Nhiều bất cập trên thị trường chứng khoán

Tại buổi tọa đàm về công bố thông tin của DN trên TTCK diễn ra vào sáng ngày 4/4, ông Phan Lê Thành Long nói cụ thể, xét về chuẩn mực kế toán, Việt Nam là 1 trong 12 quốc gia đang đi đường riêng, không theo chuẩn mực quốc tế. Vì vậy, DN niêm yết gặp hạn chế trong việc công bố thông tin tài chính. Chất lượng báo tài chính theo đó có thể bị ảnh hưởng. Theo một con số thống kê không chính thức, TTCK Mỹ hàng năm có trung bình 300 trường hợp bị Ủy ban Chứng khoán (UBCK) yêu cầu phải trình bày lại báo cáo tài chính. Ở Việt Nam chưa có trường hợp nào như vậy vì rất khó để cơ quan quản lý giám sát chất lượng công bố.

Trong việc công bố thông tin của DN ở báo cáo thường niên hoặc báo cáo bất thường, ông Phan Lê Thành Long cho rằng, thường hướng tới chuyện làm cho DN đẹp hơn. Vì vậy, tính minh bạch, độc lập chưa cao. Việc công bố thông tin tương lai, như cáo bạch và thông tin dự báo để thị trường dựa vào đánh giá, đều chưa được bên nào kiểm chứng, mà chỉ dựa trên thái độ tình nguyện của DN. Hiện Việt Nam cũng chưa có quy định khuyến khích DN minh bạch trong vấn đề này. Khi DN niêm yết công bố thông tin cáo bạch hay thông tin dự báo tương lai, nên có kiểm toán kiểm chứng các thông tin đầu vào. Tuy nhiên, điều đó sẽ khiến chi phí phát hành, niêm yết tăng lên.

Ông Phan Lê Thành Long cho rằng, Việt Nam có đủ hành lang pháp lý để làm việc đó vì đã có chuẩn mực kiểm toán, song chưa có trường hợp nào phải kiểm toán hay bên độc lập thứ 3 thực hiện công việc này. Giới chuyên gia cho rằng, khi công bố thông tin các công ty đưa lên số liệu, báo cáo hấp dẫn, hoặc thuê người làm báo cáo “đẹp” nhưng chất lượng thông tin không phản ánh đúng thực trạng, khiến nhà đầu tư quan ngại.

Dưới góc nhìn của một chuyên gia tư vấn về quản trị công ty đến từ IFC, bà Nguyễn Thị Nguyệt Anh cho rằng, hầu hết các công ty có vấn đề trên thị trường đều gặp trục trặc trong quản trị. Trên thị trường Việt Nam, số lượng các công ty có vấn đề khá nhiều. Báo cáo quản trị công ty là thông tin phi tài chính nhưng lại nói lên rất nhiều điều, giúp nhà đầu tư hiểu công ty đang được giám sát như thế nào. Thế nhưng trên thực tế chất lượng của các thông tin về quản trị công ty nói riêng và thông tin về hoạt động của DN niêm yết nói chung chưa tốt.

Ông Trần Văn Dũng – Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, công bố thông tin của DN, đặc biệt là DN đại chúng hiện nay được nhìn ở hai khía cạnh. Ở khía cạnh pháp lý, những quy định của hệ thống pháp luật liên quan đến công bố thông tin tại Việt Nam là theo chuẩn mực quốc tế, thậm chí còn hơn chuẩn mực quốc tế. Bởi theo chuẩn mực quốc tế, DN chỉ công bố thông tin hàng quý, hàng năm kiểm toán. Còn tại Việt Nam, DN niêm yết công bố thông tin hàng quý, 6 tháng soát xét, hàng năm có kiểm toán.

Hiện tại, hệ thống quản lý DN trên thế giới chủ yếu được thực hiện theo bộ thông lệ, còn ở Việt Nam thì đưa vào quy định của pháp luật và tới đây sẽ đưa vào trong luật. Tuy nhiên, ông Dũng cho rằng, khuôn khổ chặt chẽ là vậy, nhưng việc thực hiện gặp nhiều khó khăn. Số liệu thống kê cho thấy, trong 5 năm qua số DN vi phạm công bố thông tin giảm khá nhiều, nhưng vẫn còn cao. Năm 2018, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ban hành gần 400 quyết định xử phạt; trong đó, hơn 50% là vi phạm về công bố thông tin.

Thúy Hằng