Nông thôn mới, nền tảng của sự phát triển bền vững

+ Hà Tĩnh thực sự là điểm sáng về xây dựng NTM của cả nước, có nhiều sáng tạo, hiệu quả, bền vững, hướng tới NTM kiểu mẫu. Xin Chủ tịch cho bạn đọc Báo NB&CL biết một số nét khái quát về vấn đề này của tỉnh ta trong những năm qua?

- Hà Tĩnh xác định, Chương trình MTQG xây dựng NTM là đặc biệt quan trọng, là cuộc cách mạng nông thôn. Trong chỉ đạo cần có cách làm sáng tạo, ban hành đồng bộ các cơ chế, chính sách, bảo đảm vai trò dẫn dắt, kích hoạt, tạo động lực mạnh mẽ, khơi dậy được mọi nguồn lực từ nhà nước, nhân dân, doanh nhân, doanh nghiệp. Nhờ vậy, chương trình đã đạt được kết quả toàn diện, bền vững, xuất hiện nhiều mô hình điển hình nổi bật.

Những năm đầu, chương trình chủ yếu tập trung vào các chỉ tiêu quy định của Bộ Tiêu chí quốc gia nên các xã sau khi đạt chuẩn NTM chưa thật sự đi vào chiều sâu và tính bền vững chưa cao. Tỉnh mạnh dạn chỉ đạo thí điểm xây dựng 5 khu dân cư NTM kiểu mẫu và 240 vườn mẫu đại diện cho 3 vùng sinh thái. Sau một thời gian thực hiện, tỉnh tổ chức sơ kết, thấy kết quả bước đầu khá rõ nét, thuyết phục.

Từ kết quả đó, UBND tỉnh đã ban hành Bộ Tiêu chí khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu, mà mục tiêu chủ yếu là tập trung và phát triển kinh tế, cải tạo cảnh quan, đảm bảo môi trường, giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa làng quê, giữ gìn an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng lãnh đạo các Bộ, ngành Trung ương và tỉnh Hà Tĩnh chụp ảnh lưu niệm tại khu dân cư kiểu mẫu thôn Châu Nội xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ.

Chương trình xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu nhanh chóng được người dân hưởng ứng, tự giác tham gia và đang dần trở thành phong trào có sức lan tỏa nhanh trên diện rộng, được Trung ương đánh giá cao và tổ chức hội nghị sơ kết rút kinh nghiệm, tại Hà Tĩnh tháng 4/2018 để triển khai ra cả nước. Đến nay đã có 1.500/1.802 thôn, trên 9.000 vườn triển khai xây dựng có phương án tổ chức thực hiện cụ thể, trong đó có 230 thôn và 2.393 vườn đạt chuẩn. Thu nhập bình quân mỗi vườn ở vùng đồng bằng đạt trên 70 triệu đồng, miền núi và vùng bán sơn địa trên 150 triệu đồng; có trên 1.200 vườn doanh thu từ 500 triệu đồng/năm trở lên, trong đó có 261 vườn đạt trên 1 tỷ đồng/năm. Nhiều vùng quê ở tất cả các vùng miền đã trở thành địa chỉ hấp dẫn về sự trù phú, an lành.

Đến thời điểm này, các chỉ số, chỉ tiêu thực hiện chương trình NTM của tỉnh tăng lên rõ nét so với các năm trước. Số tiêu chí bình quân/xã đạt là 15,7 có 115 xã đạt chuẩn NTM (chiếm 50,2% tổng số xã) không còn xã dưới 10 tiêu chí; 235/1.802 thôn đạt chuẩn khu dân cư NTM kiểu mẫu. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2017 đạt 28 triệu đồng, tăng 3,3 lần; tỷ lệ hộ nghèo 8,56% có 5 xã cơ bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Dự kiến đến cuối năm 2018 huyện là Nghi Xuân đạt chuẩn huyện NTM, thành phố Hà Tĩnh và thị xã Hồng Lĩnh 100% số xã đạt chuẩn NTM. Các huyện Đức Thọ, Can Lộc có khả năng cao đạt chuẩn trước năm 2020.

+ Được biết, kết quả xây dựng NTM không chỉ đơn thuần gói gọn trong số xã đạt chuẩn, mà ở tất cả các xã đều có sự nỗ lực đã tạo ra một bức tranh toàn cảnh về sự chuyển biến to lớn của toàn xã hội về kinh tế, kết cấu hạ tầng, văn hóa – xã hội cũng như hệ thống chính trị của một tỉnh?

- Đúng vậy! Thực hiện Chương trình xây dựng NTM, nông thôn Hà Tĩnh có sự chuyển biến mạnh mẽ, tích cực, rõ nét. Về kinh tế nông thôn có sự chuyển biến khởi sắc. Ngành nông nghiệp sớm được cơ cấu lại và đã đạt được một số kết quả bước đầu đáng mừng. Hàng nghìn mô hình sản xuất có hiệu quả ra đời, hình thành được khá nhiều tổ hợp tác, hợp tác xã, thu hút một số doanh nghiệp lớn đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp. Một số làng nghề truyền thống được khôi phục và phát triển. Trong lần về thăm và làm việc với lãnh đạo tỉnh ngày 21/7/2018, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá: Hà Tĩnh đã xây dựng được vị thế mới trong bản đồ kinh tế Việt Nam, thể hiện qua tốc độ tăng trưởng giai đoạn 2010-2015, đặc biệt trong 6 tháng đầu năm 2018 có mức tăng trưởng cao nhất cả nước.

Hạ tầng kinh tế - xã hội thiết yếu được đầu tư xây dựng, nâng cấp, đạt chuẩn khối lượng khá lớn, nâng mức chuẩn ở tất cả các tiêu chí. Huy động mạnh mẽ nguồn lực xã hội hóa trong làm đường GTNT, nhà văn hóa thôn… nhờ vậy đã làm mới hơn 6.000km đường GTNT, nâng cấp xây dựng được 1.286 nhà văn hóa thôn và 1.201 khu thể thao thôn. Đã tạo ra một số mô hình làng xã NTM kết hợp hài hòa giữa giá trị văn hóa, du lịch và kinh tế. Chất lượng giáo dục tiếp tục được nâng lên. Công tác khám chữa bệnh, chăm sóc y tế cho người dân được cải thiện, nâng cao. Hệ thống chính trị được củng cố, tỷ lệ cán bộ cấp xã đạt chuẩn 95,95%, riêng công chức xã đạt chuẩn 100%. An ninh trật tự và an toàn xã hội cơ bản được giữ vững trong điều kiện có nhiều diễn biến phức tạp.

Tổng vốn huy động từ năm 2011 đến cuối năm 2017 của Hà Tĩnh lên tới 100.226 tỷ đồng, trong đó vốn trực tiếp thực hiện chương trình là 5.185 tỷ đồng, nhân dân đóng góp 4.702 tỷ đồng, vốn huy động từ nguồn khác là 861,9 tỷ đồng (tín dụng và xã hội hóa), có 111 đơn vị được UBND tỉnh giao, chấp thuận đỡ đầu cho 173 xã. Các huyện, TP, TX kêu gọi được 743 tổ chức, cá nhân tài trợ cho chương trình xây dựng NTM đến gần 1.300 tỷ đồng.

Trong những kết quả đạt được, theo tôi, kết quả lớn nhất đó là sự chuyển biến cơ bản về tư duy, nhận thức của đa số cán bộ và người dân về xây dựng NTM. Đặc biệt, qua đây đã tạo ra một nếp làm việc mới cho đội ngũ cán bộ các cấp từ tỉnh đến xã, thôn. Anh em vào cuộc với tinh thần trách nhiệm cao, tâm huyết, cách làm năng động, sáng tạo hơn hẳn trước đó.

+ Đồng chí có thể cho biết một cách khái quát về quan điểm chỉ đạo và mục tiêu phấn đấu của tỉnh trong những năm tới về Chương trình xây dựng NTM?

- Thời gian tới, tỉnh tiếp tục khẳng định xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên, liên tục, lâu dài, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, phải tập trung cao về chiều sâu, không ngừng nghỉ, gắn với xây dựng đô thị văn minh, bền vững, tất cả các tiêu chí đều phải được liên tục nâng cao, dừng lại là tụt hậu. Kiên trì thực hiện việc đẩy mạnh phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, ứng dụng nhanh các tiến bộ khoa học công nghệ, phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao nhanh hơn chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn. Phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, hình thành các giá trị, ý thức văn hóa mới, văn minh trong cộng đồng, ưu tiên cao hơn mục tiêu “xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu”, tiến tới xây dựng xã NTM kiểu mẫu, huyện nông thôn mới và tỉnh nông thôn mới có chiều sâu, vững chắc.

Từ nay đến năm 2020, chúng tôi phấn đấu tiêu chí bình quân đạt 17,5, không còn xã dưới 13 tiêu chí, tối thiểu có 70% số xã đạt NTM và 18 xã NTM kiểu mẫu; 2-3 huyện đạt chuẩn NTM. Ít nhất, 30% số thôn đạt chuẩn khu dân cư NTM kiểu mẫu.

+ Xin cảm ơn đồng chí Chủ tịch!

Khắc Hiển (Thực hiện)