Những con số thú vị về chứng khoán trong năm 2018

Người dùng đòn bẩy tài chính dính đòn

Trong năm 2017, nhà đầu tư cá nhân nếu dùng margin để mua cổ phiếu Blue chip đầu năm thì kết thúc năm sẽ lãi ít nhất 30% trên vốn đầu tư (ROI). Ngược lại, năm 2018 nếu dùng đòn bẩy tài chính với tỷ lệ 1:1 hồi đầu năm thì cuối năm nhà đầu tư sẽ lỗ hơn 20% trên vốn đầu tư bỏ ra, xấu hơn sẽ bị margin call (gọi ký quỹ) hoặc bị bán giải chấp (Forced Selling).

Chỉ số giảm, thanh khoản tăng

Đồ thị chỉ số VN-Index - Nguồn TradingView

Kết thúc phiên giao dịch cuối năm 2018, chỉ số VN-Index đóng cửa ở mốc 892,5 điểm, giảm 9,3% so với hồi đầu năm và giảm 26,3% kể từ khi thiết lập đỉnh ở mốc 1.211,34 điểm. Đây là năm có tăng trưởng âm của chỉ số VN-Index trong 7 năm liên tiếp.

Tuy nhiên, xét về xu hướng dài hạn, chỉ số VN-Index vẫn chưa bước vào thị trường giá xuống. Đây có thể coi là một nhịp điều chỉnh trong 1 chu kì tăng kéo dài kể từ 3/2009 với việc chỉ số VN-Index vẫn nằm trên đường SMA (50) và SMA (100) trên đồ thị tháng.

Điểm tích cực trong bức tranh chứng khoán năm 2018 là thanh khoản với sự cải thiện đáng kể so với năm 2017 và so với thời điểm từ năm 2009 trở lại đây. Nếu như năm 2017, giá trị giao dịch bình quân trên phiên đạt 4,9 nghìn tỷ đồng thì năm 2018, con số này đạt 5,4 nghìn tỷ đồng và xuất hiện những phiên giao dịch hơn 10 nghìn tỷ đồng, con số cao nhất kể từ trước tới nay.

Điều đó nói lên rằng, dòng tiền đã tham gia vào thị trường chứng khoán để tìm kiếm cơ hội đầu tư thay vì gửi tiết kiệm hay phân bổ vào các kênh đầu tư khác như bất động sản, tiền gửi, vàng vật chất hoặc ngoại tệ.

Vốn hóa cao kỷ lục

Vốn hóa 3 sàn giao dịch (HNX, HSX, UPCOM) ước đạt 172,5 tỷ đô la, tăng 12,4% so với năm 2017. Trong đó, giá trị vốn hóa sàn Upcom gấp 5 lần HNX với nhiều tên tuổi đăng ký giao dịch trên sàn Upcom như : Công ty Cổ phần Lọc Hóa dầu Bình Sơn (BSR), Tổng công ty dầu Việt Nam (OIL), Tổng công ty Đầu tư và phát triển Công nghiệp –CTCP (BCM), Tổng CTCP Đầu Tư Quốc Tế Viettel (VGI).

Câu chuyện vốn hóa của TTCK tăng trưởng sẽ thúc đẩy nhanh hơn bài toán nâng hạng của TTCK Việt Nam từ cận biên lên mới nổi, từ đó sẽ thu hút được nhiều hơn dòng vốn ngoại, chủ yếu là dòng tiền từ các quỹ lớn đầu tư.

Năm của thị trường chứng khoán phái sinh

Hợp đồng tương lai chỉ số VN30-Index chưa bao giờ nhộn nhịp như thời điểm hiện tại. Tổng giá trị giao dịch khớp lệnh trong năm 2018 là 19,6 triệu giao dịch tương đương 1,8 triệu tỷ đồng.

Quy mô giao dịch thị trường chứng khoán phái sinh- Nguồn HNX

Ngoài vai trò trở thành công cụ phòng hộ cho danh mục cơ sở khi thị trường giảm, các hợp đồng phái sinh được nhiều nhà đầu tư sử dụng làm công cụ đầu cơ với lợi thế về đòn bẩy tài chính cao và có thể đóng/ mở vị thế ngay trong ngày. Đây cũng chính là 2 yếu tố tạo nên sức hấp dẫn của thị trường phái sinh, thu hút dòng tiền của nhà đầu cơ, nhất là những nhà đầu cơ theo trường phái phân tích kỹ thuật.

Định giá thấp

Chỉ số P/E (Price to Earnings ratio) là chỉ số thường đường sử dụng để định giá cổ phiếu. Nếu năm 2017, P/E của chỉ số VN-Index đạt đỉnh điểm là gần 20 lần thì kết thúc năm 2018, theo thống kê của Bloomberg, chỉ số P/E của Việt Nam là 15.62 lần.

Định giá chỉ số VN-Index - Nguồn Bloomberg

Mức định giá đã trở về thời điểm quý 4/2016 và trở nên hấp dẫn hơn các nước trong khu vực vì: thanh khoản và vốn hóa của thị trường đã cải thiện, tình hình vĩ mô trong nước ổn định, nội tại doanh nghiệp tăng, dòng vốn ngoại liên tục đổ vào thị trường.

Nhiều cổ phiếu đã lao dốc như ngân hàng, dầu khí, blue chip, bất động sản đã giảm hơn 30% so với mức đỉnh hồi tháng 4, P/E của các nhóm cổ phiếu trên đã trở về vùng tích lũy trước cơn sóng tăng mạnh năm 2017. Đây có thể coi là thời điểm cổ phiếu bị định giá rẻ theo phương pháp P/E trước nhiều tiềm năng tăng trưởng trong năm 2019.

THÀNH LONG