Những tay máy nhiếp ảnh ở thành phố mỏ

Hai nghệ sĩ Dương Phượng Đại và Nguyễn Khắc Đạm trong một chuyến thực tế sáng tác.

Nói đến những nghệ sĩ nhiếp ảnh gạo cội ở Cẩm Phả, phải kể tên đến các tay máy Đoàn Đức, Đoàn Đạt và Quang Trong. Nghệ sĩ nhiếp ảnh Đoàn Đức lúc sinh thời là công nhân mỏ than Thống Nhất, từng đoạt hai giải thưởng quốc tế về đề tài con người và cuộc sống (trong đó có giải thưởng của Liên đoàn Nhiếp ảnh nghệ thuật thế giới - FIAP), hai giải thưởng xuất sắc của Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam và hơn 10 giải thưởng của khu vực. Ông có tác phẩm “Bạn của mẹ” được tuyển chọn trong “100 năm kiệt tác nhiếp ảnh Việt Nam”, được phóng ảnh kích thước 7mx10m bày tại quảng trường lớn nhất New York (Hoa Kỳ) năm 2002, được chọn là một trong những bức ảnh đẹp nhất thế kỷ XX về đề tài tình bạn” của thế giới. Tác phẩm “Bạn của mẹ” cũng được triển lãm tại đường phố Australia với kích thước 8m2 năm 2002.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Lưu Quang Trong từng được phong tước hiệu E.VAPA (Nghệ sĩ nhiếp ảnh xuất sắc). Ông đã đoạt nhiều giải thưởng các loại, trong đó nổi bật nhất là tác phẩm “Biển thức” đoạt giải Nhì Liên hiệp các hội VHNT Việt Nam năm 2000.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Đoàn Đạt công tác ở mỏ than Đèo Nai, đã từng sáng tác nhiều bức ảnh quý về con người Vùng mỏ những năm chiến tranh. Một số bức ảnh đáng chú ý của ông là: “Bệnh viện thời chiến”, “Nhà máy cơ khí trong hang”, “Nụ cười của cô công nhân Tuyển than Cửa Ông”. Hiện nay, ông còn lưu giữ được hơn 1.000 tác phẩm về đề tài chiến tranh chống Mỹ, chiến tranh biên giới phía Bắc.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Khắc Đạm vốn là một thợ lái máy khoan BY ở mỏ than Cọc Sáu. Vốn được đào tạo về hội họa, ảnh của nghệ sĩ Nguyễn Khắc Đạm làm mới những cái rất đỗi bình thường trong cuộc sống với bố cục chặt chẽ và màu sắc hài hòa. Ông có nhiều bức ảnh được người xem nhớ mãi, như: “Hiệu cắt tóc”, “Vó chiều”, “Thảm rau xuân”, “Quảng trường 12-11”, “Đến chợ”, “Múa rồng ngày hội” “Đường xuống lòng moong Cọc Sáu”, “Lấp lánh gương than”, “Mỏ than vào ca” v.v.. Bức ảnh “Nhộn nhịp mỏ than” đạt giải nhì triển lãm ảnh nghệ thuật công nghiệp Việt Nam năm 2006. Ông có nhiều ảnh được trưng bày tại Liên hoan ảnh nghệ thuật các tỉnh Đồng bằng Sông Hồng như: “Vó chiều” và “Đêm hội Hạ Long” năm 2008, “Hoa Việt” và “Nét nghề” năm 2009. Các tác phẩm của ông được triển lãm toàn quốc, như: “Gương than” năm 2006, “Mẻ lưới ao nhà” năm 2012, “Đường xuống mỏ than” năm 2016, “Hạ Long buổi sớm” năm 2018. Tác phẩm “Giải bóng đá nữ dân tộc Sán Chỉ” lọt vào triển lãm ảnh du lịch toàn quốc 2018.

“Hạ Long buổi sớm” là tác phẩm của nghệ sĩ nhiếp ảnh Khắc Đạm lọt vào triển lãm ảnh toàn quốc năm 2018.

Một tác giả khác khá sung sức và dấn thân vào nhiều lĩnh vực, nhiều đề tài là nghệ sĩ nhiếp ảnh Dương Phượng Đại. Vốn là thợ lò ở mỏ than Thống Nhất, ông có nhiều tác phẩm phản ánh chân thực cuộc sống lao động và đời sống phong phú của những người thợ mỏ. Ông đã có nhiều ảnh treo tại Liên hoan ảnh nghệ thuật các tỉnh Đồng bằng sông Hồng như: “Khoảng cách của bà” (năm 2006), “Nghề truyền thống” (năm 2010), “Than thương phẩm” (năm 2010), “Tiến độ công trình” (năm 2015), “Vào ca” và “Bếp hồng” (năm 2016). Ông cũng có nhiều bức ảnh được trưng bày tại các Triển lãm ảnh nghệ thuật của ngành Than. Các tác phẩm lọt vào triển lãm ảnh toàn quốc của ông là: “Thợ lò vào ca” triển lãm ảnh toàn quốc 2016, “Bà Then truyền nghề” lọt vào triển lãm ảnh toàn quốc 2018 v.v.. Ông còn có cả ảnh được tham dự Triển lãm ảnh quốc tế tại Solovakia...

Lực lượng cầm máy của thành phố mỏ còn được bổ sung bởi một số tác giả khác như: Võ Tứ Cường, Hoàng Minh Trụ, Đoàn Trung, Phạm Văn Dẩn, Hoàng Quốc Vượng, Phạm Tuấn, Thành Chung đều có những thành tích nhất định góp phần xây dựng phong trào nhiếp ảnh nghệ thuật ở thành phố mỏ. Trong đó đáng chú ý nhất là tác giả trẻ Thành Chung tuy cầm máy chưa được bao lâu nhưng đã liên tiếp đạt các giải thưởng nhiếp ảnh nghệ thuật và có ảnh lọt vào các triển lãm toàn quốc trong năm 2018.

Với lực lượng và thành tựu vừa kể, nhiếp ảnh nghệ thuật ở thành phố mỏ sẽ có phát triển mạnh trong những năm tới. Nghệ sĩ nhiếp ảnh Khắc Đạm, Trưởng Ban Nhiếp ảnh của Hội VHNT TP Cẩm Phả, cho biết: Trong thời gian tới, Ban sẽ tổ chức nhiều trại sáng tác thâm nhập thực tế, thành lập câu lạc bộ nhiếp ảnh Cẩm Phả để gây dựng phong trào, đưa vào ảnh nghệ thuật những sự kiện, hoạt động, những nhịp sống sôi động mang hơi thở của vùng than.

Huỳnh Đăng