Nổ mìn khai thác đá, dân kêu trời, di tích bị đe dọa

Nhiều người dân xã Nga Điền (Nga Sơn, Thanh Hóa) và xã Yên Lâm (Yên Mô, Ninh Bình) bày tỏ bức xúc, từ khi mỏ đá Hồng Hải đi vào hoạt động, đời sống của họ cũng bị đảo lộn nghiêm trọng. Không chỉ gây ô nhiễm môi trường, hứng chịu tiếng ồn từ việc nổ mìn phá đá mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự an toàn và cuộc sống của người dân 2 xã Nga Điền và Yên Lâm.

Người dân phản ánh về việc nhà bị nứt khi Tổ hợp khai thác vật liệu xây dựng Hồng Hải nổ mìn và gây ô nhiễm môi trường

“Người dân không thể chịu đựng thêm nữa”

Ông Nguyễn Văn Sự (67 tuổi), một người dân ở thôn Yên Phẩm (xã Yên Lâm) bức xúc: “Một lần, khi gia đình ông đang ngủ trưa thì nghe thấy tiếng nổ rất lớn dội vào nhà. Đứa cháu đang ngủ trong nhà hoảng loạn, khóc thét, còn vợ thì sợ không dám chạy ra ngoài. Ngôi nhà bị đá văng vào làm nứt tường, vỡ ngói, vỡ 1 chiếc ti vi, tủ kính và một số vật dụng khác. Ngay lúc đó tình cờ có lãnh đạo xã đi ngang qua và tôi đã báo cáo sự việc trên với chính quyền xã. Sau khi được chính quyền xã thông báo việc nổ mìn làm đá văng vào nhà thì Tổ hợp dịch vụ xây dựng Hồng Hải đến nhà ông thỏa thuận đền một chiếc ti vi mới”.

Theo người dân, Tổ hợp khai thác vật liệu xây dựng Hồng Hải thực hiện ngày 2 lần nổ khai thác đá (11h30, 17h30). Mỗi lần nổ như một trận động đất, làm rung chuyển, gây nứt nẻ nhà dân. Mục kích nhiều ngôi nhà, tình trạng hư hỏng thấy rõ bởi trên các trụ, các bức tường nhà xuất hiện nhiều vết nứt dọc, ngang có độ hở khá lớn kéo dài đến vài mét; hoa màu bị thiệt hại… Ông Đào Duy Hùng (thôn 8, xã Nga Điền, Nga Sơn) cho biết: “Nhà cửa của gia đình tôi bị nứt hết. Hiện nhà tôi đang xây dựng, khi đến ngày đổ bê tông trần tôi phải sang mỏ đá thương lượng với Tổ hợp khai thác vật liệu xây dựng Hồng Hải dời ngày nổ mìn khoảng 3 ngày để xi măng được chắc, nếu không sẽ gây sập trần, nguy hiểm cho gia đình tôi”.

Những năm gần đây Tổ hợp khai thác vật liệu xây dựng Hồng Hải đã sử dụng liều lượng nổ mìn quá lớn, gây rung chấn lớn, làm nhà cửa nhà ông Hùng cũng như các hộ dân ở đây bị nứt nẻ, gây nguy hiểm cho người dân trong xã. “Mặc dù người dân trong xã bức xúc và nhiều lần đề nghị lên cơ quan ban ngành cấp trên nhưng không hiểu vì sao vẫn chưa có tiến triển gì”, ông Hùng nói. “Không biết cơ quan chức năng cấp phép cho Tổ hợp khai thác vật liệu xây dựng Hồng Hải do ông Nguyễn Minh Nguyệt làm chủ khai thác mỏ đá hoạt động như thế nào và đem lại lợi ích gì, chỉ biết người dân chúng tôi quá khổ sở, không thể chịu đựng hơn nữa rồi”, ông Hùng bất bình.

Qua tiếp xúc với người dân 2 xã thì được biết sự việc trên diễn ra đã lâu nhưng vẫn chưa có cơ quan chức năng nào kiểm tra và giám sát việc này.

Khói bụi mù mịt khi xay đá làm ô nhiễm môi trường sống

Còn đâu di tích?

Chùa Hàn Sơn được xây dựng tại Thần Phù Hải khẩu (cửa biển Thần Phù) năm 1797, nay thuộc thôn Chính Đại (xã Nga Điền, Nga Sơn, Thanh Hóa). Theo sử ký Cửa biển Thần Phù xưa kia nơi đây là nơi có nhiều sóng lớn (sóng thần). Ngày 20.3.2011, chùa Hàn Sơn được UBND tỉnh Thanh Hóa cấp Bằng Di tích lịch sử-văn hóa cấp tỉnh. Trong những năm gần đây, chùa Hàn Sơn được tỉnh Thanh Hóa và huyện Nga Sơn chú trọng đầu tư xây dựng khang trang, đáp ứng nhu cầu của du khách đến tham quan vãn cảnh và lễ chùa. Đây cũng là điểm tham quan thu hút rất nhiều du khách trong và ngoài nước. Tuy nhiên, việc nổ mìn khai thác đá đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến di tích.

Sư thầy Thích Đàm Vượng, trụ trì chùa Hàn Sơn cho biết, những năm gần đây, mỏ đá của Tổ hợp khai thác vật liệu xây dựng Hồng Hải được đưa vào khai thác. Việc này không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà còn phá vỡ cảnh quan di tích, ảnh hưởng đến tâm lý du khách hành hương về chùa Hàn Sơn. “Mỗi năm có hàng ngàn lượt du khách đến đây nhưng mỏ đá của Tổ hợp Hồng Hải nằm ngay bên cạnh, tiếng mìn nổ inh tai nhức óc suốt ngày, bụi bay mịt mù nên ai cũng cảm thấy bất an, nhiều người không dám lên viếng chùa”, sư thầy Thích Đàm Vượng bức xúc.

Theo Sư thầy Thích Đàm Vượng, mỏ đá đang được nổ mìn khai thác chỉ cách di tích chưa đầy… 70 m. Hằng ngày, không chỉ mìn nổ, những máy xay đá còn hoạt động liên tục khiến bụi phủ trắng cả cây cối, nhà cửa của khu di tích. Hiện nay nhiều hạng mục của khu di tích bị nứt và sụt lún rất lớn. Phía tây là mỏm núi đá gọi là cửa “Thần Phù” cũng đã được xếp hạng di tích có khả năng bị phá vỡ, nguy cơ bị biến mất hoàn toàn. “Nhiều lần nhà chùa đã đề nghị chính quyền địa phương can thiệp ngừng khai thác mỏ đá này để bảo vệ di tích, bảo vệ môi trường sống của người dân. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa thấy cơ quan nào vào cuộc giải quyết dứt điểm”, sư thầy Thích Đàm Vượng cho biết.

Đề cập vấn đề này, Chủ tịch UBND xã Nga Điền (Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa) cho biết, UBND xã cũng đã có văn bản đề nghị xã Yên Lâm (Yên Mô, tỉnh Ninh Bình) xử lý tình trạng khai thác đá làm ảnh hưởng lớn đến di tích lịch sử văn hóa chùa Hàn Sơn và người dân tại xã nhưng chưa có kết quả do cấp có thẩm quyền cho phép khai thác là UBND tỉnh Ninh Bình.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Đức Thận, Chủ tịch UBND xã Yên Lâm (Yên Mô, Ninh Bình) cho hay, qua phản ánh của người dân, nhiều lần UBND xã cũng đã triệu tập Tổ hợp khai thác vật liệu xây dựng Hồng Hải lên làm việc nhưng cũng chỉ nhắc nhở chứ xã không đủ thẩm quyền và chức năng để xử lý việc này vì chủ mỏ đá cho rằng UBND tỉnh Ninh Bình cấp phép thì chỉ làm việc với nơi cấp phép. Vì vậy rất khó cho chính quyền.

Từ những phản ánh nêu trên, đề nghị các cơ quan chức năng của tỉnh Ninh Bình cần vào cuộc kiểm tra, xử lí nghiêm những sai phạm của Tổ hợp khai thác vật liệu xây dựng Hồng Hải do ông Nguyễn Minh Nguyệt làm chủ để người dân được ổn định cuộc sống, di tích lịch sử văn hóa được bảo vệ.

Bài, ảnh: NGUYỄN LINH