Nhớ lại 58 năm trận đánh lịch sử trên Cầu Hàm Rồng

Cây cầu lịch sử

Cầu Hàm Rồng là cây đầu tiên được bắc ngang qua dòng sông Mã ở Thanh Hóa, cách trung tâm Thành phố Thanh Hóa gần 5km về phía Bắc... Đây cũng là cây cầu đường sắt duy nhất đi qua dòng sông Mã do Pháp xây dựng năm 1904 theo kiểu cầu vòm thép không có trụ, hiện đại nhất Đông Dương thời bấy giờ.

Cầu Hàm Rồng trong trận đánh lịch sử. Ảnh: tư liệu

Năm 1946, cầu bị phá hủy theo chủ trương tiêu thổ kháng chiến của Việt Minh nhằm ngăn chặn bước tiến của quân xâm lược. Năm 1963, cầu được các chuyên gia Liên Xô và Trung Quốc giúp đỡ thiết kế và thi công khôi phục lại, trở thành cầu có trụ như hiện nay, với chiều rộng 17 m (gần gấp đôi cầu cũ là 9 m), gồm 2 nhịp dầm thép, ở giữa là đường sắt, hai bên là đường ô tô và đường dành cho người đi bộ được khánh thành đúng dịp sinh nhật lần thứ 74 (19/5/1964) của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Dù nhiều lần bị đánh phá, cầu Hàm Rồng vẫn hiên ngang đứng vững, tựa vào núi Hàm Rồng, soi bóng trên dòng sông Mã, trở thành nhân chứng lịch sử quan trọng cho ý chí kiên cường, bất khuất và lòng yêu nước của quân dân xứ Thanh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ ở thế kỷ XX.

Do vị trí đặc biệt quan trọng của cầu Hàm Rồng là ở hai đầu Bắc vào Nam của cầu có hai ngọn núi, núi Ngọc và núi Rồng có thể chắn được hầu hết bom rơi xuống đây nên khi rà soát lại phương án đánh địch, đêm 1/4/1965, Quân chủng Phòng không - Không quân quyết định sử dụng lực lượng không quân tiêm kích phối hợp với lực lượng phòng không mặt đất, quyết tâm bảo vệ bằng được cầu Hàm Rồng.

Sau 2 ngày chiến đấu kiên cường (ngày 3 và 4/4/1965), Thanh Hóa đã bắn rơi 47 máy bay giặc Mỹ, bắt sống nhiều giặc lái, bảo vệ an toàn cầu Hàm Rồng điều này đã chứng minh đường lối chiến tranh nhân dân, nghệ thuật quân sự của Đảng và chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân ta đã được thể hiện một cách sinh động nhất. Từ trong khói lửa ác liệt của Hàm Rồng anh hùng, đã có nhiều tấm gương chiến đấu kiên cường, anh dũng.

Cầu Hàm Rồng chứng tích lịch sử. Ảnh: tư liệu

Giữa lúc bom đạn địch đang dội xuống dày đặc, dân quân Yên Vực (Hoằng Long) vẫn chèo thuyền vượt sông Mã chở đạn dược cho bộ đội cao xạ. Nữ anh hùng Ngô Thị Tuyển vượt đạn bom vác 98kg đạn, nặng gấp đôi trọng lượng cơ thể mình tiếp cho bộ đội. Tổ cứu thương Lò Cao gồm 6 cô gái băng mình qua lửa đạn địch tới các khẩu đội pháo để băng bó vết thương cho thương binh, tiếp đạn, lau đạn.

Bất chấp máy bay địch gầm rú, ném bom đánh phá, dân công làng Hạc Oa (Đông Cương) không quản hiểm nguy tiếp đạn, cứu thương cho các trận địa cao xạ đồi 75, C4, Quyết Thắng, Không Tên. Hàng trăm các mẹ, các chị trong làng Đông Sơn nấu cơm đưa ra từng trận địa cho bộ đội… đã đi vào lịch sử như một huyền thoại khiến dư luận nước Mỹ xôn xao, bạn bè yêu chuộng công lý và hòa bình trên toàn thế giới khâm phục.

Chiến thắng Hàm Rồng ngày 3 và 4/4/1965 đã làm nức lòng quân, dân cả nước, trở thành động lực tiếp thêm niềm tin, ý chí để quân, dân cả nước tiếp tục tiến lên đánh thắng hoàn toàn đế quốc Mỹ và tay sai, giành lại độc lập tự do, thống nhất đất nước. Chiến thắng này đã khẳng định sức mạnh đại đoàn kết được hun đúc từ ngàn đời của dân tộc Việt Nam. Sức mạnh ấy đã được người Thanh Hóa nhân lên tạo thành một thứ vũ khí phi thường đánh thắng kẻ thù ngay từ trận đầu tiên.

Cùng với các lực lượng vũ trang bảo vệ Hàm Rồng nói chung, nhân dân khu vực Hàm Rồng - Yên Vực - Nam Ngạn nói riêng đã góp một phần đặc biệt quan trọng vào thành tích to lớn ấy. Đó là mối quan hệ gắn bó chặt chẽ giữa quân đội và nhân dân, của thế trận chiến tranh nhân dân, của tinh thần đoàn kết, đồng sức, đồng lòng vì độc lập, tự do.

Điểm nhấn du lịch

Năm tháng qua đi, Cầu Hàm Rồng cùng hai chữ “Quyết Thắng” uy nghiêm tạc vào sườn núi như một biểu tượng sáng ngời về chủ nghĩa yêu nước và anh hùng cách mạng của dân tộc Việt Nam. Với mỗi người con Thanh Hóa, Hàm Rồng - Sông Mã còn là hiện thân của quê hương, vừa gần gũi, thân thuộc, vừa rất đỗi thiêng liêng, tự hào.

Cầu Hàm Rồng là một địa điểm tham quan không thể bỏ qua của du khách mỗi khi tới thành phố Thanh Hóa

Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa, chiến thắng Hàm Rồng đã đi vào lịch sử như một mốc son sáng chói của chủ nghĩa anh hùng cách mạng thời đại Hồ Chí Minh. Sau 58 năm, những hố bom xưa nay đã liền miệng, trên đó là cây trái tốt tươi. Bên cạnh cầu Hàm Rồng xưa là cầu Hoàng Long bề thế, vững chãi.

Hàm Rồng ngày nay đã trở thành điểm nhấn về du lịch của tỉnh Thanh Hóa. Bên dòng sông Mã, nhiều khu công nghiệp, khu đô thị sầm uất đang mọc lên, cùng với đó là các con đường mới mở nối Hàm Rồng với Thành phố Thanh Hóa và thị xã Sầm Sơn, từ đó các khu du lịch sinh thái cũng đã hình thành. Đền thờ Bà mẹ Việt Nam anh hùng, Tượng đài thanh niên xung phong... cũng đã được xây dựng, tạo cho Hàm Rồng một dáng dấp mới, dáng dấp của sự phát triển hiện đại bền vững.Hàm Rồng chiến thắng mãi mãi đi vào lịch sử dân tộc như một “thiên anh hùng ca chói lọi” của thế kỷ 20.

Hàm Rồng là mảnh đất giàu giá trị lịch sử - văn hóa, nơi hội tụ nhiều di tích tiêu biểu, đã được xếp hạng cấp quốc gia, cấp tỉnh như cầu Hàm Rồng, Di chỉ khảo cổ văn hóa Đông Sơn, đồi Quyết Thắng, trận địa Đồi C4, động Long Quang, đền thờ Đức Thánh Cả, chùa Phạm Thông, đền Văn Thánh, nhà cổ ông Lương Trọng Duệ, làng cổ Đông Sơn, động Tiên Sơn, miếu Đệ Nhị...

Cảnh đẹp đứng nhìn từ cầu Hàm Rồng Thanh Hóa mang đến một trải nghiệm hoàn toàn khác. Cũng chính vì vậy mà nơi này dần trở thành điểm yêu thích của nhiều người. Đứng trên cầu và nhìn về phía xa chính là sông Mã với dòng chảy êm đềm, núi Ngọc sừng sững có cảnh đẹp tuyệt vời nhất của Thanh Hóa. Bức tranh tuyệt cảnh có núi, có sông, có cây cầu ẩn hiện trong ánh hoàng hôn khiến bao người lữ hành thương nhớ.

Hà Anh