Những thực phẩm nào dễ gây ngộ độc botulinum?

Clostridium botulinum (C.botulinum) là một vi khuẩn thường gặp nhất là thịt hộp, đặc biệt là thực phẩm chế biến, đóng gói thủ công, sản xuất nhỏ lẻ, hộ gia đình hoặc điều kiện sản xuất không đảm bảo.

Theo Cục an toàn Thực phẩm (Bộ Y tế) người nhiễm độc botulinum sẽ xuất hiện sớm các triệu chứng về tiêu hóa như nôn, buồn nôn, đau bụng, bụng chướng, táo bón. Sau đó là các triệu chứng về thần kinh như liệt đối xứng hai bên, xuất phát từ vùng đầu, mặt, cổ, lan xuống chân. Đầu tiên là sụp mi, nhìn đôi, nhìn mờ, đau họng, khó nói, khó nuốt, khàn tiếng, khô miệng. Sau đó là liệt tay, liệt các cơ vùng ngực, bụng và liệt hai chân.

Bệnh nhân ngộ độc botulinum đang được điều trị bằng máy thở. Ảnh: BVCC

Người bị ngộ độc botulinum thường khởi phát sau 12-36 giờ sau ăn, phần lớn trong ngày đầu tiên, có thể trong khoảng 6-8 ngày sau ăn. Bệnh kéo dài từ 4-8 ngày, bệnh hồi phục tương đối chậm, thường để lại di chứng tương đối dài. Nếu không được điều trị sẽ tử vong sau 3 – 4 ngày. Ngày nay với các phương pháp điều trị tích cực, nhanh chóng, tỷ lệ tử vong còn khoảng 10%.

Thực phẩm gây ngộ độc botulinum thường gặp nhất là thịt hộp. Ngoài ra, các vụ ngộ độc trên thế giới cho thấy tất cả các loại thực phẩm từ rau, củ quả, hải sản,… được sản xuất không đảm bảo và đóng gói kín (ví dụ đồ hộp, can, lon, chai, lọ,…) cùng môi trường bảo quản bên trong không đảm bảo dẫn tới bào tử phát triển thành vi khuẩn và sinh ngoại độc tố gây ngộ độc. Đặc biệt là thực phẩm chế biến, đóng gói thủ công, sản xuất nhỏ lẻ, hộ gia đình hoặc điều kiện sản xuất không đảm bảo.

Ngoài ra, các thực phẩm không được nấu chín trước khi ăn hoặc nấu chín nhưng để lâu dẫn đến bị ôi, thiu cũng có thể gây ngộ độc. Đặc biệt, xu hướng ngộ độc botulinum tăng lên là do trào lưu sử dụng túi hút khí chứa đựng thực phẩm, bảo quản thực phẩm không đảm bảo, sử dụng tủ lạnh không đúng, đun lại không đủ chín trước khi ăn.

Để phòng chống ngộ độc do botulinum, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) khuyến cáo người dân nên sử dụng các sản phẩm thực phẩm, nguyên liệu thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm đóng hộp đã hết hạn sử dụng, bị phồng, bẹp, biến dạng, hoen gỉ, không còn nguyên vẹn hoặc có mùi vị, màu sắc thay đổi khác thường.

Thực hiện ăn chín, uống sôi, ưu tiên ăn các thực phẩm mới chế biến, mới nấu chín. Không nên tự đóng gói kín các thực phẩm và để kéo dài trong điều kiện không phải đông đá. Với các thực phẩm lên men, đóng gói hoặc che đậy kín theo cách truyền thống (như dưa muối, măng, cà muối...) cần đảm bảo phải chua, mặn. Khi thực phẩm hết chua thì không nên ăn.

Khi xuất hiện các triệu chứng ngộ độc Botulinum, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

VÕ THƠ