Nỗ lực hóa giải bất đồng

Diễn ra từ ngày 12 đến 15-7, London là điểm dừng chân thứ hai của nhà lãnh đạo Mỹ trong chuyến công du Châu Âu kéo dài một tuần sau khi kết thúc Hội nghị Thượng đỉnh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở Brussels , Bỉ. Thủ tướng Anh Theresa May kỳ vọng chuyến thăm của ông D.Trump sẽ thúc đẩy quan hệ thân thiết giữa hai đồng minh và góp phần thiết lập thỏa thuận thương mại tự do trong tương lai.

Hơn bao giờ hết, Anh cần Mỹ cho một mối quan hệ hậu Brexit cũng giống như việc London luôn cần mối quan hệ đặc biệt với Washington để duy trì vị thế của một cường quốc thế giới kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai đến nay.

Thủ tướng Anh Theresa May và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại London.

Mối quan hệ đặc biệt với Mỹ không đơn thuần dựa trên quan hệ về chính trị, kinh tế mà đan xen trong tất cả các lĩnh vực và trên mọi cấp độ. Hai nước bên bờ Đại Tây Dương cũng là những nhà đầu tư lớn nhất của nhau và kim ngạch thương mại đạt con số 160 tỷ bảng Anh mỗi năm (khoảng 210 tỷ USD). Hằng năm, có tới 17.000 sinh viên Mỹ sang học tập tại các trường đại học của Anh và 3,5 triệu du khách Mỹ tới xứ sở Sương mù.

Do đó, ngay trước thềm chuyến thăm của Tổng thống D.Trump, chủ nhân ngôi nhà số 10 phố Downing tuyên bố London vẫn là đồng minh vững mạnh của Washington. Theo bà T.May, Anh và Mỹ đã có sự hợp tác đặc biệt trong cuộc đấu tranh cho dân chủ, an ninh toàn cầu. Hai nước cũng có chung quan điểm trong rất nhiều vấn đề chính sách đối ngoại.

Kỳ vọng nhiều, song trên thực tế chuyến thăm của Tổng thống Mỹ D.Trump khó đáp ứng được mong muốn của Thủ tướng T.May, thậm chí tiềm ẩn những điều bất lợi. Kế hoạch Brexit vừa được nội các Anh thông qua cuối tuần trước theo đường lối Brexit “mềm”, trong khi Tổng thống D.Trump ủng hộ Brexit “cứng”.

Trả lời phỏng vấn độc quyền tờ The Sun (Anh) ngay trước khi rời Brussels (Bỉ) để bắt đầu chuyến thăm này, Tổng thống D.Trump cho rằng Anh khó có thể đạt được thỏa thuận thương mại tự do với Mỹ nếu vẫn tiếp tục triển khai kế hoạch Brexit hiện nay. Theo ông chủ Nhà Trắng, kế hoạch Brexit của Thủ tướng T.May có thể “giết chết thỏa thuận thương mại tự do Anh - Mỹ”. Điều này đồng nghĩa với việc Mỹ sẽ phải đàm phán với EU thay vì đàm phán trực tiếp với Anh.

Tổng thống Mỹ cũng cho rằng, nội dung của Sách trắng do Chính phủ Anh công bố ngày 12-7 về tương lai quan hệ hậu Brexit với EU “là một thỏa thuận khác xa những gì người dân Anh đã bỏ phiếu lựa chọn”. Những tuyên bố “gây sốc” của ông D.Trump khiến dư luận không khỏi hoài nghi hiệu quả của những nỗ lực mà Thủ tướng Anh đang theo đuổi nhằm bảo đảm một thỏa thuận thương mại tự do đầy tham vọng giữa Anh và Mỹ sau khi Anh đã rời khỏi EU.

Trong khi Thủ tướng T.May tìm mọi cách để thắt chặt hơn mối quan hệ với Tổng thống Mỹ thì ngược lại nhà lãnh đạo này dường như không được lòng người dân xứ sở Sương mù.

Tuy nhiên, khác với những nghi ngại trước đó, ngày 13-7, phát biểu trong cuộc họp báo chung tại thủ đô London sau cuộc hội đàm với Tổng thống D.Trump, Thủ tướng T.May khẳng định mối quan hệ Anh - Mỹ là "không thể thiếu vì sự tự do, công bằng và hòa bình".

Hai bên nhất trí sẽ theo đuổi một thỏa thuận thương mại tự do song phương, mang lại lợi ích cho nền kinh tế hai nước khi Anh rời EU. Tổng thống D.Trump cho biết, ông nhất trí với chiến lược Brexit của Thủ tướng T.May, đồng thời hy vọng hai nước có thể đạt được thỏa thuận tự do thương mại song phương.

Thùy Dương