Nơi ghi dấu khát vọng hòa bình và tinh thần dân tộc

Phối cảnh tổng thể của Tượng đài Chiến sĩ Công an nhân dân vũ trang bảo vệ giới tuyến.

Thượng tá Phạm Thanh Nhã, Chủ nhiệm Nhà văn hóa BĐBP, đơn vị chịu trách nhiệm theo dõi giám sát dự án xây dựng công trình của BĐBP nói: “Chúng tôi rất vui mừng, tự hào vì những nỗ lực thi công để khánh thành công trình ý nghĩa này đúng vào dịp kỷ niệm 73 năm Cách mạng Tháng Tám thành công, đặc biệt là hướng đến kỷ niệm 64 năm Ngày Truyền thống của huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị (25/8/1954 - 25/8/2018)”.

Ngày 25-8-1954, sau chiến thắng Điện Biên Phủ, Hiệp định Geneve chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương được ký, vĩ tuyến 17 bên sông Bến Hải và cây cầu Hiền Lương trở thành giới tuyến quân sự tạm thời chia cắt 2 miền Nam - Bắc, Việt Nam. Ngày 25-8 cũng là ngày đánh dấu huyện duy nhất của tỉnh Quảng Trị, huyện Vĩnh Linh được giải phóng. Từ mốc lịch sử này, dòng sông Bến Hải chia hai. Miền Bắc xây dựng XHCN và là hậu phương của cách mạng miền Nam, cùng tiến tới thống nhất Bắc Nam một nhà.

Chính tại nơi này, Đồn Công an nhân dân vũ trang Hiền Lương làm nhiệm vụ bảo vệ cột cờ giới tuyến đã tồn tại 13 năm, từ 1959 đến 1972. Lực lượng tại đồn đã chiến đấu 200 trận lớn nhỏ, treo hết 267 lá cờ. 2 chiến sĩ Công an nhân dân vũ trang đã hy sinh khi làm nhiệm vụ. Mảnh đất này thấm đẫm mồ hôi, xương máu của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Quảng Trị anh hùng. Những câu chuyện về hàng trăm trận chiến đặc biệt bên cầu Hiền Lương, hình tượng lá cờ Tổ quốc bay trên nền trời xanh Quảng Trị đã hằn in trong tâm trí của nhiều thế hệ. Tượng đài Chiến sĩ Công an nhân dân vũ trang bảo vệ giới tuyến là biểu tượng của khát vọng hòa bình, mang tinh thần của dân tộc Việt Nam như lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”. Vết cắt bên bờ Hiền Lương trên “cơ thể” của đất nước cho đến nay vẫn còn nhắc nhở về giá trị bất hủ của cuộc trường chinh quyết chiến quyết thắng, giành độc lập, tự do cho dân tộc, thống nhất đất nước.

Đây cũng là công trình đầu tiên lực lượng BĐBP khánh thành chào mừng 60 năm Ngày Truyền thống của BĐBP (3/3/1959-3/3/2019) và 30 năm Ngày Biên phòng toàn dân (3/3/1989-3/3/2019). Bộ Tư lệnh BĐBP chủ trương xây dựng Tượng đài Chiến sĩ Công an nhân dân vũ trang bảo vệ giới tuyến tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải nhằm ghi nhớ công lao của các chiến sĩ Công an nhân dân vũ trang thời kỳ đó, đồng thời là thông điệp ghi nhớ, gửi tới muôn đời sau, tri ân những chiến sĩ hy sinh vì Tổ quốc. Công an nhân dân vũ trang là lực lượng tiền thân của BĐBP ngày nay mà truyền thống đấu tranh kiên trì bền bỉ vì lý tưởng, còn được truyền lại đến bây giờ.

Với ý nghĩa lớn lao đó, công trình tượng đài là một thử thách lớn đối với các cố vấn mỹ thuật cũng như lực lượng thi công trong suốt 6 tháng qua (công trình khởi công ngày 8-3-2018). Trong thời tiết mưa nhiều, nắng dữ của Quảng Trị, đảm bảo tiến độ thi công đúng hẹn là thái độ làm việc rất nghiêm túc, sát sao của các bên liên quan. Công trình tượng đài là một phần trong dự án trùng tu Khu di tích lịch sử “Người Công an vũ trang” tại Khu di tích đặc biệt đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải. Tượng được thiết kế mới, chất liệu đá, bê tông cốt thép đúc phủ nano bề mặt. Trọng lượng tượng 60 tấn, cao 12m, bệ tượng 3m gồm có tượng người chiến sĩ Công an nhân dân vũ trang cao 5m, bồng súng đứng gác nghiêm trang dưới biểu tượng cổng chào cầu Hiền Lương mây vờn có dòng chữ “Nam Bắc một nhà” và trên cùng là lá cờ Tổ quốc. Kinh phí xây dựng công trình bao gồm cả khuôn viên cây xanh khoảng hơn 6 tỉ đồng từ quỹ đóng góp của cán bộ, chiến sĩ lực lượng BĐBP.

Họa sĩ Nguyễn Văn Thắng phụ trách mỹ thuật công trình cho biết, điều hài lòng nhất về giá trị thẩm mỹ đối với một tượng đài ngoài trời đạt được là hiệu quả đối ứng với ánh sáng của công trình. Tượng đài nằm theo hướng Đông - Tây vào thời điểm nào trong ngày cũng được ánh sáng mặt trời chiếu rọi rõ ràng, các chi tiết không bị che khuất dù người xem chiêm ngưỡng ở thời điểm nào trong ngày. Chất lượng bê tông cốt thép tốt, liên kết chắc chắn, tỉ lệ hợp lý và các khối hình phụ họa bổ trợ có đường nét rõ ràng, ý nghĩa mỹ thuật kiến trúc khúc triết, cô đọng. Tượng đài bề thế, hiên ngang chiếm lĩnh được không gian ngoài trời, hơn nữa, gương mặt người chiến sĩ Công an nhân dân vũ trang, chủ thể của tượng đài thể hiện được ý chí hiên ngang, kiên cường trong khói lửa, bom đạn. Tinh thần của tượng đài được chuyển tải trọn vẹn.

Vĩ tuyến 17 Hiền Lương - Bến Hải là những cái tên mãi mãi mang theo khát vọng hòa bình, là nỗi nhớ thương từng chia cắt 2 bờ, là vết thương chiến tranh phải được hàn gắn lại bằng vẻ đẹp thẩm mỹ, sự thanh bình ngày hôm nay. Tượng đài Chiến sĩ Công an nhân dân vũ trang bảo vệ giới tuyến nằm trong tổng thể đợt tu sửa toàn bộ công viên Hòa Bình của tỉnh Quảng Trị. Theo đó, toàn bộ khu vực này hiện nay đã xuống cấp sẽ được trùng tu, làm mới, thổi vào đây những tinh thần mới, khát vọng mới. Nơi này không còn mang mãi dấu ấn về nỗi đau chia cắt mà vượt lên trên là ý nghĩa về khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam.

Thiếu tướng Đỗ Danh Vượng, Chính ủy BĐBP khẳng định, công trình tượng đài như một sự tri ân, biểu dương lòng dũng cảm, sự hy sinh của các chiến sĩ Công an nhân dân vũ trang bảo vệ giới tuyến. Hơn nữa, đây còn là nơi ghi nhớ lịch sử dân tộc, giáo dục truyền thống và thể hiện khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam.

Công trình tạo tiền đề để tỉnh Quảng Trị tiếp tục nâng cấp di tích đặc biệt đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải, tạo đà thúc đẩy du lịch văn hóa, đáp ứng mong muốn tìm về di tích lịch sử truyền thống của toàn thể nhân dân. Lực lượng BĐBP mong muốn công trình như một chứng tích về sự tri ân với thế hệ trước, tạo điểm tựa truyền thống và ý chí, ghi dấu những trưởng thành của lực lượng BĐBP sau 60 năm qua.

Trương Thúy Hằng