Những trang sách chở đầy hoài niệm
Có những ngày chông chênh giữa phố của tác giả Phạm Minh Mẫn (NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2022) là cuốn tản văn chở đầy hoài niệm khiến người đọc bồi hồi với những nỗi nhớ khôn nguôi.
Với ngôn từ giản dị cùng lối hành văn chân phương, nhẹ nhàng, Có những ngày chông chênh giữa phố vừa mới ra mắt đã được độc giả tìm mua và được NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh đề cử là một trong những cuốn sách được giới trẻ yêu thích nhất năm 2022. Đây cũng chính là tựa sách đầu tiên của NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh có mặt ở thị trường châu Âu, Mỹ, Canada và Đức.
Lật giở từng trang sách, tôi giải mã được sức hút của nó. Cuốn sách là nơi để Mẫn cất giữ tuổi thơ dữ dội và đẹp đẽ, cùng với thanh xuân phơi phới, nhiều kỷ niệm đẹp dù đâu đó phảng phất những nỗi buồn. Nhưng những nỗi buồn ấy nhẹ như mưa bay, không thể ghì níu tuổi trẻ đẹp nhất của Mẫn và thế hệ 8X như chúng tôi.
Mẫn không viết cho riêng mình, cho riêng một ai, mà anh viết gần như cho cả một thế hệ đầy những hoài niệm lung linh. Thế hệ của Mẫn, của tôi, của bao người 8X hiện lên sống động qua từng câu chữ giản dị, chân phương, gần gũi nhất có thể. Cái hay của anh là “rà” trúng “đài”, bắt trúng “tần số” của độc giả bằng vai phải lứa mình, để rồi từng bước mời họ cùng vui vẻ trở về những tháng ngày đầy ắp ký ức của những giai đoạn không thể nào quên.
Mẫn nhắc người ta nhớ về buổi đầu tiên chân ướt chân ráo được phụ huynh đưa đến lớp học đầy bỡ ngỡ, cái thời khắc có lẽ đã in sâu trong ký ức những người từng là học trò. Anh lần lượt mở từng khung hình tuổi thơ của những ai lớn lên trong thập niên 1980 với những buổi tụ tập ở nhà nào đó có chiếc tivi trắng đen huyền thoại, mong chờ đến giờ chiếu phim Tây Du Ký để coi Tôn Ngộ Không hộ tống Tam Tạng đi Tây Trúc thỉnh kinh. Rồi tuổi thơ cũng được nuôi lớn bằng những cuộn băng VHS phim bộ, phim lẻ, phim chưởng Hong Kong…
Thế hệ 8X hoàn toàn không có những thức ăn kiểu fastfood (thức ăn nhanh) ngon lành như thế hệ Z bây giờ, không có những trò giải trí đa dạng trên mạng… Nhưng bù lại, những món ăn thuần Việt tuổi thơ vẫn là lưu giữ trong ký ức. Những trò chơi nhà quê như tạt lon, sưu tầm hình diễn viên, nghệ sĩ… vẫn có sự thú vị riêng mà không phải ai cũng biết.
8X cũng là thế hệ đầu tiên được tiếp cận Internet. Những Yahoo Messenger, những box chat, những nhật ký Blog 360… hay website, tên miền, game điện tử… đều là những khái niệm hết sức lạ lẫm và gợi nhiều tò mò, khám phá. Và kể cả sự kiện “sự cố Y2K” - một sự cố toàn cầu khi đó được đồn thổi là “ngày tận thế”, thế hệ 8X cũng “vinh dự” trải qua, đầy hồi hộp, căng thẳng mà gen Z sau này… dễ gì biết được!
Tản văn của Mẫn trong trẻo và đơn giản như chính tuổi thơ của anh cùng những người bạn đồng trang lứa. Thế hệ 8X chắc ai cũng từng một lần viết thư tâm sự với anh Cỏ Cú (báo Mực Tím) giống như Mẫn, khi không tìm được tiếng nói đồng cảm từ ba má vì khoảng cách thế hệ…
Câu chữ của Mẫn mộc mạc khiến người đọc rưng rưng nhớ về những giai đoạn đẹp đẽ nhất đời mình. Rưng rưng vì mùi trầu, mùi dầu gió của bà, mùi của cái Tết đầy đủ thành viên dù thiếu thốn trăm bề, hay rưng rưng nhớ những lời rầy la tràn yêu thương của ba, của má…
Cuốn sách viết về thế hệ 8X nhưng dành cho độc giả mọi lứa tuổi bởi ai cũng có thể thổn thức khi nhìn thấy mình qua những trang sách. Mẫn nói: “Tôi tin mỗi chúng ta đều từ những nhặt nhạnh của quá khứ mà vẽ nên diện mạo hiện tại của mình”. Quá khứ đẹp đẽ ấy giúp ta thấy rõ lòng mình “lòng như mây trắng giữa trời ấu thơ” (*).
TRẦN HUYỀN TRANG
-------------------------------------
(*) Một câu trong bài hát Mùa hạ cuối cùng của nhạc sĩ Trần Lê Quỳnh.
