Nhiều sai phạm khi triển khai dự án nước sạch tỉnh Bắc Ninh
Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, tỉnh Bắc Ninh đã triển khai các dự án cung cấp nước sạch trên địa bàn toàn tỉnh. Tuy nhiên, theo phản ánh của bạn đọc, nhiều dự án đã để xảy ra hàng loạt sai phạm mang tính hệ thống, như: tính khống nhiều hạng mục, lựa chọn nhà thầu chưa đủ năng lực, thi công sai vật liệu xây dựng, sản phẩm nước không đạt tiêu chuẩn…, ảnh hưởng đến an toàn, sức khỏe người dân, gây bức xúc trong dư luận.
Công nhân Công ty cổ phần An Thịnh (Bắc Ninh) kiểm tra chất lượng nước định kỳ tại trạm cấp nước.
Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, tỉnh Bắc Ninh đã triển khai các dự án cung cấp nước sạch trên địa bàn toàn tỉnh. Tuy nhiên, theo phản ánh của bạn đọc, nhiều dự án đã để xảy ra hàng loạt sai phạm mang tính hệ thống, như: tính khống nhiều hạng mục, lựa chọn nhà thầu chưa đủ năng lực, thi công sai vật liệu xây dựng, sản phẩm nước không đạt tiêu chuẩn…, ảnh hưởng đến an toàn, sức khỏe người dân, gây bức xúc trong dư luận.
Tính khống nhiều hạng mục công trình
Ðể tăng cường phục vụ nước sạch cho người dân, 14 dự án nước sạch nông thôn được UBND tỉnh Bắc Ninh giao năm chủ đầu tư (CÐT) thực hiện, gồm các công ty: Cổ phần (CP) Ðầu tư và Xây dựng hạ tầng kỹ thuật Bắc Ninh, CP Nước sạch Bắc Ninh, CP Nước Thuận Thành, CP An Thịnh, CP Ðầu tư xây dựng và thương mại Phú Quang; triển khai trên địa bàn các huyện: Lương Tài, Thuận Thành, Tiên Du, Quế Võ, Yên Phong, thị xã Từ Sơn và TP Bắc Ninh.
Ðược giao xây dựng hệ thống đường ống cấp nước sạch nông thôn xã Gia Ðông (huyện Thuận Thành), theo điều tra, Công ty CP Nước Thuận Thành đã có nhiều sai phạm trong quản lý đầu tư xây dựng cơ bản. Làm việc với chúng tôi, Phó Chánh Thanh tra tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Minh Cảnh cho biết: Trong quá trình thực hiện dự án, Công ty CP Nước Thuận Thành chưa lập và trình duyệt đề xuất chủ trương đầu tư dự án, vi phạm quy định về chủ trương đầu tư; chưa lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu tư vấn khảo sát, lập dự án. CÐT cũng không tự thực hiện hoặc thuê tổ chức, cá nhân có chuyên môn phù hợp loại hình khảo sát để thực hiện giám sát công tác khảo sát xây dựng; vi phạm quy định về quản lý chất lượng thi công xây dựng.
Qua kiểm tra, phát hiện CÐT và nhà thầu thi công xây dựng (Công ty TNHH Cơ khí và xây dựng Tân Thành An) đã "tính thừa" nhiều hạng mục, vi phạm quy định về nguyên tắc quản lý chi phí đầu tư xây dựng của Chính phủ. Cụ thể, đã tính thừa gỗ khe co giãn và nhựa đường, bê-tông hoàn trả, tính tăng khối lượng trong hồ sơ quyết toán công việc, thực tế hiện trường thi công thiếu khối lượng so với hồ sơ quyết toán công việc… với tổng số tiền hơn 3,1 tỷ đồng. Ngoài ra, hai công ty còn chưa giảm trừ tỷ lệ tiết kiệm dự toán xây dựng bổ sung số tiền hơn 82 triệu đồng.
Năm 2016, lực lượng chức năng thanh tra Dự án cấp nước sạch thị trấn Hồ (huyện Thuận Thành) do Công ty CP Nước Thuận Thành làm CÐT xây dựng, đã phát hiện hàng loạt sai phạm. Dù có tổng mức đầu tư dự án hơn 55 tỷ đồng, nhưng khi thực hiện, CÐT đã làm việc với các đơn vị không đủ năng lực chuyên môn, không tổ chức lập kế hoạch đấu thầu. CÐT, tư vấn quản lý dự án, giám sát và nhà thầu thi công nghiệm thu và quyết toán một số bộ phận, công việc không thi công hoặc thi công không đúng thực tế; khối lượng đắp cát đường ống kỹ thuật đã sai số học 100 lần. Khi thanh tra, xác định giá trị xây lắp quyết toán "tính sai" hơn bảy tỷ đồng, tương ứng 14% giá trị xây lắp quyết toán được duyệt.
Tìm hiểu về ba dự án nước sạch do Công ty CP An Thịnh làm chủ đầu tư, chúng tôi được biết, có hai dự án để xảy ra tình trạng sai phạm mang tính hệ thống, như gian dối trong thi công, không giảm trừ mà lại tính thừa, một dự án không cung cấp được hồ sơ thi công, thanh toán, quyết toán…
Tại Dự án đầu tư xây dựng hệ thống mạng đường ống cấp nước tập trung xã Ngọc Xá (huyện Quế Võ), Công ty CP An Thịnh chưa lập, thẩm định, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu tư vấn khảo sát, lập dự án theo quy định. Chưa giảm trừ tỷ lệ tiết kiệm gói thầu xây lắp số tiền hơn 351 triệu đồng; không tự thực hiện hoặc thuê tổ chức, cá nhân có chuyên môn phù hợp loại hình khảo sát. Tính thừa gỗ, nhựa đường và giá xi-măng bê-tông hoàn trả mặt đường; công tác phá bê-tông một số tuyến ống dịch vụ không đúng thực tế nghiệm thu; thực tế thi công chưa đúng với hồ sơ đề nghị quyết toán. Công ty và BQL dự án Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Ninh (nhà thầu tư vấn giám sát thi công xây dựng) đã lập bản vẽ hoàn công không đúng thực tế, vi phạm quy định quản lý chất lượng thi công xây dựng công trình.
Ðề cập những sai phạm tại Dự án công trình cấp nước sạch tập trung cụm xã Ðức Long - Châu Phong (huyện Quế Võ), Giám đốc Công ty CP An Thịnh Nguyễn Văn Tuyết thừa nhận: Công ty đã không có hồ sơ tài liệu thể hiện việc CÐT lập nhiệm vụ thiết kế theo quy định; phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công hạng mục Mạng lưới cấp nước áp dụng đơn giá nhân công không phù hợp quy định và hướng dẫn hiện hành làm giá gói thầu tăng; nghiệm thu một số máy bơm khi chưa được lắp đặt, nghiệm thu thừa một số khối lượng như đổ bê-tông hoàn trả, vận chuyển đất thừa… CÐT và đơn vị thi công chưa cung cấp được một số hóa đơn của những vật liệu không có trong công bố giá...
Với Dự án mở rộng trạm bơm tăng áp Tương Giang và xây dựng hệ thống mạng lưới đường ống cấp nước sạch tập trung cụm xã Tam Sơn - Phú Lâm (huyện Tiên Du), Phó Chánh Thanh tra tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Minh Cảnh cho biết thêm: Công ty CP An Thịnh và các bên có liên quan đã kéo dài thời gian thi công, nghiệm thu và lập hồ sơ quyết toán dự án; không cung cấp được hồ sơ thi công, thanh quyết toán gói thầu xây lắp cho các cơ quan chức năng kiểm tra, cho nên cơ quan chức năng không có căn cứ để xem xét toàn bộ giá trị xây lắp của gói thầu theo quy định.
Tại Dự án đầu tư xây dựng hệ thống mạng đường ống cấp nước tập trung cụm xã Long Châu - Trung Nghĩa (huyện Yên Phong), Giám đốc Công ty CP Ðầu tư và Xây dựng hạ tầng kỹ thuật Bắc Ninh Lưu Xuân Tâm thừa nhận đã để xảy ra nhiều sai phạm, khuyết điểm. Cụ thể: CÐT chưa cung cấp bằng cấp chuyên môn và thiếu văn bản phân công nhiệm vụ cho cá nhân giám sát công tác khảo sát địa chất; không có hồ sơ, tài liệu thể hiện việc kiểm tra máy móc thiết bị khảo sát… Với vai trò là nhà thầu thi công xây lắp, công ty cũng không lập và phê duyệt biện pháp thi công công trình; nghiệm thu không ghi rõ nguồn gốc, xuất xứ, chủng loại một số vật liệu, dẫn đến việc áp dụng đơn giá cao. Các nhà thầu khảo sát địa chất, nhà thầu tư vấn khảo sát địa hình, nhà thầu tham gia lập dự án đầu tư và thiết kế bản vẽ thi công tham gia dự án cũng đều để xảy ra sai sót trong quá trình thi công.
Dự án mạng lưới cấp nước dịch vụ phường Phong Khê (TP Bắc Ninh), do Công ty CP Nước sạch Bắc Ninh làm chủ đầu tư có các sai phạm, như: chưa lập và trình duyệt đề xuất chủ trương đầu tư dự án, vi phạm quy định về chủ trương đầu tư; không lập, phê duyệt nhiệm vụ khảo sát xây dựng, phương án kỹ thuật khảo sát xây dựng; tính sai đơn giá công việc cắt bê-tông, chủng loại ống thực tế lắp đặt; tính thừa khối lượng công việc, vi phạm quy định về nguyên tắc quản lý chi phí đầu tư xây dựng…
Không chỉ để xảy ra hàng loạt sai phạm trong quản lý, đầu tư xây dựng, việc chấp hành các quy định về sản xuất, kinh doanh nhằm bảo đảm chất lượng sản phẩm nước sạch của các dự án cũng có nhiều vấn đề khiến người dân lo lắng. Qua thanh tra vệ sinh, chất lượng nước tại các dự án, phát hiện ba cơ sở trạm bơm nước thô có nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước: Công ty CP Nước sạch Bắc Ninh có hai giếng chưa có nhà trạm, một số giếng nằm ở gần khu vực canh tác nông nghiệp; Công ty CP Nước Thuận Thành có một giếng nằm giáp khu vực canh tác nông nghiệp; Công ty CP An Thịnh có một giếng nằm ngay tại khu vực điểm chợ. Trong 33 mẫu nước được lấy từ các dự án để xét nghiệm có năm mẫu không đạt về hàm lượng clo dư; năm mẫu có hàm lượng clo dư thấp hơn so mức quy định.
Quyết liệt xử lý
Ngay sau khi phát hiện những sai phạm tại các dự án nước sạch, UBND tỉnh Bắc Ninh đã chỉ đạo các đơn vị chức năng xử lý quyết liệt.
Với những sai phạm nêu trên của Công ty CP Nước Thuận Thành, UBND tỉnh Bắc Ninh đã quyết định: Giao Chánh Thanh tra tỉnh ban hành quyết định thu hồi hơn 2,9 tỷ đồng do chưa giảm trừ tỷ lệ tiết kiệm phần giá trị xây dựng bổ sung và tính thừa hàng loạt hạng mục công việc; Công ty CP Nước Thuận Thành có trách nhiệm hạch toán giảm giá trị tài sản dự án ở xã Gia Ðông số tiền hơn 3,2 tỷ đồng; Yêu cầu Giám đốc Công ty CP Nước Thuận Thành tổ chức kiểm điểm trách nhiệm với những tổ chức, cá nhân thuộc thẩm quyền quản lý, có vi phạm, khuyết điểm trong việc lập và đề xuất chủ trương đầu tư, lựa chọn nhà thầu…
UBND tỉnh Bắc Ninh cũng giao Giám đốc Sở Tài chính xem xét giảm trừ số tiền 5,9 tỷ đồng với Công ty CP An Thịnh. Trong đó, tại Dự án tại xã Ngọc Xá là hơn 2,1 tỷ đồng; Dự án tại cụm xã Ðức Long - Châu Phong hơn 3,7 tỷ đồng. Giám đốc Công ty phải tổ chức kiểm điểm trách nhiệm đối với những tổ chức, cá nhân trong thẩm quyền quản lý có vi phạm. Với những sai phạm trong quá trình thực hiện dự án nước sạch của hai công ty: CP Nước sạch Bắc Ninh và CP Ðầu tư và Xây dựng hạ tầng kỹ thuật Bắc Ninh, UBND tỉnh Bắc Ninh giao Chánh Thanh tra tỉnh Bắc Ninh ban hành quyết định thu hồi tổng số tiền hơn 180 triệu đồng, các công ty có trách nhiệm hạch toán giảm giá trị tài sản dự án tổng số tiền 340 triệu đồng.
Ðể tăng cường quản lý về giá và bảo đảm nguồn nước sạch phục vụ người dân nông thôn, các ban, ngành chức năng tỉnh Bắc Ninh và địa phương nơi các dự án có giếng nằm gần khu vực có nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước, cần thường xuyên kiểm tra để phát hiện và khắc phục kịp thời nguy cơ ô nhiễm. Các CÐT sớm trình duyệt giá tiêu thụ nước sạch, làm cơ sở thực hiện đồng nhất trong địa bàn. Công ty CP Nước sạch Bắc Ninh khắc phục ngay tình trạng mất nước và chất lượng nước chưa bảo đảm, Công ty CP An Thịnh có trách nhiệm xây dựng phương án khắc phục tình trạng không đủ lượng nước sạch phục vụ nhân dân tại xã Phú Lâm, Công ty CP Ðầu tư và Xây dựng hạ tầng kỹ thuật Bắc Ninh tích cực vận động, tuyên truyền người dân sử dụng nước sạch để nâng tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch theo dự án được phê duyệt.
