Nhiều khoảng trống pháp luật về bảo vệ trẻ em tham gia giao thông

Luật đang còn “chỗ thiếu, chỗ bất cập”…

Báo cáo cho biết, tai nạn thương tích là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em trên toàn thế giới và chiếm tới 68% số lượng tử vong ở trẻ em dưới 15 tuổi. Trong đó, tai nạn giao thông là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, với khoảng 22% số trẻ tử vong trên toàn và tỷ suất tử vong tại các nước có thu nhập và trung bình cao hơn 58% so với các nước thu nhập cao.

Cần sớm hoàn thiện quy định về thiết bị an toàn cho trẻ em trong tham gia giao thông.

Tại Việt Nam, trong 10 năm trở lại đây, mỗi năm có khoảng gần 2.000 trẻ em tử vong do tai nạn giao thông. Tai nạn giao thông cùng với đuối nước là hai nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho trẻ ở nước ta.

An toàn giao thông cho trẻ em là một vấn đề cấp thiết và cấp bách cần được gia đình, nhà trường và toàn xã hội quan tâm để xây dựng một môi trường sống an toàn, lành mạnh và thân thiện cho trẻ em. Do đó, nhiều ý kiến cho rằng, cần hoàn thiện khung khổ pháp lý cụ thể, chặt chẽ để bảo vệ trẻ em khi tham gia giao thông.

Đây là thông tin được công bố tại buổi tọa đàm “Phát triển giao thông bền vững tại Việt Nam trong bối cảnh mới” do Báo Đại biểu Nhân dân vừa tổ chức.

Tại buổi tọa đàm, PGS.TS. Phạm Việt Cường, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và phòng chống chấn thương, Trường Đại học Y tế công cộng khẳng định, thương tích giao thông đường bộ ở trẻ em là gánh nặng quá lớn ở các nước có thu nhập trung bình thấp, trong đó có Việt Nam.

PGS.TS. Phạm Việt Cường, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và phòng chống chấn thương, Trường Đại học Y tế công cộng.

Ông Cường cho rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến TNGT ở trẻ em, trong đó, hạ tầng giao thông hiện đang thiếu không gian an toàn cho người đi bộ. Lượng lớn xe máy, ô tô và các phương tiện khác đi chung đường, thường không có phân làn, làm tăng đáng kể rủi ro cho trẻ em và người đi bộ, đặc biệt là việc băng qua đường.

“Ở Việt Nam, xe máy là phương tiện chính của gia đình, thường chở nhiều trẻ em với đồ bảo hộ tối thiểu. Mặc dù đã có các quy định về mũ bảo hiểm trên thực tế vẫn có mũ bảo hiểm không đạt chuẩn, đội chưa đúng, trong đó có mũ bảo hiểm cho trẻ em. Dù đã được tuyên truyền nhưng cha mẹ và trẻ em có thể đánh giá thấp những nguy hiểm trên đường, đặc biệt là trong môi trường quen thuộc, dẫn đến thái độ tự mãn hoặc hành vi không an toàn.

Thiếu hoặc thực thi chưa đầy đủ các quy định về an toàn khi tham gia giao thông, đặc biệt là sử dụng các thiết bị như mũ bảo hiểm, dây an toàn, thiết bị an toàn trên ô tô cũng là các nguy cơ góp phần tăng nguy cơ TNGT với trẻ em”, ông Cường phân tích.

Đồng quan điểm, TS. Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia nhận định, những quy định pháp luật của chúng ta đối với vấn đề này còn “chỗ thiếu, chỗ bất cập”.

“Theo quy Luật Giao thông đường bộ năm 2008, thì tất cả người ngồi trên xe máy phải đội mũ bảo hiểm, gồm cả người lớn và trẻ em. Tuy nhiên, khi rà lại các quy chuẩn, tiêu chuẩn đối với mũ bảo hiểm cho trẻ em thì chưa có quy chuẩn rõ ràng. Ngoài ra, khi di chuyển trên xe ô tô, dây an toàn rất tốt bảo vệ trẻ, song hiện mới chỉ quy định cho người trưởng thành”, ông Minh nói.

TS. Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia nhận định, những quy định pháp luật của chúng ta đối với vấn đề an toàn cho trẻ em còn “chỗ thiếu, chỗ bất cập”.

Theo ông Minh, hiện nay, chúng ta lại chưa có quy định về thiết bị an toàn cho trẻ em. Như vậy, vẫn còn những khoảng trống về mặt pháp luật cần phải bổ sung để bảo vệ trẻ em khi tham gia giao thông.

Sớm lấp khoảng trống pháp luật

PGS.TS. Phạm Việt Cường, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và phòng chống chấn thương, Trường Đại học Y tế công cộng cho rằng, để bảo đảm an toàn cho trẻ em khi tham gia giao thông cần quy định chặt chẽ về mũ bảo hiểm trẻ em.

“Cần ban hành tiêu chuẩn chất lượng mũ bảo hiểm phù hợp cho từng lứa tuổi trẻ em. Tăng cường tuyên truyền, giáo dục trẻ em về tầm quan trọng của việc đội mũ bảo hiểm. Có biện pháp xử phạt nghiêm minh đối với hành vi không đội mũ bảo hiểm cho trẻ em khi tham gia giao thông”, ông Cường kiến nghị.

Cùng đó, PGS.TS. Phạm Việt Cường cho rằng cần có quy định về thiết bị an toàn trên ô tô. Yêu cầu bắt buộc sử dụng ghế ngồi ô tô phù hợp cho trẻ em theo từng lứa tuổi, khuyến nghị áp dụng với trẻ em đến 10 tuổi hoặc chiều cao thấp hơn 135cm; trẻ em dưới 12 tuổi không ngồi hàng ghế trước trên ô tô.

“Tăng cường kiểm tra, xử phạt vi phạm đối với hành vi không sử dụng ghế ngồi ô tô cho trẻ em. Ngoài ra, có quy định về thiết bị an toàn trên xe máy, ban hành quy định bắt buộc sử dụng các thiết bị an toàn cho trẻ em khi đi xe máy. Tăng cường tuyên truyền, giáo dục về tầm quan trọng của việc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em khi đi xe máy”, ông Cường nói.

Quang cảnh buổi tọa đàm “Phát triển giao thông bền vững tại Việt Nam trong bối cảnh mới” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức.

Bà Nguyễn Thị Thanh Hòa - Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam đề nghị, trong dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ tại Khoản 3 Điều 10 cần bổ sung quy định “không được để trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35m ngồi cùng hàng ghế với người lái xe, trừ trường hợp xe chỉ có một hàng ghế” và bỏ cụm từ “mà không có người lớn ngồi cùng”.

“Có nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, vị trí ngồi sau là vị trí an toàn nhất cho trẻ em, giảm nguy cơ bị thương so với để trẻ ngồi ở vị trí cùng hàng ghế với người lái xe. Điều này xuất phát từ việc “khi túi khí bung ra, nó có thể gây thương tích nghiêm trọng ở đầu và cổ cho trẻ em kể cả khi trẻ ngồi trong thiết bị an toàn quay mặt về phía sau”, bà Hòa nói.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), khi tham gia giao thông bằng ô tô, ghế sau là vị trí an toàn nhất cho trẻ. Nguy cơ chấn thương giảm cho trẻ em ngồi ở ghế sau kể cả trường hợp dùng thiết bị an toàn và không dùng thiết bị an toàn.

Nguy cơ chấn thương sẽ giảm đối với trẻ em ngồi ghế sau trong trường hợp có dùng và không dùng thiết bị an toàn. Cụ thể, với trẻ em không dùng thiết bị an toàn, nguy cơ chấn thương ở trẻ em ngồi ghế sau giảm 26% so với trẻ ngồi ghế trước. Với trẻ em có dùng thiết bị an toàn, nguy cơ này giảm 14%.

Đại diện Ủy ban ATGT Quốc gia tặng mũ bảo hiểm cho học sinh lớp 1.

Hiện nay, trên thế giới có 115 nước đã có quy định cấm trẻ em ngồi ghế trước ô-tô. Trong đó, có 70 nước cấm hoàn toàn, 45 nước cấm nhưng cho phép trẻ ngồi ghế trước nếu có thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô tô.

Nhằm bảo đảm an toàn cho trẻ em khi tham gia giao thông, dự thảo Luật Trật tự an toàn giao thông đã có quy định về việc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em. Hiện cũng còn ý kiến khác nhau về giới hạn lứa tuổi/chiều cao của trẻ buộc phải sử dụng thiết bị an toàn khi tham gia giao thông.

Các đại biểu đề xuất, dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ cần xem xét tiếp tục hoàn thiện quy định liên quan thiết bị an toàn cho trẻ em; có quy định chặt chẽ về mũ bảo hiểm trẻ em thông qua ban hành tiêu chuẩn chất lượng mũ bảo hiểm phù hợp cho từng lứa tuổi trẻ em; tăng cường tuyên truyền, giáo dục trẻ em về tầm quan trọng của việc đội mũ bảo hiểm…

Ngoài ra, dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ cần hướng tới các chính sách nhằm bảo đảm an toàn cho trẻ em, đồng thời, tiếp tục đề xuất các giải pháp bảo vệ nhóm yếu thế khi tham gia giao thông.

Tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV sắp tới, Quốc hội dự kiến xem xét thông qua hai dự án luật quan trọng. Đó là dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ và Luật Đường bộ.

Phi Long/VOV.VN