt trong bối cảnh hiện nay xuất hiện nhiều tác nhân gây dịch mới xuất hiện và các vi khuẩn đa kháng, siêu kháng với thuốc kháng sinh.

Công tác kiểm soát nhiễm khuẩn có vai trò rất quan trọng trong khám chữa bệnh. Ảnh: T.D

Những bài học, những lời cảnh báo đã thấy trước mắt nhưng thực tế hiện nay tại công tác KSNK vẫn còn nhiều thách thức. Theo kết quả khảo sát của Cục Quản lý khám chữa bệnh năm 2016, tỷ lệ BV có sẵn dung dịch vệ tinh tay tại đầu giường là hơn 58%, tương tự tại cửa phòng tỷ lệ này là 58,2%.

Công tác giám sát việc tuân thủ thực hành KSNK và giám sát tỷ lệ nhiễm khuẩn BV là nhiệm vụ trọng tâm của KSNK tại BV nhằm bảo đảm an toàn, tránh lây nhiễm bệnh cho người bệnh, nhân viên y tế và cộng đồng. Tuy nhiên, hiện nay tỷ lệ BV thực hiện giám sát nhiễm khuẩn các bệnh trọng điểm thấp, chỉ 25,4% BV thực hiện giám sát nhiễm khuẩn vết mổ; 6,5% giám sát viêm phổi thở máy; 2,6% giám sát nhiễm khuẩn huyết; 4,3% giám sát nhiễm khuẩn tiết niệu... Công tác KSNK tại các BV tập trung nhiều vào giặt là, hấp sấy, quản lý chất thải.

Nguyên nhân do một số người đứng đầu cơ sở khám chữa bệnh chưa thật sự hiểu hết vai trò, tầm quan trọng của công tác KSNK. Vì vậy việc cam kết đầu tư và định hướng cho hoạt động KSNK chưa phù hợp và hiệu quả. Chưa có chính sách ưu đãi, thu hút những người làm công tác KSNK để họ yên tâm công tác và cống hiến tâm huyết cho ngành.

Đồng thời, hệ thống tổ chức KSNK tại các cơ sở khám chữa bệnh chưa hoàn thiện đầy đủ theo quy định. Cả nước còn tới 16,2% BV có số giường bệnh trên 150 chưa thành lập khoa KSNK; 26,3% BV đã thành lập khoa KSNK nhưng chưa bổ nhiệm Trưởng khoa KSNK; 24,1% Lãnh đạo khoa/tổ KSNK không phải đào tạo từ ngành y, hoặc có trình độ cao đẳng, trung cấp và sơ học. Hệ thống quản lý KSNK còn chưa phát huy hết vai trò trách nhiệm trong việc triển khai, điều hành các hoạt động KSNK.

KSNK có vai trò rất quan trọng trong khám bệnh, chữa bệnh, khi để xảy ra nhiễm khuẩn mắc phải do chăm sóc y tế sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng thậm chí là tử vong với người bệnh. Để khắc phục những hạn chế, thách thức trên, Bộ Y tế yêu cầu các cơ sở khám chữa bệnh trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện, điều kiện cho phòng ngừa cách ly, thực hành vô khuẩn, vệ sinh tay, vệ sinh môi trường, khử khuẩn tiệt khuẩn và bố trí đủ kinh phí cho các hoạt động KSNK theo cơ cấu giá viện phí dành cho KSNK.

Bố trí đủ nhân lực có năng lực chuyên môn, đã được đào tạo và có chứng chỉ về KSNK làm KSNK chuyên trách. Tăng cường giám sát tuân thủ thực hành KSNK, giám sát tuân thủ vệ sinh tay, giám sát nhiễm khuẩn BV, áp dụng các biện pháp phòng ngừa, cách ly; áp dụng các biện pháp truyền thông phù hợp để nâng cao nhận thức, kiến thức và kỹ năng về KSNK...

Bên cạnh đó, Bộ Y tế đang lấy ý kiến góp ý vào Dự thảo Thông tư Hướng dẫn tổ chức thực hiện công tác phòng ngừa và kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám chữa bệnh. Khi Thông tư được ban hành, các cơ sở khám chữa bệnh sẽ có những căn cứ cụ thể hơn để thực hiện quy trình KSNK nhằm nâng cao chất lượng điều trị, đảm bảo an toàn cho người bệnh.

Vân Hà