Nơi phụ nữ không có ngày 8/3 ở Nghệ An

Bản Búng nằm cách trung tâm thị trấn Con Cuông khoảng 40km, là điểm cuối cùng của xã Môn Sơn giáp biên giới Việt - Lào. Người dân trong bản là người Đan Lai sống chủ yếu vào rừng săn bắn, hái lượm, làm nương rẫy. Đường núi cách trở đã khiến cuộc sống bản làng khó khăn và biệt lập với bên ngoài xã hội.

Người phụ nữ Đan Lai ở bản Búng chưa một lần được biết đến ngày Quốc tế Phụ nữ - Ảnh: Xuân Thủy

Trong khi ngoài xã Môn Sơn đang làm lễ mít-tinh kỷ niệm ngày 8/3, các làng bản lân cận đang rộn ràng chào mừng ngày Quốc tế Phụ nữ, thì dọc đường vào bản Búng chị La Thị Thiện và những người phụ nữ khác vẫn đang trồng sắn. Bản thân chị không hề biết đến ngày 8/3, chị chỉ quan tâm còn bao nhiêu ngày nữa là trồng xong rẫy sắn. Chị còn không nhớ nổi tuổi của mình, mỉm cười rất tươi khoe đã có cháu ngoại.

Khi phụ nữ ở mọi nơi đang vui mừng đón 8/3 thì người phụ nữ Đan Lai đang vất vả ngoài nương rẫy - Ảnh: Xuân Thủy

Men theo con đường đất gồ ghề, những người phụ nữ mảnh khảnh đang cõng trên lưng gùi củi to gấp đôi mình. Lon ton phía sau là những đứa trẻ vừa bước đi vừa cố gắng bíu gấu áo mẹ. Các chị đang trở về nhà lúc nhập nhoạng để lo bữa tối cho gia đình sau một ngày mệt nhọc trên nương rẫy.

Họ phải cõng trên lưng những gùi củi to gấp đôi cơ thể mình để trở về nhà lo bữa tối - Ảnh: Xuân Thủy

Đập vào mắt chúng tôi là những mái nhà lợp tranh vách nứa nằm san sát nhau lưng chừng sườn núi. Người dân ở đây rất ít trò chuyện với người lạ. Khi thấy ống kính máy ảnh họ đều ngại ngùng nấp sau những cánh cửa. Đi sâu vào cuối bản có những người phụ nữ địu con ngồi nói chuyện, xung quanh là những đứa trẻ nhỏ lem luốc vui đùa. Khi chúng tôi nhắc tới ngày mùng 8/3, ngày Quốc tế Phụ nữ thì tất cả đều lắc đầu tỏ ý không biết.

Chị La Thị Xuân mới chỉ 32 tuổi nhưng đã có tới 6 đứa con, đứa lớn nhất năm nay học lớp 9, đứa nhỏ nhất mới chỉ 13 tháng tuổi. Cuộc sống hai vợ chồng chỉ xoay quanh bản nhỏ, ít khi ra đến huyện. Nhắc tới ngày lễ Quốc tế Phụ nữ, chị ngại ngùng:” Không biết là ngày gì cả. Chỉ biết là ngày vui ở ngoài xã thôi. Chưa khi nào được tổ chức, chồng cũng không biết là ngày gì thì lấy đâu ra mà tặng quà".

Nhắc đến ngày 8/3, cô gái trẻ đã từng đi làm ăn bên ngoài được 2 năm cũng chưa biết đó là ngày gì - Ảnh: Xuân Thủy

Nhìn sang bên cạnh, cô bé La Thị Lan sinh năm 2004 nhưng đã đi làm ăn xa được 2 năm mới trở về dịp tết vừa rồi. Lan cầm trên tay chiếc điện thoại khá sành điệu, mái tóc được nhuộm hoe vàng. Nhưng khi chúng tôi hỏi về ngày mùng 8/3, em cũng lặng im. Mãi hồi lâu, em mới bẽn lẽn nói lúc đi làm chỉ biết ngày đó là ngày vui, nhiều người mua hoa tặng quà, hát hò nhảy múa vui lắm.

Trong khi chị em phụ nữ khắp mọi miền đang được nhận những bó hoa, những món quà và lời chúc mừng thì ở bản Búng, những người phụ nữ vẫn phải vác trên vai can nước 20 lít từ dưới suối lên, gùi trên lưng bó củi nặng gấp đôi mình….

Người phụ nữ Đan Lai vác trên vai can nước 20 lít lấy từ dưới suối cách vài chục mét đưa về nhà - Ảnh: Xuân Thủy

Dưới những căn nhà sàn vách nứa, tiếng nhạc xập xình đang phát ra từ chiếc loa cũ kĩ của một nhà trong bản. Có điện, có nhạc, có tivi thế nhưng người dân trong bản lại không hề biết đến ngày lễ dành cho phái yếu. Đem câu chuyện mùng 8/3 đến với ông Lê Văn Việt – Bí thư chi bộ bản Búng, chúng tôi cũng chỉ nhận được cái lắc đầu không biết. Họa hoằn lắm mới có chị Lê Thị Duyên – Phó bí thư chi bộ bản trả lời được là ngày lễ Quốc tế Phụ nữ.

Họ rất hiếm khi đi ra huyện, chủ yếu ở nương rẫy và về nhà nấu ăn. Rảnh việc thì ngồi lại nói chuyện tán gẫu - Ảnh: Xuân Thủy

Bà Chương Thị Lập, Chi hội trưởng phụ nữ bản Búng cho biết, cả bản có 125 hội viên nhưng chưa bao giờ được tổ chức ngày Quốc tế Phụ nữ. Sự kiện thường chỉ diễn ra ở trung tâm xã và các thôn bản có điều kiện kinh tế hơn. Phụ nữ Đan Lai ở bản Búng rất vất vả trong việc lo cái ăn, cái mặc, trong khi nguồn kinh phí tổ chức ngày Quốc tế Phụ nữ chỉ có thể quyên góp từ hội viên.

Trong bản có một điểm Trường tiểu học và Mầm non. Thế nhưng ngày lễ mùng 8/3 các thầy cô giáo cũng đều ra ngoài điểm trường chính cách bản 20km để chung vui với các đồng nghiệp.

Khi trên nương rẫy trở về, xong xuôi cơm canh thì người phụ nữ lại tất bật đi đón vật nuôi trong rừng về nhà - Ảnh: Xuân Thủy

Anh Nguyễn Cảnh Tân, cán bộ biên phòng đã gắn bó liên tục 2 năm tại tổ công tác bản Búng chia sẻ: “Ở đây, chị em Đan Lai cực kỳ vất vả. Phần lớn thời gian của họ đều ở trên rừng, nương rẫy trong khi nam giới vẫn có thói quen uống rượu. Ngày 8/3 gần như là một điều xa xỉ đối với phụ nữ bản Búng”.

Người phụ nữ phải tự mình leo rừng chặt chuối đem về làm thức ăn cho vật nuôi. Họ không hề biết ngày lễ dành cho phái nữ - Ảnh: Xuân Thủy

Cộng đồng người Đan Lai ở bản Búng thuộc xã Môn Sơn hiện có 112 hộ, tròn 500 nhân khẩu, là bản xa xôi, cách trở nhất huyện Con Cuông. Đường sá hiểm trở là nguyên do khiến cộng đồng này gặp khó khăn về kinh tế và khá biệt lập với xã hội bên ngoài. Những người phụ nữ Đan Lai quanh năm suốt tháng quần quật với công việc nương rẫy, lo cái ăn cái mặc và chưa một lần được biết đến ngày lễ Quốc tế Phụ nữ cho riêng mình.

Video phụ nữ Đan Lai không biết ngày Quốc tế Phụ nữ.

Xuân Thủy