Những phản ứng chính sách nhanh nhạy của Quốc hội

Lập pháp hướng đến doanh nghiệp và người dân

Nhìn từ góc độ của doanh nghiệp đối với công tác lập pháp thời gian qua, Phó Tổng Thư ký - Trưởng ban pháp chế VCCI Đậu Anh Tuấn nhận định, hoạt động lập pháp đã và đang hướng đến doanh nghiệp, người dân cũng như thực tiễn cuộc sống một cách rất kịp thời. Nhiều "sản phẩm", quyết sách của Quốc hội có tác động quan trọng đến doanh nghiệp và người dân, như Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, hay Nghị quyết số 03/2021/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành về một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19…

Ảnh: H. Ngọc

Đất nước ta đang phát triển nên có nhiều vấn đề thay đổi rất nhanh chóng, nhất là thời gian vừa qua có những sự kiện tác động to lớn đến mọi hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội của các nước trên thế giới, trong đó có nước ta. Vì vậy, tôi tán thành quan điểm cần chủ động rà soát, kịp thời điều chỉnh những quy định pháp luật để không tạo "điểm nghẽn" cho quá trình khôi phục sản xuất kinh doanh, phục hồi tăng trưởng kinh tế.

Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình, Quốc hội sẽ tiếp tục phát huy cao độ tinh thần trách nhiệm và hiệu quả hoạt động, ban hành các quyết sách đúng đắn, kịp thời, bảo đảm tính ổn định, đồng bộ, thống nhất; luôn đồng hành và tiếp thu các đề xuất, sáng kiến hay của doanh nghiệp, doanh nhân, VCCI trong quá trình xây dựng, hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp, doanh nhân; tăng cường rà soát văn bản và giám sát việc thi hành pháp luật, bảo đảm môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của doanh nghiệp.

Phó Chủ tịch Quốc hội

NGUYỄN ĐỨC HẢI

Khẳng định hoạt động của Quốc hội không dừng ở những đổi mới thông qua sự nhanh nhạy ban hành chính sách, pháp luật phúc đáp đòi hỏi từ thực tiễn cuộc sống, đại diện hiệp hội doanh nghiệp một số tỉnh thành như Thái Bình, Lào Cai, Cần Thơ, Bình Dương... ghi nhận, các hoạt động tham vấn, lấy ý kiến cộng đồng doanh nghiệp về các dự luật có chuyển biến rất mạnh mẽ. Khác với trước đây, việc lấy ý kiến chỉ thực hiện một lần vào kỳ họp cho ý kiến lần đầu, hiện nay các dự luật thường lấy ý kiến 7 - 8 lần từ khi trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Đặc biệt, tại các cuộc họp chính thức, cuộc họp tham vấn sơ bộ, hội thảo khoa học đến những khâu cuối cùng đều thực hiện lấy ý kiến của VCCI và cộng đồng doanh nghiệp.

Đại diện nhiều hiệp hội doanh nghiệp các tỉnh, thành phố đều đánh giá cao Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội, cũng như các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, mà như nhận định của ông Đậu Anh Tuấn là "những phản ứng chính sách nhanh nhạy”.

Tuy nhiên, đại diện hiệp hội doanh nghiệp cũng thẳng thắn nêu ra những tồn tại, hạn chế. Một trong số đó là việc thực hiện giải ngân vốn từ các "gói" hỗ trợ còn chậm và chưa đồng đều, trong đó chủ yếu là những khó khăn khi tiếp cận gói tín dụng 2%. Khó tiếp cận, vì hiện trần tín dụng của các ngân hàng thương mại còn rất ít, buộc đa số doanh nghiệp phải chờ đến khi các hợp đồng tín dụng chấm dứt, sau đó mới có thể tiếp cận khoản vay mới. Các điều kiện quy định cho vay với doanh nghiệp cũng khó đáp ứng, nhất là họ khi không còn tài sản bảo đảm để thế chấp do những ảnh hưởng của 2 năm đại dịch. Theo phản ánh của Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Lào Cai Nguyễn Huy Long, thì "gần như các doanh nghiệp Lào Cai chưa được áp dụng việc hỗ trợ 2% lãi suất".

Hay với chính sách hỗ trợ thuê nhà cho người lao động được triển khai theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội, đại diện Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam cho rằng, đây là quyết sách rất "đúng đắn và phù hợp", nhưng hiện đang vướng ở điều kiện để người lao động có thể tiếp nhận sự hỗ trợ này, đồng thời cũng cản trở doanh nghiệp triển khai. Bởi, doanh nghiệp có trách nhiệm thực hiện khoản hỗ trợ này, nhưng với điều kiện là người lao động có chứng nhận tạm trú, tạm vắng, và thực tế không ít người lao động chưa đáp ứng yêu cầu này.

Chính sách, pháp luật phải thấm đẫm hơi thở cuộc sống

Bước sang năm 2022, theo kết quả rà soát của VCCI, trong 6 tháng đầu năm, doanh nghiệp trong nước đã có những bước phát triển tích cực, đặc biệt một số ngành như dịch vụ lưu trú, ăn uống, du lịch lữ hành... có dấu hiệu phục hồi rõ nét. Tuy nhiên, đại diện hiệp hội doanh nghiệp các tỉnh, thành phố đều nhận định, trong 6 tháng cuối năm 2022 và đầu năm 2023 sẽ đứng trước nhiều khó khăn, áp lực khi nước ta chịu ảnh hưởng từ nhiều biến động địa chính trị trên thế giới.

Doanh nghiệp cũng đứng trước nhiều khó khăn nội tại khi chi phí liên quan đến người lao động tăng; tiếp cận vốn tín dụng khó khăn; chi phí đầu vào tăng cao làm gia tăng chi phí cho doanh nghiệp và vẫn chưa có dấu hiệu giảm nhiệt; khó khăn trong tiếp cận đất đai, mặt bằng sản xuất kinh doanh do sự phức tạp của các thủ tục hành chính. “Những phiền hà liên quan đến thủ tục đất đai là nguyên nhân khiến 53,8% số doanh nghiệp phải trì hoãn hoặc hủy bỏ kế hoạch kinh doanh”, Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng cho biết.

Để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, nhiều ý kiến đề nghị, cần rà soát, kịp thời chấn chỉnh công tác triển khai thực thi một số đạo luật, đặc biệt là Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Thái Bình Đỗ Văn Vẻ nêu thực tế, Luật này có hiệu lực từ ngày 1.1.2018 với nhiều kỳ vọng của doanh nghiệp, song khi thực hiện lại... thiếu nguồn lực, dẫn đến hỗ trợ không sâu sát với cộng đồng doanh nghiệp này. Với quy định về Quỹ hỗ trợ doanh nghiệp, thì "có tỉnh thành lập, có tỉnh không thành lập". Từ thực tế này, ông Đỗ Văn Vẻ đề nghị, cần rà soát lại Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa để kịp thời có sự sửa đổi, bổ sung phù hợp, hỗ trợ hiệu quả hơn với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Cùng mối quan tâm, đại diện Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam phân tích, nếu sử dụng nguồn kinh phí hỗ trợ đào tạo nâng cao tay nghề cho công nhân da giày trong Quỹ hỗ trợ doanh nghiệp này sẽ trợ giúp rất hữu ích cho những ngành sử dụng lao động lớn. Nhưng, việc áp dụng chính sách này hiện có nhiều bất cập do có sự "vênh nhau" giữa nhu cầu thực tế của doanh nghiệp và các chương trình đào tạo của trường nghề, cao đẳng. Nói cách khác, bên cạnh nguyên nhân từ quy định của Luật cũng có nguyên nhân từ quá trình triển khai, sự phối hợp chưa nhuần nhuyễn giữa một số bộ, ngành, cơ quan chức năng liên quan.

Trước thực tế này, đại diện Hiệp hội doanh nghiệp các tỉnh, Hiệp hội ngành công nghiệp hỗ trợ, Hiệp hội doanh nghiệp bệnh viện tư đề xuất, cần sớm sửa đổi một số quy định pháp luật hiện hành trong Luật Đất đai (về giá đất, thời gian sử dụng đất, giải phóng mặt bằng), Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư… Theo Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Thái Bình, một vài điều khoản trong luật vướng cũng cần được rà soát, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung sớm, vì nếu không sẽ làm mất cơ hội của doanh nghiệp. Đặc biệt, trong quá trình triển khai thực thi các đạo luật cần có sự vào cuộc tích cực hơn của các bộ, ngành, địa phương để đơn giản hóa thủ tục cũng như bảo đảm có cách hiểu thống nhất các quy định trong quá trình áp dụng.

Ghi nhận các ý kiến tâm huyết, trách nhiệm và đa dạng của đại diện các hiệp hội doanh nghiệp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải khẳng định, đây là những thông tin rất quan trọng, hữu ích để Quốc hội xem xét đánh giá về tình hình kinh tế - xã hội năm 2022, xây dựng Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 tại Kỳ họp thứ Tư tới đây, bảo đảm sát với thực tiễn hơn. Đây cũng là nguồn thông tin quan trọng từ thực tiễn để kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách, pháp luật, qua đó giúp các nghị quyết, chính sách sẽ thấm đẫm hơi thở của cuộc sống hơn và ngày càng đổi mới, vì lợi ích của người dân và doanh nghiệp.

Thanh Hải