Nhìn thẳng - Nói thật: Loạn chuẩn thực phẩm chức năng

Theo quy định của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thực phẩm chức năng nhất thiết phải được sản xuất (hay nhập khẩu) trong dây chuyền đạt tiêu chuẩn GMP (thực hành sản xuất tốt), nhưng ở Việt Nam có sản phẩm gắn mác thực phẩm chức năng nhưng sản xuất bằng “công nghệ xô, chậu” là chủ yếu. Tức là người ta mua vỏ viên nang về, trộn nguyên liệu rồi cho vào là xong, đóng gói và đưa ra thị trường bán cho người tiêu dùng.

Đó là con số và nhận định của đại diện Sở An toàn thực phẩm TP Hồ Chí Minh đưa ra tại hội thảo về quản lý thực phẩm chức năng được tổ chức mới đây. Nghe những thông tin như vậy, không riêng các nhà khoa học, nhà quản lý, mà đông đảo người dân cũng cảm thấy lo lắng, bất bình trước sự bát nháo của thị trường thực phẩm chức năng.

Ảnh minh họa: Chinhphu.vn

Việt Nam là một trong những thị trường hấp dẫn trong khu vực Đông Nam Á về tiêu thụ thực phẩm chức năng. Theo thống kê năm 2021, hơn 58% người Việt trên 18 tuổi sử dụng thực phẩm chức năng. Điều đó cho thấy thu nhập, mức sống của người dân đã được cải thiện, vì thế mới có điều kiện mua, sử dụng thực phẩm chức năng để góp phần tăng cường bảo vệ sức khỏe bản thân tốt hơn.

Tuy nhiên, lợi dụng nhu cầu tiêu thụ thực phẩm chức năng của người dân, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đã sử dụng nhiều chiêu trò tinh vi để bán hàng. Trong đó báo động nhất là vấn nạn quảng cáo thực phẩm chức năng tràn lan trên các nền tảng mạng xã hội và trên nhiều phương tiện thông tin đại chúng. Trước thực trạng rất nhiều thực phẩm chức năng được khuếch trương có tác dụng mạnh hơn cả thuốc, chữa được bách bệnh, một chuyên gia y tế nổi tiếng từng thốt lên một cách mỉa mai: Nếu thực phẩm chức năng có công dụng siêu việt, siêu phàm như quảng cáo thì nên đóng cửa hết các cơ sở khám, chữa bệnh và giải tán đội ngũ y, bác sĩ!

Tiếp tay cho sự loạn chuẩn của thực phẩm chức năng chính là sự loạn ngôn thổi phồng công dụng của không ít nghệ sĩ, người nổi tiếng, thậm chí có cả dược sĩ, bác sĩ, nhân viên y tế đã về hưu cũng tham gia thị trường béo bở này. Đại diện Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, chỉ tính hai năm gần đây (2022-2023), thanh tra Bộ này đã kiểm tra, xử phạt hành chính 68 cơ sở với số tiền 4,66 tỷ đồng. Trong đó vi phạm về quảng cáo không đúng sự thật chiếm tỷ lệ cao nhất.

Người tiêu dùng từng đau đầu với vấn nạn thực phẩm bẩn khi: “Người dân ăn cá u rê/ Ăn rau dầu nhớt, uống chè phân lân”, thì nay lại bấn loạn trước vô số thực phẩm chức năng “nói vậy mà không phải vậy”. Hệ quả là người dân không những bị những chiêu trò “móc túi” tinh vi của các nhà sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng, mà nguy hại hơn là bị ảnh hưởng sức khỏe khi lạm dụng loại thực phẩm này mà không hề hay biết.

Trong khi những lời kêu gọi đề cao văn hóa, đạo đức kinh doanh chưa đủ sức lay động tâm can đối với các nhà sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng và việc huy động, kết nối sức mạnh của các nhà quản lý chưa đủ sức ngăn chặn sự bát nháo của thị trường này thì việc chủ động tìm hiểu kỹ lưỡng, thận trọng để có cách tiêu dùng thông minh, biết sử dụng thực phẩm chức năng đúng lúc, đúng loại, đúng liều chính là bảo bối giúp người dân đỡ phải tốn tiền oan cho loại thực phẩm này.

YÊN DƯƠNG