Những bức thư về chiến trường từ bên kia Trái Đất

Nhà văn, nhà báo Đặng Vương Hưng chia sẻ tại buổi giao lưu với độc giả vào sáng ngày 6/5.

Chia sẻ với Zing trong buổi giao lưu "Những trang viết từ chiến trường" sáng ngày 6/5, nhà văn, nhà báo Đặng Vương Hưng (người sưu tầm, biên soạn cuốn Những lá thư thời chiến Việt Nam và Nhật ký thời chiến Việt Nam) đã nhận được thông tin về các cuốn nhật ký và thư từ của binh sĩ Việt Nam được người Mỹ lưu giữ rất cẩn thận suốt 48 năm qua.

Nhà văn Đặng Vương Hưng được biết các tư liệu này được số hóa thành những bộ hồ sơ đầy đủ thông tin từ họ tên, quê quán, trận đánh của người viết. Nhóm sưu tầm bên Mỹ đang có tổng cộng 6 cuốn nhật ký và 30 lá thư. Trong khoảng cuối tháng 5, nhà văn Đặng Vương Hưng, kết hợp với câu lạc bộ Mãi mãi tuổi 20 và bảo tàng Phụ nữ Việt Nam có thể tổ chức một buổi giao nhận chính thức các kỷ vật này.

"Sau cuộc chiến tranh giải phóng miền Nam, người Mỹ đang mang về hàng nghìn di vật của quân giải phóng nước ta. Tất cả chúng đều đã được số hóa và bảo quản rất cẩn thận. Chúng tôi đang đẩy nhanh quá trình tiếp nhận các tư liệu này để có thể xác minh", ông Đặng Vương Hưng chia sẻ.

Trước đó, ông Đặng Vương Hưng cũng cho biết ý tưởng thực hiện công cuộc sưu tầm này bắt đầu sau khi gặp gỡ với nhà văn người Mỹ Andrew Caroll. Sau khi trải qua một vụ hỏa hoạn thiêu rụi ngôi nhà đang sống, Caroll mới hiểu giá trị của các lá thư lớn như thế nào. Chúng không chỉ là những trang viết ngẫu hứng mà đó là một phần cuộc đời của con người. Thông qua phương tiện đại chúng, Caroll sưu tầm lại những lá thư thời chiến của người Mỹ. Caroll đi khắp các thành phố để tìm tư liệu và xuất bản cuốn sách War Letters năm 2001.

Cuốn sách Những lá thư thời chiến Việt Nam bản được chỉnh sửa năm 2023. Ảnh: Đức Huy.

Khi đặt chân đến Việt Nam, Caroll đã gặp nhà văn Đặng Vương Hưng. Qua cuốn sách Wars Letter, nhà văn Đặng Vương Hưng phát hiện thấy có những bức thư của người lính Mỹ kể về chiến tranh Việt Nam đầy ám ảnh. "Năm 1967, trung úy Dean Allen đã viết về cho vợ kể lại sự hãi hùng, bi quan đến tột độ mà anh ta không biết thổ lộ cùng ai: Tại sao anh ta phải ra lệnh cho ai đó giết người? Tại sao anh ta lại phải nhìn người chết và bị thương nhiều đến vậy", trích từ cuốn sách Những lá thư thời chiến Việt Nam.

Sau khi trò chuyện với Caroll, nhà văn Đặng Vương Hưng nảy ra ý tưởng tại sao không thực hiện một cuốn sách về những lá thư thời chiến của người Việt Nam. Năm 2004, ông phát động sưu tầm những tư liệu này. Dù đã ghi rõ ràng các bưu kiện phải đề rõ thông tin người viết người nhận của các bức thư thế nhưng hầu như chúng đều rơi vào tình trạng không địa chỉ, không xuất xứ. Nhiều bức thư gửi đến vẫn còn trong phong bì có con tem thời chiến. Giấy viết vàng úa, xỉn màu thời gian, mưa nắng thấm đẫm mồ hồi, thậm chí có cả máu.

Các bức thư chứa đựng cả một bầu trời tâm tư của tác giả. Khi được tập hợp lại, chúng trở thành một bức tranh đời thường, chân thực về chiến tranh. Nhà văn Đặng Vương Hưng mong rằng các bạn trẻ có thể tiếp cận cuốn sách này và có một cái nhìn hiện đại hơn về thời chiến. Năm 2015 cuốn sách đã ra mắt và phiên bản mới được chỉnh sửa vào năm 2023 bởi Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật.

Đức Huy