Nông dân còn lâu mới hết khó!

Trung Chánh

Thu hoạch lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long. Ảnh Ngọc Tùng.

Trên bảo dưới không nghe

Giữa tháng 4-2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 540/QĐ-TTg về chính sách tín dụng đối với người nuôi tôm và cá tra. Theo quyết định này, các tổ chức tín dụng sẽ khoanh nợ cho các khách hàng là nông dân, chủ trang trại, hợp tác xã đang gặp khó khăn trong chi trả nợ vay. Thời gian tối đa 36 tháng (bao gồm cả thời gian chậm trả nợ), không thu lãi quá hạn, lãi phạt đối với các khoản nợ được cơ cấu lại...

Ngoài việc được cơ cấu lại nợ, quyết định trên của Chính phủ cũng yêu cầu các tổ chức tín dụng tiếp tục xem xét cho khách hàng vay mới để khôi phục sản xuất, kinh doanh trên cơ sở có phương án hiệu quả, khả thi. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho vay tái cấp vốn tương ứng với số tiền các tổ chức tín dụng thực hiện khoanh nợ cho khách hàng với lãi suất 0%/năm. Thời hạn tái cấp vốn là 364 ngày và được gia hạn tự động hàng năm trong thời gian ba năm.

Chính sách đưa ra lúc nào cũng thấy người nông dân được ưu ái, được quan tâm lắm. Tuy nhiên, bất cập giữa chính sách cho vay của ngân hàng và thực tế hiện có của người nông dân khiến cho khó khăn của nông dân chưa được giải quyết.

Ông Võ Hùng Dũng, Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chi nhánh Cần Thơ, đánh giá cao quyết định trên và cho rằng đây là cơ hội tốt để các đối tượng gặp khó khăn về vốn, có phương án sản xuất kinh doanh khả thi được tiếp cận vốn, tái đầu tư sản xuất.

Được biết, trước quyết định trên không lâu, trong tháng 3-2014, NHNN cũng đã có Văn bản số 1691/NHNN-TD có hiệu lực ngay, yêu cầu một số ngân hàng thương mại giảm lãi suất cho vay đối với nuôi trồng, chế biến tôm và cá tra về mức tối đa 8%/năm.

Theo đánh giá của một số nhà chuyên môn, hai quyết định trên được xem là cơ hội để người nông dân nuôi tôm, cá tra vực dậy.

Thế nhưng, theo ghi nhận của TBKTSG từ những người trong cuộc, việc triển khai những chủ trương, quyết định trên còn vấp phải tình trạng “trên bảo dưới không nghe”. Ông Nguyễn Ngọc Hải, Chủ nhiệm Hợp tác xã Nuôi cá tra Thới An, quận Ô Môn - Cần Thơ, khẳng định: “NHNN có quyết định cho vay ưu tiên đối với một số lĩnh vực, trong đó có nuôi tôm và cá tra xuống 8%/năm, nhưng khi đưa xuống triển khai, các ngân hàng thương mại không chấp hành nghiêm”.

Theo ông Hải, trong tháng 4-2014, ông vừa nhận một khoản tiền vay từ một ngân hàng để phục vụ việc nuôi cá tra và mức lãi suất là 10%/năm. “Lý do ngân hàng đưa ra là do họ huy động đầu vào còn cao, nhưng như vậy, chính sách Nhà nước đưa ra giống như giỡn chơi trên nỗi đau của nông dân chúng tôi”, ông nói trong bức xúc.

Cũng theo ông Hải, cơ cấu lại nợ cho nông dân nuôi tôm, cá tra là một quyết định rất hợp tình, nông dân rất vui mừng. “Nhưng ngân hàng có thực hiện hay không, tôi đề nghị NHNN phải kiểm tra, không thể để tình trạng chính sách hỗ trợ đã ban hành mà nông dân lại không hưởng được bao nhiêu, nó không đi vào thực tế”, ông nói.

Khó vẫn khó

Cái khó lớn nhất đối với người nuôi tôm và cá tra hiện nay là thiếu vốn tái đầu tư sản xuất. Ông Nguyễn Hữu Nguyên, Chủ nhiệm Hợp tác xã Nuôi cá tra huyện Châu Phú, An Giang cũng bức xúc: “Mấy năm nay, ngành cá tra đã rệu rã. Tài sản của nông dân cũng cầm cố hết cho ngân hàng. Nay đi vay họ tiếp tục yêu cầu phải có tài sản thế chấp mà không đồng ý cho thế chấp cá trong ao. Như vậy, còn đường nào để nông dân vực dậy nổi?”.

Theo ông Nguyên, chính sách đưa ra là như vậy, lúc nào cũng thấy người nông dân được ưu ái, được quan tâm lắm. Tuy nhiên, bất cập giữa chính sách cho vay của ngân hàng (yêu cầu có tài sản thế chấp) và thực tế hiện có của người nông dân (đã hết tài sản thế chấp) khiến cho khó khăn của nông dân chưa được giải quyết.

Theo tính toán của bà con nông dân nuôi cá tra ở ĐBSCL, với giá bán 25.000 đồng/ki lô gam như hiện nay, nếu quản lý tốt, sau khi trừ đi chi phí đầu tư, người nuôi còn lãi khoảng 3.000 đồng/ki lô gam. Đây là cơ hội để nông dân làm ăn có lãi, trả nợ ngân hàng, khôi phục sản xuất. Tuy nhiên, thực tế lại không sáng sủa như vậy vì nông dân không có tiền để đầu tư sản xuất nếu ngân hàng không cho vay như chỉ đạo của Chính phủ.