Nỗ lực 'tháo ngòi khủng hoảng'

Thêm một lần, thủ lĩnh đảng Xanh - Trắng B.Gantz và Thủ tướng Israel B.Netanyahu bỏ lỡ hạn chót hợp tác thành lập chính phủ. Nỗ lực phá thế bế tắc trên chính trường kéo dài suốt năm qua tại Israel tiếp tục được thúc đẩy nhằm sớm thành lập một chính phủ thống nhất, trong bối cảnh sức ép từ cuộc khủng hoảng kinh tế và y tế gia tăng từng ngày.

Các cuộc đàm phán thành lập chính phủ mới ở Israel thất bại đã "năm lần bảy lượt", khiến Tổng thống nước này R.Rivlin buộc phải kéo dài thêm hai ngày sau thời hạn 13-4, để hai thủ lĩnh đảng là Thủ tướng B.Netanyahu và Chủ tịch Quốc hội B.Gantz hoàn tất thương lượng. Song, hạn chót mới tiếp tục bị các bên bỏ lỡ, khiến Israel lún sâu hơn vào bế tắc chính trị kéo dài chưa từng có tiền lệ. Các cuộc đàm phán về một liên minh chính trị giữa đảng Xanh -Trắng của ông Gantz với đảng đối thủ Licut của Thủ tướng Netanyahu vẫn chưa thể khép lại, mà tiếp tục phải thương lượng nhiều vấn đề gai góc.

Israel rơi vào khủng hoảng chính trị kéo dài, khi đã phải tiến hành ba cuộc tổng tuyển cử trong chưa đầy một năm. Sau cuộc tổng tuyển cử thứ ba diễn ra hôm 2-3 vừa qua, ông Gantz, một nhân vật ôn hòa và từng là Tham mưu trưởng quân đội Israel, đã được Tổng thống Rivlin giao nhiệm vụ thành lập liên minh cầm quyền. Tuy nhiên, cuộc đàm phán giữa ông Gantz và đối thủ Netanyahu vẫn bế tắc, khi hai bên chưa nhất trí về việc chỉ định các thẩm phán tại Israel. Mặc dù cả Thủ tướng Netanyahu và Chủ tịch Quốc hội Gantz đều thông báo là gần đạt thỏa thuận, song thực tế hai bên còn mắc ở các "vấn đề nhạy cảm". Phe Xanh - Trắng chỉ trích đảng Licut đưa ra các yêu cầu vô lý, trong đó có việc trao quyền miễn trừ cho Thủ tướng Netanyahu, người có thể bị truy tố với cáo buộc tham nhũng và lạm quyền nếu Tòa án tối cao phán quyết cấm ông tái tranh cử.

Chủ tịch đảng Xanh - Trắng từng cáo buộc, đàm phán gián đoạn là do Thủ tướng Netanyahu can thiệp công việc của Ủy ban Chỉ định tư pháp - cơ quan giữ quyền chỉ định các thẩm phán.

Giới phân tích nhận định, việc ông Gantz được bầu làm Chủ tịch Quốc hội đã mở đường để ông tham gia chính phủ đoàn kết với Thủ tướng Netanyahu theo cơ chế luân phiên. Theo đó, Thủ tướng Netanyahu sẽ đảm nhận vị trí lãnh đạo chính phủ mới cho đến tháng 9-2021, sau đó chuyển giao cho ông Gantz. Tuy nhiên, trong các cuộc đàm phán, hai bên đã không thể thỏa hiệp trong một số đề xuất. Thậm chí, một số nhân vật cấp cao trong đảng Xanh - Trắng còn cảnh báo, nếu thỏa thuận thành lập chính phủ không được ký kết, ông Gantz, với tư cách Chủ tịch Quốc hội, sẽ thúc đẩy một dự luật quy định một nghị sĩ đang bị truy tố không được giữ chức Thủ tướng.

Trước sức ép phải ưu tiên giải quyết các vấn đề nóng hiện nay của đất nước là dịch bệnh và khủng hoảng kinh tế, Tổng thống Rivlin hối thúc các bên tận dụng thời gian vốn không còn nhiều để đạt thỏa thuận. Israel đang chống chọi dịch Covid-19 hoành hành, với gần 13 nghìn người nhiễm bệnh. Thủ tướng Netanyahu dành ưu tiên cao và đưa ra nhiều biện pháp chống dịch. Ðây là cơ hội để ông Netanyahu có thêm điểm cộng so đối thủ Gantz trong nỗ lực giành sự ủng hộ của các nghị sĩ. Kết quả khảo sát mới nhất cho thấy, 64% số người được hỏi bày tỏ hài lòng về cách thức Thủ tướng Netanyahu ứng phó dịch bệnh. Trong bối cảnh thời hạn để ông Gantz thành lập chính phủ đã hết, không loại trừ khả năng Tổng thống Rivlin có thể trao lại quyền thành lập chính phủ cho ông Netanyahu. Và, nếu kịch bản này xảy ra, ông Netanyahu có cơ hội để chứng tỏ khả năng "lội ngược dòng".

Diễn biến trên chính trường Israel phụ thuộc nhiều vào quyết định của Tổng thống Rivlin. Nếu các bên không thể đạt được thỏa thuận, Tổng thống sẽ ủy quyền cho Quốc hội lựa chọn một chính khách dẫn dắt việc thành lập chính phủ. Và nếu, các nỗ lực thành lập chính phủ tiếp tục rơi vào bế tắc, Israel có thể phải tiến hành cuộc tổng tuyển cử thứ tư.

Tuy nhiên, hiện hai phe phái ở Israel vẫn khẳng định duy trì những "nỗ lực cuối cùng" và tránh đi vào "vết xe đổ" sau những lần bầu cử trước. Việc đạt được một thỏa thuận về chính phủ mới sẽ giúp tháo gỡ bế tắc chính trị, tránh nguy cơ "châm ngòi" cho một cuộc khủng hoảng sâu sắc ở quốc gia Trung Ðông này.

Mỹ Vân

Nguồn Nhân Dân: http://nhandan.com.vn/thegioi/binh-luan-quoc-te/item/44113302-no-luc-%E2%80%9Cthao-ngoi-khung-hoang%E2%80%9D.html